Geografia

Ciekawostki o Białowieskim Parku Narodowym

Znaleźliśmy 16 ciekawostek na temat Białowieskiego Parku Narodowego

Jeden z pierwszych parków narodowych w Europie

Białowieski Park Narodowy zlokalizowany na terenie rozległego lasu będącego Puszczą Białowieską, tworzy oazę dzikiej przyrody niemalże w środku kontynentu europejskiego.

Park chroni najlepiej zachowany fragment puszczy - ostatni na niżu Europy naturalny las, o charakterze pierwotnym i jest domem dla największych europejskich ssaków lądowych - żubrów.

1
Białowieski Park Narodowy położony jest w województwie podlaskim, w północno-wschodniej części Polski, przy granicy z Białorusią (granica przebiega przez las).

Jest jedynym polskim obiektem przyrodniczym wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

2
Został utworzony 11 sierpnia 1932 roku z Nadleśnictwa Rezerwat jako Park Narodowy w Białowieży.

Pierwsze plany utworzenia parku narodowego na terenie Białowieży powstały w 1916 roku, głównie z inicjatywy gdańskiego botanika, doktora Hugo Conwentza. Idea ta nie zyskała jednak poparcia. Powróciła ona w 1919 roku, podczas liczenia białowieskich żubrów, jednak znów bez powodzenia.

Dopiero w 1921 roku, dzięki usilnym staraniom grona polskich przyrodników i leśników z profesorem Władysławem Szeferem na czele, Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych wydzieliło leśnictwo, które później podniesiono do rangi nadleśnictwa, a następnie rezerwatu. Formalnym początkiem parku było Nadleśnictwo Rezerwat, ustanowione w 1921 roku, na części obecnego obszaru Parku. Po II wojnie światowej, puszcza została podzielona pomiędzy Polską Rzeczpospolitą Ludową a Związek Radziecki (białoruską SSR) i w 1947 roku powstał Park Narodowy w Białowieży w obecnej formie.

3
Białowieski Park Narodowy jest drugim po Pienińskim, parkiem narodowym w Polsce i jednym z pierwszych w Europie.

Pieniński Park Narodowy powstał 1 czerwca 1932 roku w wyniku przekształcenia rezerwatu w Pieninach w pierwszy park narodowy w kraju - Park Narodowy w Białowieży powołano dwa miesiące później.

4
Białowieski Park Narodowy obejmuje i chroni najlepiej zachowany fragment Puszczy Białowieskiej, która stanowi ostatni w Europie fragment lasu pierwotnego oraz najwiekszą na świecie wolnościową populację żubra.

Powierzchnia Parku wynosi 10 517,27 ha, co stanowi 1/6 polskiej części Puszczy Białowieskiej. Pod ochroną ścisłą znajduje się 6059,27 ha, pod ochroną czynną 4104,63 ha, ochrona krajobrazowa prowadzona jest na obszarze 353,37 ha. Wokół Parku utworzona jest strefa ochronna -otulina- obejmująca lasy zagospodarowane o powierzchni 3224,26 ha.

Więcej o Puszczy Białowieskiej dowiesz się z tego artykułu.

5
Cała otulina jest strefą ochrony zwierząt łownych.

Utrzymanie właściwej liczebności i struktury populacji poszczególnych gatunków w tej strefie polega na zachowaniu naturalnych procesów. Nie prowadzi się tam odstrzałów redukcyjnych, likwiduje się nęciska i urządzenia łowieckie.

6
W skład parku wchodzą dwie jednostki administracyjne: Obręb Ochronny Rezerwat i Obręb Ochronny Ośrodka Hodowli Żubrów.

Obręb Ochronny Rezerwat obejmuje powierzchnię 10242,71 ha, z czego 6059,27 ha objęte jest ochroną ścisłą, 4104,63 ha -ochroną czynną, oraz 77,45 - ochroną krajobrazową. Ponad to podzielony jest na sześć obwodów ochronnych: Dziedzinka - pow. 2769,97 ha, Sierganowo -2303,24 ha, Cupryki - 1243,17 ha, Gruszki - 1426,52 ha, Masiewo - 1120,29 ha, Zamosze - 1379,52 ha
Obręb Ochronny Ośrodek Hodowli Żubrów - zajmuje powierzchnię 274,56 ha. W jego skład wchodzą: hodowla zamknięta (rezerwatowa) - dwa rezerwaty hodowlane i Rezerwat Pokazowy Żubrów wraz z zapleczem oraz hodowla wolna.

7
Całość obszaru hodowli zamkniętej podlega ochronie krajobrazowej.

Pracownicy Obrębu Ochronnego Ośrodek Hodowli Żubrów zajmują się hodowlą restytutcyjną (przywrócenie przyrodzie gatunku zagrożonego wymarciem) żubrów bytujących na obszarze całej polskiej części Puszczy Białowieskiej (około 130 tys. ha).

8
Symbolem Parku jest żubr - największy ssak lądowy Europy.

Żubry zasiedlają lasy mieszane z podmokłymi polanami. W stanie dzikim, pod koniec XX wieku i na początku XXI wieku występowały w Polsce, na Litwie, Ukrainie, Białorusi, w Rosji, Słowacji (Park Narodowy "Połoniny") i w Niemczech. W 1997 roku na świecie żyło 2925 żubrów, z czego w Polsce około 600-700 sztuk. Obecnie w Polsce żyje 2316 osobników, z czego na wolności jest ich 2115, w sześciu dużych populacjach (Bieszczady, Puszcza Augustowska, Białowieska, Borecka, Knyszyńska i stada w zachodniej Polsce).

Obecnie w Puszczy Białowieskiej żyje najliczniejsza populacja wolnościowa żubra na świecie - jest ich tam 715 sztuk. Przeczytaj również ciekawostki o żubrach, które zebraliśmy w tym artykule.

9
Puszcza Białowieska jest jednym z siedmiu na świecie i trzech w Europie, transgranicznym obiektem dziedzictwa światowego.

W 1979 roku Obszar Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W 1992 roku UNESCO rozszerzyło status dziedzictwa światowego na przylegający do Parku od wschodu fragment białoruskiego parku narodowego"Bieławieżskaja Puszcza", podlegający ochronie ścisłej - jest to obszar 4500 ha.

10
Siedziba Białowieskiego Parku Narodowego znajduje się w Białowieży, w Muzeum Przyrodniczo-Leśnym.

Muzeum Przyrodniczo-Leśne BPN jest najstarszym muzeum w polskich parkach narodowych i jednocześnie najstarszym czynnym muzeum województwa podlaskiego. Jego tradycje sięgają okresu międzywojennego, a w swoich zbiorach posiada wiele cennych kolekcji naukowych i rzadkich okazów. Muzeum, a także dyrekcja Białowieskiego Parku Narodowego mieszczą się w budynku, który wzniesiono w miejscu istniejącego wcześniej pałacu.

11
W 1889 roku, na miejscu dworu polskich królów, na polecenie cara Aleksandra III rozpoczęto budowę pałacu - letnio-jesiennej rezydencji cara Rosji.

Pałac powstał z myślą o polowaniach w Puszczy Białowieskiej. Pod koniec XIX wieku wokół pałacu na obszarze 49 ha założono istniejący do dzisiaj park pałacowy, w typie parku angielskiego. Na potrzeby pałacu, w 1897 roku wybudowano dworzec Białowieża Pałac, kilka lat później Białowieża Towarowa, którego budynek zachował się. Car Aleksander III wraz z rodziną przyjeżdżał na łowy pociągiem. W czasie działań wojennych w 1944 roku pałac spłonął, a na jego miejsce wzniesiono budynek, w którym mieści się Muzeum.

12
Białowieski Park Narodowy reprezentuje najlepiej zachowany w Europie nizinny las naturalny (grąd, ols, bór).

Grąd jest wielogatunkowym i wielowarstwowym lasem lisciastym z przewagą grabów i dębów oraz z udziałem różnych innych gatunków.
Ols jest bagiennym lasem olszowym z dominacją olszy czarnej, porastającym bagienne siedliska.
Bór jest lasem, w którym wszystkie albo wiekszość drzew to drzewa iglaste.

13
W białowieskich lasach stwierdzono 806 gatunków roślin naczyniowych, w tym 24 drzew, ponad 3 tys. gatunków grzybów, 200 mchów i 283 porostów.

Odnotowano 120 gatunków ptaków gniazdujących, 52 gatunki ssaków i ponad 10 tys. gatunków bezkręgowców - w wiekszości owadów.

14
Dla zwiedzających BPN dostępny jest 4-kilometrowy pieszy szlak (wyłącznie z licencjonowanym przewodnikiem).

Obręb Ochronny Hwoźna dostępny jest zarówno do turystyki pieszej, jak i rowerowej. Znajduje się tam ponad 20 km szlaków pieszych oraz 14 km szlaków rowerowych.

15
Białowieski Park Narodowy leży przy wododziale Wisły i Niemna.

Przez obszar parku przepływają dopływy Narewki: Łutownia, Przedzielna i Braszcza. Na terenie parku nie ma żadnych jezior ani większych rzek, a najcenniejszy obszar parku leży w widłach rzek Hwoźnej i Narewki. W dolinie Narewki wybudowano wieżę do obserwacji zwierząt.

16
Co roku Białowieski Park Narodowy odwiedza około 140 tys. turystów.

Największym zainteresowaniem cieszy się Rezerwat Pokazowy Żubrów, w którym zwierzęta eksponowane są w warunkach półnaturalnych, w dużych zagrodach pokrytych naturalną roślinnością. Oprócz żubrów, w rezerwacie eksponowane są koniki polskie typu tarpana, łosie, jelenie, sarny, dziki, żubronie (krzyżówka żubra z bydłem domowym), wilki i ryś.