Ludzie

Ciekawostki o Bolesławie Prusie

Znaleźliśmy 31 ciekawostek na temat Bolesława Prusa

Człowiek skomplikowany

Był pisarzem okresu pozytywizmu. Bardzo cenionym, uznanym za jednego z najwybitniejszych i najważniejszych pisarzy w historii literatury. Wrażliwy, skrupulatny, pracowity, unikający rozgłosu, o skomplikowanym wnętrzu, często wewnętrznie rozdarty. Znakomity obserwator życia, patriota, społecznik.

Bolesław Prus
1
Jego prawdziwe nazwisko brzmiało Aleksander Głowacki.
Urodził się 20 sierpnia 1847 roku w Hrubieszowie na Lubelszczyźnie. Był synem Antoniego Głowackiego, dworskiego ekonoma o szlacheckich korzeniach, legitymującego się rodowym herbem Prus I (Bolesław Prus swój pseudonim literacki zaczerpnął właśnie z nazwy herbu rodowego). Matką była Apolonia z Trembińskich.
2
Rodzina mieszkała w majątku Żabcze w powiecie hrubieszowskim, ale na czas porodu matka przeniosła się do kuzyna, ówczesnego proboszcza Hrubieszowa, księdza kanonika Feliksa Troszczyńskiego.
Aleksander urodził się w Hrubieszowie.
3
Rodzice bardzo wcześnie osierocili Aleksandra.

Matka zmarła, gdy miał trzy lata., Ojciec odszedł sześć lat później.

4
Dziewięcioletnim Aleksandrem zaopiekowała się najpierw babcia, Marcjanna Trembińska mieszkająca w Puławach.
Po jej śmierci trafił do Lublina, do ciotki Domiceli z Trembińskich Olszewskiej.
5
W Lublinie rozpoczął edukację szkolną w Powiatowej Szkole Realnej, do której uczęszczał przez cztery lata.
Następnie zaopiekował się nim starszy o trzynaście lat brat, Leon Głowacki. Zabrał Aleksandra do Siedlec, gdzie mieszkał i pracował jako nauczyciel historii.
6
Bracia wyprowadzili się z Siedlec do Kielc, gdzie Aleksander rozpoczął naukę w gimnazjum.
Leon Głowacki był działaczem frakcji "Czerwonych" (radykalni działacze Demokratyczni w Królestwie Polskim przed wybuchem i w okresie powstania styczniowego. Ich poglądy były przeciwstawne "Białym"). Pod jego wpływem, szesnastoletni Aleksander przerwał naukę w gimnazjum i wziął udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku.
7
Wziął czynny udział w powstaniu styczniowym.

Brał udział w bitwie pod Żelazną 25 sierpnia 1863 roku pod dowództwem Ludwika Żychlińskiego. Pomimo znacznej przewagi liczebnej Rosjan, oddziały Żychlińskiego dały radę zadać wrogom znaczące straty. Ciężko raniono pułkownika Kulgaczewa, zginęło 19 oficerów i 80 szeregowych.  W bitwie tej Żychliński został ranny i musiał opuścić pole bitwy a oddziały powstańcze powoli wycofywały się. 

Epizod żołnierski Prusa nie trwał jednak zbyt długo. Już 1 września, podczas potyczki we wsi Białka, Aleksander został ranny i dostał się do rosyjskiej niewoli.

8
W 1864 roku Aleksander został aresztowany za udział w powstaniu.
Przez cztery miesiące przebywał w więzieniu na Zamku Lubelskim oraz w budynku koszar (obecnie mieści się tam KUL). Sąd wojskowy pozbawił go szlachectwa i oddał pod opiekę wuja, Klemensa Olszewskiego. Starszy brat nie mógł się nim już opiekować, ponieważ cierpiał na nieuleczalną chorobę psychiczną.
9
Rany odniesione na polu bitwy miały swoje konsekwencje w dalszym życiu pisarza.

Podczas potyczki pod wsią Białka, 1 września 1863 roku odniósł ranę karku, a na dodatek proch strzelniczy osmalił mu oczy. 

Dowiedz się więcej ...
10
Po odsiedzeniu wyroku wrócił do gimnazjum, które ukończył z wynikiem celującym.

Bardzo chciał pojechać na studia do Petersburga, ale sytuacja finansowa nie pozwoliła mu na to. Wstąpił do Szkoły Głównej w Warszawie, na wydział matematyczno-fizyczny. W Warszawie musiał się sam utrzymać. Zarabiał na studia i życie jako guwerner i korepetytor.

11
Już w 1864 roku ukazał się w "Kurierze Niedzielnym" jego wiersz "Do Pegaza", podpisany pseudonimem Jan w Oleju.

Studiując w Warszawie, w wolnych chwilach pisał do "Kuriera Świątecznego" listy, które cały czas podpisywał Jan w Oleju.

12
Niemożność finansowego utrzymania się w Warszawie skłoniła Aleksandra do przerwania studiów i wyjechania do Puław.
Tam podjął naukę na Wydziale Leśnym Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, ale wkrótce  popadł w konflikt z jednym z rosyjskich profesorów i wrócił do Warszawy.
13
W Warszawie, aby zarobić na życie, imał się różnych zawodów.

Był fotografem, ulicznym mówcą, ślusarzem w fabryce Lilpopa i Raua, pracował w biurze finansisty Jana Gottlieba Blocha, był murarzem.

Przetłumaczył i napisał streszczenie dzieła angielskiego filozofa Johna Stuarta Milla "Logika". Z całej tej praktyki pozostała mu na całe życie pasja fotografowania. Spróbował też swoich sił w dziennikarstwie.

14
W 1872 roku w czasopiśmie "Opiekun domowy" ukazał się jego artykuł społeczny "Nasze grzechy".
Tę publikację uważa się za debiut prasowy Aleksandra Głowackiego.
15
Swoje artykuły publikował też w czasopiśmie "Niwa", gdzie zamieścił swój pierwszy popularnonaukowy tekst "O elektryczności".

Na łamach "Opiekuna domowego" publikował felietony pt. "Listy ze starego obozu", które po raz pierwszy podpisał pseudonimem Bolesław Prus. Swoim prawdziwym nazwiskiem postanowił podpisywać tylko poważne artykuły.

W "Niwie" ukazywał się jego stały felieton - Sprawy bieżące.

16
Podjął współpracę także z pismami satyrycznymi "Mucha" i "Kolce, dla których pisał prześmiewcze Szkice społeczne i humoreski (Kłopoty babuni, To i owo).

Wszystkie te publikacje, ze względu na ich rozrywkowy charakter, podpisywał pseudonimem Bolesław Prus.

17
Największą popularność przyniosła Prusowi Kronika tygodniowa, ukazująca się na łamach "Kuriera Warszawskiego", z którym się związał.
W Kronice tygodniowej poruszał tematy związane z polityką, sprawami społecznymi i moralnymi, a jego trafne spostrzeżenia i odważne polemiki przyciągały czytelników. Jeździł też po kraju szukając tematów na felietony i reportaże, które potem zamieszczał w cyklu Kartki z podróży.
18
Praca felietonisty była jego dodatkowym zajęciem, głównym była posada kasjera w banku.
Ale felietony dawały mu spore zyski, więc z czasem osiągnął stabilizację finansową, co pozwoliło mu pomyśleć o stabilizacji życiowej.
19
Aleksander Głowacki ożenił się w 1875 roku z Oktawią Trembińską, daleką kuzynką ze strony matki.

Nie mieli własnych dzieci. Wychowywali przybranego syna Emila, który w wieku osiemnastu lat popełnił samobójstwo z powodu nieszczęśliwej miłości.

20
W 1882 roku objął redakcję tygodnika "Nowiny".
Rozpoczął też współpracę z czasopismem "Ateneum", do którego pisał głównie Kroniki miesięczne i poważnie zajął się beletrystyką. Pisał swoje nowele, ale nigdy nie porzucił dziennikarstwa.
21
Większość jego opowiadań i nowel, a później powieści, była publikowana na łamach gazet, z którymi współpracował - "Tygodnikiem Ilustrowanym" i "Kurierem Codziennym".
Gdy prowadzone przez niego "Nowiny" upadły, znowu dotknęły go problemy finansowe. Wtedy skupił się głównie na pisaniu powieści. Nawiązał też stałą współpracę z wydawanym w Petersburgu polskim tygodnikiem "Kraj", dla którego pisał Korespondencję z Warszawy.
22
Znajomość ze Stanisławem Witkiewiczem, będącym współredaktorem czasopisma "Wędrowiec", pozwoliła Prusowi na publikację na łamach tego pisma kilku nowel, opowiadań i powieści "Placówka" - jego pierwszej dużej powieści.
Tematem jego wczesnej twórczości było pokazanie społecznej krzywdy w kontraście do jałowego życia zamkniętego w swoim świecie ziemiaństwa (Dusza w niewoli, Anielka). Pokazywał w swych utworach tragedie ludzkie, niesprawiedliwość społeczną wynikającą w dużej mierze z zetknięcia się z wczesnokapitalistyczną gospodarką (Powracająca fala).
23
Kolejną dużą powieścią była "Lalka", będąca epicką panoramą ówczesnej Warszawy z drugiej połowy XIX wieku, a także "Emancypantki" - powieść społeczno-obyczajowa.
Jedyną historyczną powieścią Prusa był "Faraon". Wszystkie jego powieści ukazywały się na łamach czasopism ("Kurier Codzienny", "Tygodnik Ilustrowany"), a także w wydaniach książkowych.
24
Ulubionym miejscem wypoczynku pisarza był Nałęczów, który odwiedzał przez 28 kolejnych lat, a ostatni raz odwiedził uzdrowisko w 1910 roku.
Z Nałęczowa często jeździł do pobliskiej Bochotnicy (wieś nad Bystrą i Wisłą, w gminie Kazimierz Dolny), gdzie prawdopodobnie umieścił akcję noweli "Antek".
25
W Nałęczowie Bolesław Prus spotykał się ze Stefanem Żeromskim i jego żoną (był świadkiem na ich ślubie).
Oktawia Rodkiewiczowa, żona Żeromskiego, często towarzyszyła Prusowi na spacerach po parku i prawdopodobnie była prototypem Madzi Brzeskiej z "Emancypantek".
26
Prus odbył tylko jedną podróż zagraniczną w swoim życiu.
W 1895 roku odwiedził Niemcy (był w Berlinie, Dreźnie), Czechy (Karlsbad), Szwajcarię (Rapperswil, gdzie spotkał się z Żeromskim) i Paryż.
27
W oczach opinii publicznej, Prus, dzięki swojej działalności publicystycznej, stał się wielkim autorytetem.
Postrzegany był jako wzorowy reprezentant postawy zgodnej z założeniami pracy organicznej i utylitaryzmu (to, co jest pożyteczne, jest dobre, a miarą słuszności postepowania jest użyteczność jego skutków).
28
Był wielkim społecznikiem, chętnie brał udział w różnych inicjatywach i społecznych akcjach, które obejmował patronatem.
Został opiekunem sierot z Towarzystwa Dobroczynności, uczestniczył w spółce zakładającej Seminarium dla Nauczycieli Ludowych w Ursynowie, był prezesem Stowarzyszenia Kursów dla Analfabetów Dorosłych.
29
W swoim testamencie ufundował stypendia dla utalentowanych dzieci pochodzących z ubogich wiejskich rodzin.
Swój księgozbiór zapisał Towarzystwu Biblioteki Publicznej w Warszawie (jego część Oktawia Głowacka przekazała do Biblioteki im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie).
30
Bolesław Prus zmarł na atak serca w wieku 64 lat.
Pogrzeb pisarza odbył się 22 maja 1912 roku w Warszawie. Na uroczystości pogrzebowe przyszły tłumy wielbicieli jego twórczości. Został pochowany na Powązkach, w grobowcu, na którym umieszczono inskrypcję "Serce serc".
31
Bolesław Prus w Warszawie przeżył 45 lat.
Nie był rodowitym warszawiakiem, ale dzięki swojej pracy dziennikarskiej, dzięki felietonom w najpopularniejszych dziennikach warszawskich, w których krytykował, utyskiwał, wyśmiewał i przestrzegał dowodząc swojego prawdziwego zaangażowania, zasłużył sobie na miano kronikarza Warszawy. Prus kochał Warszawę, która stała się dla niego domem, a warszawiacy rodziną. Nigdy nie dorobił się własnego mieszkania , choć był (po Sienkiewiczu) najlepiej zarabiającym pisarzem.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

26 ciekawostek o Stefanie Żeromskim
26 ciekawostek o Stefanie Żeromskim
Jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy
Stefan Żeromski był prozaikiem, publicystą, dramaturgiem, jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy w historii. Odegrał znaczącą rolę w życiu litera ...
30 ciekawostek o Tove Jansson
30 ciekawostek o Tove Jansson
Nie tylko mama Muminków
Tove Jansson była fińską pisarką, malarką, ilustratorką i rysowniczką komiksów. Świat poznał ją przede wszystkim jako autorkę książek o Muminkach, cho ...
28 ciekawostek o Marii Konopnickiej
28 ciekawostek o Marii Konopnickiej
Kochliwa buntowniczka
Maria Konopnicka była wybitną pisarką okresu realizmu. Pisała wiersze, nowele, poematy, baśnie, które od zawsze stanowiły element kanonu lektur szkoln ...
24 ciekawostki o Janie Kochanowskim
24 ciekawostki o Janie Kochanowskim
Reformator polskiej literatury
Był jednym z najbardziej wybitnych polskich twórców, którego twórczość odcisnęła się w znacznym stopniu na twórczości literatury polskiej. Polszczyzna ...
47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
47 ciekawostek o Stanisławie Wyspiańskim
Czwarty wieszcz
Stanisław Wyspiański nazywany czwartym wieszczem polskim był wielkim dramatopisarzem, poetą, świetnym portrecistą, twórcą witraży. Urodził się w Krako ...
21 ciekawostek o Aleksandrze Fredro
21 ciekawostek o Aleksandrze Fredro
Hrabia herbu Bończa
Aleksander Fredro uznawany jest za najwybitniejszego komediopisarza w historii literatury polskiej. Pisał komedie obyczajowe, głównie z życia szlacht ...
23 ciekawostki o Margaret Atwood
23 ciekawostki o Margaret Atwood
Ikona współczesnej kultury
Margaret Atwood jest jedną z najpoczytniejszych pisarek na świecie. Jej twórczość to ambitna, oryginalna literatura o kobietach, wiele z jej utworów m ...
37 ciekawostek o Agacie Christie
37 ciekawostek o Agacie Christie
Autorka najpoczytniejszych w historii kryminałów
Swoje młodzieńcze zainteresowanie matematyką, która była dla niej rozszyfrowywaniem zagadek, zamieniła na pisanie powieści, w których sama te zagadki ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy