Państwa

Ciekawostki o Papui-Nowej Gwinei

Znaleźliśmy 31 ciekawostek na temat Papui-Nowej Gwinei

Drugie co do wielkości państwo Oceanii

Papua-Nowa Gwinea znajduje się w Oceanii, w Malezji. Położona jest w większości na wyspie Nowa Gwinea - drugiej co do wielkości wyspie świata - oraz szeregu dodatkowych wyspach. W najbliższym jej otoczeniu znajduje się Australia i Wyspy Salomona, a lądowo graniczy jedynie z Indonezją. Nową Gwineę odkryli Europejczycy w XVI wieku, ale do XIX wieku pozostawała ona niezbadana. Hiszpańscy żeglarze nazwali ją Nowa Gwinea, gdyż uznali, że jej mieszkańcy wyglądem przypominają ludy Gwinei afrykańskiej. Papua-Nowa Gwinea powstała z połączenia dwóch terytoriów kolonialnych.
Papua-Nowa Gwinea
1
Papua-Nowa Gwinea leży w Malezji, jest po Australii drugim co do wielkości państwem Oceanii.
Oceania, to nazwa zbiorowa wysp Oceanu Sokojnego, które wraz z Australią tworzą odrębną część świata nazwaną, Australią i Oceanią. Malezja natomiast jest zachodnią częścią Oceanii, a wyspy ją tworzące są przeważnie pochodzenia wulkanicznego, rzadziej koralowego.
2
Papua-Nowa Gwinea w większości położona jest na wyspie Nowa Gwinea oraz dodatkowo na około 600 wyspach, tworzących archipelagi.
Leży we wschodniej części Nowej Gwinei i na sąsiednich archipelagach, przede wszystkim na Archipelagu Bismarcka i Wyspach Salomona. Archipelag Bismarcka tworzą wyspy: Nowa Brytania, Nowa Irlandia, Wyspy Admiralicji, a północną część Wysp Salomona - wyspy: Bougainville, Buka, Wyspy Trobrianda, Wyspy d'Entrecasteaux i Luizjady. Papua-Nowa Gwinea graniczy na zachodzie z indonezyjską prowincją Papua. Łączna powierzchnia Papui-Nowej Gwinei wynosi 462 840 km2.
3
Nowa Gwinea jest drugą po Grenlandii największą wyspą świata.
Od zachodu przylega do niej Archipelag Malajski, od wschodu - Archipelag Bismarcka i Wyspy Salomona (terytorium Papui-Nowej Gwinei), a od południa - Australia, oddzielona od Nowej Gwinei Cieśniną Torresa.
4
Powierzchnia Nowej Gwinei wynosi 786 tys. km2.
Zachodnia część wyspy (422 tys. km2) zajęta jest przez indonezyjskie prowincje Papua Zachodnia i Papua, natomiast część wschodnia (364 tys. km2) należy do Papui-Nowej Gwinei.
5
Wnętrze wyspy Nowa Gwinea, jej centalną część, na której znajduje się Papua-Nowa Gwinea, zajmują wznoszące się na blisko 5000 m Góry Centralne, pokryte nielicznymi lodowcami.
Najwyższym szczytem jest Góra Wilhelma (4509 m).
6
Od południowego zachodu do Gór Centralnych przylega rozległa nizina, miejscami silnie zabagniona.
Bagna na tych nizinach należą do jednych z największych na świecie.
7
W Papui-Nowej Gwinei znajduje się 18 aktywnych wulkanów i często występują tam trzęsienia ziemi.
Papua-Nowa Gwinea leży wzdłuż pacyficznego pierścienia ognia (strefa częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych). Do czynnych wulkanów na wyspie należą: Ulawun, Rabaul, Lamington, Manam. Ostatnie silne trzęsienie ziemi o sile 7 st. w skali Richtera nawiedziło ten obszar 17 lipca 1998 roku. Wywołane przez nie fale tsunami spowodowały śmierć 2,2 tys. osób.
8
Papua-Nowa Gwinea leży w strefie klimatu równikowego.
Wyróżnia się tam dwie pory roku (z uwagi na ilość opadów związaną z dwoma systemami wiatrów - pasatów i monsunów) - porę bardziej wilgotną (od grudnia do marca) i mniej wilgotną (od maja do października). Opady są obfite, roczna ich suma waha się od 1500 do 7500 mm. W górach, na wysokości 2500-3000 m wystepują opady ciągłe w postaci drobnego deszczu, niekiedy gradu. Obszar Papui-Nowej Gwinei nawiedzany jest przez tropikalne sztormy o dużym natężeniu.
9
W Papui-Nowej Gwinei znajdują się liczne rzeki, zasobne w wodę.
Do największych należą: Fly, Sepik, Ramu i Purari.
10
Ze względu na urozmaicone ukształtowanie terenu i różnorodność klimatyczną, roślinność Papui-Nowej Gwinei jest dość zróżnicowana.
Występuje tam wiele gatunków endemicznych. Cała wyspa Nowa Gwinea jest nazywana botaniczną skarbnicą świata o najbardziej zróżnicowanym ekosystemie wśród wszystkich wysp na Ziemi. Żyje tam 13 634 gatunków roślin z 1742 rodzajów i 264 rodzin, co zdecydowanie przewyższa bogactwo flory Madagaskaru czy Borneo. Z tej listy aż 68% roślin można znaleźć tylko na Nowej Gwinei.
11
20% flory Papui-Nowej Gwinei stanowią orchidee, 29% wszystkich gatunków to drzewa.
Na wyspie znaleźć można unikalne rododendrony i begonie, których nie opisano jeszcze w żadnych książkach.
12
Również świat zwierzęcy Papui-Nowej Gwinei reprezentowany jest przez wiele gatunków endemicznych, fauna zbliżona jest do australijskiej.
Żyją tam kangury, kolczatki i wiele gatunków gryzoni. W ostatnim czasie na wyspach południowego Pacyfiku znaleziono i skatalogowano ponad 600 gatunków, z których 50 okazało się dotychczas nieznanych. Naukowców najbardziej zachwyciły trzy żaby, różniące się wyglądem. Jedna jest maleńka, brązowa i wydaje świdrujące dźwięki godowe, druga - zielona, z ogromnymi czarnymi oczami, a trzecia - głosem naśladującym terkot starego telefonu. Odkryto pasiaste gekony i skaczące pająki, które są przezroczyste i owłosione. Bogaty jest też świat ptaków - ponad 500 gatunków. Charakterystyczne są takie ptaki, jak kazuar hełmiasty czy około 40 gatunków chronionych ptaków rajskich (cudowronkowate) - rodzina ptaków z rzędu wróblowatych.
13
Na Nowej Gwinei znajdują się dwa parki narodowe: Park narodowy Varirata i Park Narodowy Mac Adam.
W Papui-Nowej Gwinei występują lasy równikowe, a na wysokości 1500-3000 m lasy górskie. Przy ujściach rzek rozciągają się namorzyny, a w dorzeczu Fly występuje sawanna z akacjami i eukaliptusami. Lasy zajmują powierzchnię 63% terytorium kraju.
14
Wzdłuż wybrzeży występują rafy koralowe.
15
Archeologiczne dowody sugerują, że ludzie przybyli na Nową Gwineę co najmniej 60 tys. lat temu z Azji Południowo-Wschodniej.
Ze względu na ukształtowanie terenu i góry, ludzie którzy tam przybyli, założyli plemiona i klany, rozwinęli języki i kulturę w całkowitej izolacji od siebie. Wielu nie zdawało sobie sprawy, że zaledwie kilka kilometrów dalej, żyło sąsiednie plemię. Wynikiem tego jest jedna z najbardziej zróżnicowanych populacji na świecie. Pierwsze plemiona były tradycyjnymi myśliwymi i zbieraczami, ale uważa się, że po przybyciu na wyspę, zaczęli uprawiać rolę i rośliny, które nadal są hodowane. Gdy dotarli tam w XVI wieku Europejczycy, na Nowej Gwinei istniał już system rolniczy.
16
Europejczycy pojawili się na terenach dzisiejszej Papui-Nowej Gwinei w XVI wieku (wyspa została odkryta w 1526 roku przez Portugalczyka Jorge de Menesesa).
Przez długi czas była samodzielna. W 1884 roku wyspy (tworzące obecną Papuę-Nową Gwineę) ogłoszono protektorami Niemiec (część połnocna - Nowa Gwinea Niemiecka) i Wielkiej Brytanii (część południowa - Nowa Gwinea Brytyjska). W 1906 roku administrację w brytyjskiej części, nazwanej Terytorium Papui, objęła Australia, a po wybuchu I wojny światowej również w niemieckiej części. W czasie II wojny światowej wyspy zajęła Japonia, któr została stamtąd wyparta przez aliantów w 1945 roku. W 1946 roku Australia połączyła obie części w jednolite związkowe terytorium zamorskie o nazwie Papua-Nowa Gwinea.
17
16 września 1975 roku Papua-Nowa Gwinea ogłosiła niepodległość i przyjęła konstytucję.
Została też członkiem ONZ i brytyjskiej Wspólnoty Narodów.
18
Papua-Nowa Gwinea jest konstytucyjną monarchią parlamentarną.
Głową państwa jest królowa Elżbieta II, reprezentowana przez gubernatora generalnego.
19
Stolicą państwa jest Port Moresby.
Miasto położone jest na południowo-wschodnim wybrzeżu Nowej Gwinei, nad Zatoką Papua. Port Moresby jest wydzielone jako odrębny dystrykt stołeczny, jest też stolicą Prowincji Centralnej. W mieście zlokalizowany jest międzynarodowy port lotniczy i morski oraz uniwersytet. Miasto zostało założone przez Europejczyków w 1883 roku. W czasie II wojny światowej było ważną bazą wojsk alianckich w walce z Japończykami.
20
Całkowita liczba ludności na Papui-Nowej Gwineii wynosi 8,606 mln.
84% ogółu ludności stanowią Papuasi, a 15% Melanezyjczycy.
21
Jest to kraj o ogromnej różnorodności językowej.
Pośród ponad 8 milionów mieszkańców rozróżnia się 851 języków. Wśród języków autochtonicznych wyróżnia się dwie grupy: austronezyjską i papuaską. Większość języków używanych w kraju należy do grupy papuaskiej. Jednak językiem urzędowym jest angielski, tok pisin i hiri motu. Tok pisin i hiri motu są językami kreolskimi, którymi posługuje się w jednym i drugim przypadku po około 120 tys. osób. W przypadku tok pisin jest on językiem ojczystym dla około 120 tys. osób, a około 4 mln zna go jako drugi język.
22
Autochtoniczną ludnością Papui-Nowej Gwinei są Papuasi.
Już w XVI wieku Jorge Meneses, gdy dotarł na wyspę, nazwał ją Ilhas dos Papuas, co oznacza "Kraina Ludzi o Puszystych Włosach", bowiem Papuasi to ludzie o kędzierzawych, wełnistych włosach, czarnych lub rudych. Jest to ludność czarnoskóra australoidalna, należąca do ludności melanezyjskiej. Oprócz Nowej Gwinei zamieszkują także inne regiony Oceanii, wschodnią Indonezję oraz Timor Wschodni. Papuasi zajmują się przede wszystkim rolnictwem (uprawiają palmę kokosową, banany, taro, pochrzyn, bataty), hodują świnie, które tam mają ogromną wartość, a na wybrzeżach zajmują się rybołówstwem.
23
Choć w Papui-Nowej Gwinei religią dominującą jest chrześcijaństwo (większość stanowią protestanci), wśród ludności papuaskiej funkcjonują tradycyjne wierzenia: kult przodków, magia, totemizm.
Do niedawna wśród Papuasów praktykowany był kanibalizm, wywołujący kuru - "śmiejącą się śmierć" - zawsze śmiertelną, nieuleczalną chorobę zakaźną, wywoływaną przez priony, dotyczącą tkanki nerwowej. Jest to pierwsza opisana zakaźna encefalopatia gąbczasta u ludzi. Wykryto ją po raz pierwszy u człowieka, lecz w 1966 roku przeniesiona została na szympansy. Te dawne wierzenia zostały w dużej mierze wyparte przez chrześcijaństwo, rozprzestrzeniane od XIX wieku przez misjonarzy.
24
Wśród ludności papuaskiej istnieje stosunkowo niedawno poznane plemię Korowajów.
Znane ono jest z dwóch aktywności: budowania domów wysoko na drzewach i kanibalizmu, który osadzony jest głęboko w kulturze tego plemienia. Zabijane są tylko te osoby, które uznawane są za czarowników. Czary są bardzo istotnym elementem spajającym kulturę Korowajów, bowiem tam wszystko obraca się wokół ich unikania czy zaspokajania potrzeb duchów przodków.
25
Korowajowie budują domy na drzewach, kilkanaście, czasami nawet kilkadziesiąt metrów nad ziemią.
Budowane są w konarach drzew, z wykorzystaniem gałęzi jako elementów konstrukcji nośnej. Budują tak, ponieważ dżungla bywa zalewana wodą, daje im to też ochronę przed dzikimi zwierzętami, a także intruzami z sąsiednich plemion czy klanów. Do takiego domu niełatwo się dostać, trzeba do niego wchodzić po palu z zaciosami, który można za sobą wciągnąć, odcinając drogę nieproszonym gościom. Powierzchnia takiego domu sięga 40 m2 i mieszkają na niej nawet dwie rodziny. Taki tradycyjny dom podzielony jest na trzy części: w jednej mieszkają kobiety, w drugiej mężczyźni, a w trzeciej dzieci. W każdej części jest palenisko, bezpieczne, bo podłoga wyłożona jest gliną i kamieniem. Korowajowie są jedną z najbardziej pierwotnych kultur łowiecko-zbierackich. Przysmakiem dla nich są larwy chrząszczów.
26
Typowa chata tubylców jest dwupiętrowa i pokryta trawiastą strzechą.
Dolne piętro to miejsce, gdzie mieszkają dzieci i cała trzoda chlewna (świnie, kaczki). Na piętrze znajduje się antresola dla rodziców, na którą nikomu innemu nie wolno wchodzić.
27
Papua-Nowa Gwinea posiada jedne z najpiękniejszych miejsc do nurkowania na ziemi.
Pod wodą żyje tam dwa razy więcej gatunków ryb niż w Morzu Czerwonym i aż dziesięć razy więcej niż na Karaibach.
28
Dewizą Niezależnego Państwa Papui-Nowej Gwinei jest "Jedność w różnorodności".
Jedność i współpracę symbolizuje godło państwowe, które powstało w 1971 roku. Przedstawia ono cudowronkę krasnopiórą (gatunek ptaka z rodziny cudowronek), siedzącą na bębnie (zwanym kundu) nad tradycyjną włócznią i harpunem.
29
Tradycyjnymi barwami Papui-Nowej Gwinei są: czerwona, czarna i żółta.
Barwy te umieszczone są na fladze narodowej, która podzielona jest po przekątnej na dwa trójkątne pola. Górne, czerwone pole z wizerunkiem cudowronka, symbolizuje odzyskanie przez kraj niepodległości. Dolne, czarne z Krzyżem Południa symbolizuje związek kraju z Australią i innymi krajami południowego Pacyfiku.
30
Papua-Nowa Gwinea posiada wiele surowców naturalnych.
Wydobywa się tam złoto (ze złoża Ok Tedi) w Górach Gwiazd (Góry Centralne), srebro, rudy miedzi. Rozpoczęto też wydobycie niewielkich ilości ropy naftowej i gazu ziemnego.
31
W Papui-Nowej Gwinei znajduje się ponad 580 lotnisk i pasów startowych.
Głównym portem morskim jest Lae.
Lubisz ciekawostki?

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy