Geografia

Ciekawostki o Sardynii

Znaleźliśmy 23 ciekawostki na temat Sardynii

Wyspa skarbów

Sardynia jest wyspą Morza Śródziemnego. Położona między Europą a Afryką, zachwyca różnorodnością form geologicznych, wyjątkowym wybrzeżem i bogatą, ciekawą historią. Według legendy, mieszkańcy Sardynii są potomkami Sardusa, syna Herkulesa. Przybyli tu już w pierwszym tysiącleciu p.n.e., o czym świadczą pozostawione po nich pamiątki ich bytności w postaci skalnych grobów, prehistorycznych nuragów i innych artefaktów. Główną atrakcją wyspy jest wybrzeże, a w jej centralnej trudno dostępnej części znaleźć można wioski, gdzie czas się niemalże zatrzymał, gdzie zachowały się dawne obyczaje, a mieszkańcy utrzymują się ze sprzedaży miodu, orzechów, anyżu i bambusowych fletów.
Sardynia
1
Sardynia jest włoską wyspą leżącą na Morzu Śródziemnym pomiędzy Afryką a francuską Korsyką.
Jest drugą pod względem wielkości wyspą Morza Środziemnego (po Sycylii).
2
Nazwa wyspy pochodzi jeszcze z czasów Greków i Fenicjan i nawiazuje do śladu sandała pozostawionego na piasku, z którym w dużym uproszczeniu kojarzy się jej kształt.
Nazwa nie ma nic wspólnego z sardynkami, których na Sardynii brak.
3
Sardynia często nazywana jest wyspą skarbów, ale nie w potocznym znaczeniu tego słowa.
Skarbem wyspy jest szmaragdowe, czyste morze, wspaniałe plaże, ciągnące się prawie nieprzerwanie przez 1843 km wybrzeża, zwanego Szmaragdowym - Costa Smeralda, wspaniała przyroda, historia, kultura.
4
Powierzchnia wyspy to 24 800 km2, na której mieszka 1,64 mln osób.
Stolicą jest Cagliari, miasto znajdujące się na południowym wybrzeżu Sardynii, na równinie Campidano, nad zatoką Cagliari. Jest ośrodkiem gospodarczym i przemysłowym posiadającym jeden z największych portów na Morzu Śródziemnym (handlowy, rybacki i wojenny).
5
Mieszkańcy Sardynii posługują się językiem sardyńskim i włoskim.
Język sardyński jest językiem z grupy romańskiej języków indoeuropejskich. Posługuje się nim od 1 do 1,5 mln Sardyńczyków. We Włoszech postrzegany jest jako dialekt języka włoskiego, jednak większość językoznawców uważa sardyński za odrębny język. Język ten czerpał wiele z łaciny, greki, języka arabskiego, hiszpańskiego, katalońskiego oraz włoskiego.
6
Pierwotną cywilizację Sardynii stanowiła cywilizacja nuorska (nurgijska).
Była to starożytna cywilizacja zamieszkująca tereny położone w dzisiejszych Włoszech, ale przede wszystkim Sardynię, od około XVII do II w. p.n.e. Był to lud pasterski podzielony na plemiona składające się z rodzinnych struktur klanowych. Cywilizacja ta znana jest głównie ze wznoszonych przez jej przedstawicieli największych europejskich megalitycznych budowli, od których sama wzięła nazwę - nuragów.
7
Około 1000 r. p.n.e. na Sardynii pojawili sie feniccy żeglarze, którzy założyli tam kilka portów handlowych.
W 509 r. p.n.e. wybuchła wojna między rodzimą ludnością wyspy a osadnikami fenickimi, którzy wezwali na pomoc założoną przez siebie niegdyś Kartaginę. Kartagiczycy podporządkowali sobie Sardynię i władali nią do 238 r. p.n.e. Na wyspie pozostało bardzo dużo świadectw ich kultury (więcej, niż w ich ojczyźnie - dzisiejszej Tunezji). W mieście Nuoro pozostała po tej starożytnej kulturze świątynia boga Baala, cmentarze i domy mieszkalne.
8
W 238 r. p.n.e. Kartagińczycy na Sardynii zostali pokonani przez Rzymian w pierwszej wojnie punickiej.
Rzymianie wówczas zajęli Sardynię i Korsykę.
9
Za rzymskiego panowania Sardyńczycy, w obronie przed najeźdźcami, wybudowali wokół nabrzeżnych miast pas fortyfikacji, zwany "terra barbagia".
W późniejszych latach wyspa niepokojona była przez Wandalów, piratów Saqaliba (słowiańskich najemników i niewolników w średniowiecznym świecie arabskim), Genueńczyków i władców Pizy. Następnie papież przekazał Sardynię władcom Aragonii (północno-wschodnia Hiszpania) i na wyspie zaczęła osiedlać się ludność z Katalonii. Po kilku stuleciach Sardynia przeszła w ręce Austrii, która wymieniła ją z Piemontem na Sycylię.
10
W 1720 roku Sardynia trafiła pod panowanie dynastii sabaudzkiej stając się częścią Włoch.
Wraz z pobliskimi wyspami tworzy region administracyjny Włoch.
11
Przeważającą część wyspy zajmują góry i płaskowyże.
Najważniejszym masywem górskim na Sardynii jest Gennargentu leżący w środkowej części wyspy, z najwyższym szczytem na wyspie - Punta La Marmora o wysokości 1834 m n.p.m. Z jego wierzchołka roztacza się widok na całą wyspę. W masywie Gennargentu znajdują się źródła rzeki Flumendosy, drugiej po Tirso pod względem długości rzeki tej wyspy.
12
Wybrzeże Sardynii o długości 1849 km jest wysokie i skaliste, z wieloma cyplami, głębokimi zatokami i mniejszymi wyspami nieopodal.
Wzdłuż wybrzeża ciągną się kurorty i nadmorskie kąpieliska. Liczne kwarcowe plaże z drobnym, delikatnym piskiem i kryształowo czyste morze przyciagają rzesze turystów. Wizytówką wyspy jest Szmaragdowe Wybrzeże Costa Smeralda, które swoją nazwę zawdzięcza intensywnej, szmaragdowej barwie wody.
13
Ważniejszymi miastami na wyspie są: Sassari, Nuoro, Oristano, Alghero, Olbia, Nora.
  • Sassari - jest drugim co do wielkości miastem Sardynii. Powstało w X wieku jako schronienie dla ludności nadmorskiej przed atakami Saracenów (koczownicze plemiona arabskie). Znakiem rozpoznawczym miasta jest wzniesiona w XVII w. Fontanna di Rosello, ozdobiona figurami przedstawiającymi cztery pory roku. Niedaleko Sassari, w Porto Torres znajduje się duży port handlowy.
  • Nuoro - znajdują się tam pozostałości kultury Kartaginy (świątynia boga Baala, cmentarze i domy mieszkalne). W Nuoro urodziła się i mieszkała przez wiele lat Grazia Deledda, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1926.
  • Alghero - około 40% mieszkańców miasta posługuje się na co dzień archaiczną odmianą katalońskiego, od czasu, gdy wojska Królestwa Aragonii wysiedliły w 1372 r. autochtoniczną ludność sardyńską w głąb lądu, sprowadzając w jej miejsce osadników z Katalonii. Standardowy kataloński jest do dziś rozumiany przez ponad 60% populacji tego miasta.
  • Olbia - początki tego miasta sięgają starożytności, kiedy to założono tu kolonię fenicką. Olbia jest znanym ośrodkiem turystycznym i kąpieliskiem nadmorskim. W pobliżu miasta znajdują się słynne plaże Costa Smeralda
  • Nora - założona przez Fenicjan około IX- VIII w. p.n.e., uznawana jest za najstarsze miasto na wyspie. Znaleziono tam tablicę z fenicką inskrypcją i jest to najstarszy zachowany fragment pisma fenickiego na Sardynii. Zachowały sie tam ruiny antycznego miasta, amfiteatr, łaźnie i pozostałości murów obronnych.
14
Sardynia to miejsce zachwycające bogatą florą i fauną.
Miejscem szczególnym, z dziewiczą przyrodą, jest Półwysep Sinis, który ze względu na występujące tu gatunki ryb czy ptaków, długie kwarcowe plaże i wysokie wydmy, został uznany za rezerwat przyrody.
15
Na Sardynii żyją różowe flamingi należące do gatunku Phoenicopterus roseus i stanowią niewątpliwą atrakcję wyspy.
Posiadają one różowo-białe upierzenie.  Ich lotki są ogniście czerwone i czarne. Dziób jest różowy, o czarnym zakończeniu, nogi długie, różowe, a oczy żółte. Mieszkańcy Sardynii nazywają je "sa genti arrubia", co można przetłumaczyć jako "czerwoni ludzie".
16
Kolejną atrakcją Sardynii są nuragi, czyli kamienne warowne wieże.
Mają one kształt stożkowatych wież, które wznoszono nad kamiennym ołtarzem. Najstarsze datowane są na XV w. p.n.e. Wieże budowane były przez Nuragijczyków, z kamieni ułożonych bez użycia zaprawy. Najwyższe z odkrytych wież osiągały nawet 20 m wysokości. Na wyspie znajduję się ich około 7 tys. Jednym z najlepiej zachowanych jest Su Nuraxi w pobliżu miejscowości Barumini. Kompeks ten w 1997 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
17
Sardynia może być mityczną Atlantydą.
Włoski dziennikarz Sergio Frau napisał książkę "Słupy Herkulesa", w której wskazuje, że megalityczne budowle nurgajskie (nuragi) oraz sztuka tej ludności kojarzą się dość dokładnie z opisywaną przez Platona kulturą Atlantów. Twierdzi także, że Słupy Heraklesa(starożytna grecka nazwa Skały Gibraltarskiej oraz góry znajdującej się po drugiej stronie Cieśniny Gibraltarskiej) w rozumieniu antycznym mogły leżeć pomiędzy Tunezją i Sycylią, a nie przy Cieśninie Gibraltarskiej. Ponad to, według niego (a także części badaczy zakładających istnienie Atlantydy), czas od zalania Atlantydy do narodzin Platona wynosił 900 lat, a nie 9 tys. lat - sam Platon lub któryś  kopista jego tekstów mógł popełnić ten błąd. W tym czasie upadła kultura minojska na Krecie, co miało związek z  mega wybuchem wulkanu na Santorini, a więc i możliwością zatopienia Atlantydy.
18
Sardyńczycy są optymistyczni, serdeczni i posiadają duże poczucie humoru.
Sardynia jest w czołówce miejsc na mapie świata, gdzie żyje najwięcej stulatków. Fenomenem jest to, że dotyczy to głównie mężczyzn.
19
Miasto Orgosolo położone w górskim rejonie Barbagii, słynie z murali malowanych na ścianach domów.
Jest ich tam ponad 300 i każdy kto chce, może taki mural wykonać. Zawieraja one przeróżne informacje lokalne, polityczne, humorystyczne, a nawet podziękowania turystów za gościnę w mieście. Miasto to słynie jeszcze z innego powodu. Między 1901 a 1954 rokiem Orgosolo nazywane było "wioską morderców", mieszkało w nim 4 tys. mieszkańców, a co dwa miesiące, a nawet i częściej zdarzało się tam zabójstwo. Gęste lasy, liczne jaskinie, wąwozy i wysokie szczyty, stanowiły świetne kryjówki dla bandytów, którzy dodatkowo wspierani byli przez miejscową społeczność. Działalność ta została ukrócona, ale nie do końca, ponieważ w tym rejonie zdarzają sie porwania dla okupu.
20
Na Sardynii znajduje się ponad 3300 jaskiń.
Jedną z najpiękniejszych jest Grota Neptuna położona w pobliżu Alghero. Jej wiek szacuje się na ponad 130 mln lat. Długość jaskini wynosi około 4 km, z czego dla turystów udostępniono około 580 m. Dostać się do niej można drogą morską lub po 656 stopniach schodów, zwanych Escala del Cabiro.
21
Oprócz nuragów, na Sardynii znajdują się jeszcze starsze, bo mające około 4 tys. lat budowle, tzw. Domy Wróżek - tak nazywają te tajemnicze budowle miejscowi.
Według legend ludowych Sardynii, żyły tam plemiona małych czarodziejek (janas). Te małe kobietki były połączeniem dobrych wróżek z czarownicami i żyły sobie w domkach wykutych w skałach. Były pięknymi jak Księżyc istotami, niewiele większymi od dłoni, polnymi ptakami. Ich skóra była tak delikatna, że swoje skalne groty mogły opuszczać jedynie nocą, bo światło słoneczne mogłoby je poparzyć. Pochodziły z odległych krain, z których przybyły z ogromnym bogactwem. W ciągu dnia tkały i haftowały złotymi i srebrnymi nićmi, śpiewając pięknymi głosami. Niestety rozczarowane złem, którego doświadczyły na Ziemi - zniknęły. Na całej Sardynii jest około 2,4 tys. takich domów wróżek. Nie wiadomo kto je stworzył i w jakim celu. Ich ściany zdobione są płaskorzeźbami lub malowidłami przedstawiającymi głowę byka, figury geometryczne, spirale. Najprawdopodobniej były to nekropolie.
22
Na Sardynii istniały tak zwane służebnice śmierci - femmina accabadora , czyli "te, które doprowadzają do końca".
Były to kobiety przeprowadzające eutanazję na osobach w terminalnym stadium choroby, na ich prośbę, lub na prośbę i za zgodą rodziny umierającego. Wielu antropologów neguje istnienie takiego procederu, jednak są dowody na praktyki służebnic śmierci jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Rolę accabadora pełniły biedne wdowy, które utrzymywały się dzięki jałmużnie. Ubrane były zawsze na czarno i miały zasłonięte twarze. Stosowały różne techniki uśmiercania chorych. Naoczni świadkowie mówią o duszeniu poduszką, uderzaniu w czoło lub kark kijem z drzewa oliwnego (su mazzolu), a także o skręcaniu karku. Używano też narzędzia z drewna w kształcie młotka (jualeddu).
23
Oprócz accabadoras istniały też alternatywne formy eutanazji na Sardynii.
W dziełach klasyków łacińskich można znaleźć wzmianki o tym, że mieszkańców Sardynii, którzy osiągnęli wiek 75 lat, zabierano na najbliższy klif i zrzucano z niego do morza. Lokalna społeczność nie postrzegała sacerdotesse della morte "ostatnie matki" jako morderczynie, ich działania traktowano jako akt litości i miłosierdzia, pomoc przy wypełnieniu przeznaczenia, przerwanie pasma cierpienia.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

27 ciekawostek o Korsyce
27 ciekawostek o Korsyce
"Wyspa wszystkich cudów świata"
Starożytni Grecy nazywali ją "wyspą piękna", współcześni Korsykanie mówią o niej "wyspa wszystkich cudów świata". Ta francuska wyspa na Morzu Śródziem ...
24 ciekawostki o Krecie
24 ciekawostki o Krecie
Największa grecka wyspa
Historia Krety sięga tysięcy lat wstecz, a jej ciągłość, jak powiadają Grecy, tkwi w naturze. Na każdym kroku spotkać tam można ślady przeszłości. Naw ...
32 ciekawostki o Sycylii
32 ciekawostki o Sycylii
Największa wyspa Morza Śródziemnego
Sycylia jest największą wyspą na Morzu Śródziemnym i jednym z dwudziestu regionów Włoch. Wyspa kształtem przypomina przewrócone na bok, czy według nie ...
27 ciekawostek o Santorini
27 ciekawostek o Santorini
Wyspa zakochanych
Santorini to magiczna wyspa na Morzu Egejskim, wchodząca w skład archipelagu Cyklad. Choć jest niewielkich rozmiarów, to zachwyca swym krajobrazem i a ...
34 ciekawostki o Cyprze
34 ciekawostki o Cyprze
Legendarne miejsce narodzin Afrodyty
Cypr jest azjatycką wyspą leżącą na Morzu Śródziemnym - jest jednym z najmniejszych krajów azjatyckich. Mieszczą się na niej dwa odrębne państwa - Rep ...
16 ciekawostek o Minorce
16 ciekawostek o Minorce
Wyspa ukarana przez generała Franco
Minorka jest jedną z wysp archipelagu Balearów, leżącego w zachodniej części Morza Śródziemnego, w pobliżu wschodniego wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego. ...
18 ciekawostek o karobie
18 ciekawostek o karobie
Chleb świętojański - substytut kakao
Karob to inaczej szarańczyn strąkowy - Ceratonia siliqua - drzewo rosnące w klimacie śródziemnomorskim. Jest to zimozielone drzewo o ciemnozielonych s ...
30 ciekawostek o Efezie
30 ciekawostek o Efezie
Jedno z najwspanialszych antycznych miast
Efez jest prawdopodobnie najlepiej zachowanym starożytnym miastem w rejonie Morza Śródziemnego. Założony w najpiękniejszych zakątkach Zachodniej Anato ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy