Historia

Ciekawostki o Mohendżo Daro

Znaleźliśmy 24 ciekawostki na temat Mohendżo Daro

Kopiec umarłych

Ponad pięć tysięcy lat temu, w dolinie Indusu na terenie dzisiejszego Pakistanu, istniała tajemnicza cywilizacja - kultura Mohendżo Daro. Była to jedna z najstarszych kultur na świecie i pierwsza historyczna cywilizacja na obszarze subkontynentu indyjskiego. Była także najrozleglejszą spośród czterech sobie współczesnych cywilizacji starożytności - obok Egiptu, Mezopotamii i Chin. Współczesny świat bardzo długo nie wiedział o jej istnieniu. Dopiero pierwsza wyprawa zorganizowana w 1921 roku odkryła starożytne miasto, które nazwano Mohendżo Daro, co w lokalnym języku oznacza "kopiec umarłych".
Mohendżo Daro
1
Mohendżo Daro było osadą protomiejską zlokalizowaną w pobliżu rzeki Indus - w jej dolinie, na terenie dzisiejszego Pakistanu.
Obecnie jest to stanowisko archeologiczne usytuowane na zachód od rzeki Indus, w dystrykcie Larkana w prowincji Sindh w Pakistanie.
2
Mohendżo Daro zostało zbudowane w 26 wieku p.n.e.
Było to jedno z największych miast starożytnej cywilizacji doliny Indusu, znanej również jako cywilizacja Harappan, która rozwinęła się około 3000 lat p.n.e. z prehistorycznej kultury Indusu.
3
W najlepszym okresie cywilizacja Indusu obejmowała znaczną część dzisiejszego Pakistanu i północnych Indii.
Rozciągała się na zachód do granicy z Iranem, na południe do Gujarat (stan na zachodnim wybrzeżu Indii) w Indiach i na północ do Baktrii (starożytny region Azji Środkowej).
4
Głównymi ośrodkami miejskim tej cywilizacji były Harappa, Mohendżo Daro, Lothal, Kalibangan, Dholavira i Rakhigarhi.
Najbardziej zaawansowanym miastem swoich czasów, z niezwykłą urbanistyką i infrastrukturą było Mohendżo Daro.
5
Nie znana jest pierwotna nazwa miasta.
Istnieją pewne spekulacje powstałe po zanalizowaniu pieczęci znalezionych w Mohendżo Daro, że starożytna nazwa miasta mogła brzmieć Kukkutarma - "miasto koguta". Przypuszcza się, że mogły tam odbywać się walki kogutów, które mogły mieć dla miasta znaczenie rytualne i religijne, a udomowione koguty hodowano tam nie dla celów konsumpcyjnych, a właśnie rytualnych. Być może Mohendżo Daro było miejscem, z którego rozprzestrzeniła się na świat hodowla udomowionych kur. Współczesna nazwa tego miasta może być interpretowana jako "kopiec umarłych", ale też jako "kopiec Mohana", gdzie Mohan to Kryszna - główne bóstwo hinduizmu.
6
Kultura Mohendżo Daro jest jedną z najstarszych kultur na świecie.
Przypuszcza się, że rozwijała się równolegle do kultury starożytnego Egiptu, choć niewykluczone jest, że była od niej starsza. Wykonane metodą radiowęglową badania wskazują, że najstarsze osady należące do tej kultury pochodzą z nawet 8 tys. lat p.n.e.
7
Kultura Mohendżo Daro była najrozleglejsza spośród współczesnych sobie cywilizacji starożytności (obok Egiptu, Mezopotamii i Chin).
Zajmowała obszar wielkości 650 tys. do nawet 1,5 mln km2. Jej stanowiska rozmieszczone są na całym terytorium współczesnego Pakistanu, w północno-zachodnich Indiach oraz we wschodnim Afganistanie.
8
Cywilizacja doliny Indusu do końca XIX wieku zupełnie nie była znana - ruiny miasta pozostawały ukryte przed światem przez około 3700 lat.
Wynikało to ze specyficznych warunków kulturowych, zgodnie z którymi Hindusi czerpali wiedzę o początkach swojej rodzimej tradycji ze starożytnych hymnów najstarszej z Wed (XIV w.p.n.e.) - Rygwedy. Ta księga za początek okresu historycznego uważa przybycie na subkontynent indoeuropejskich Ariów, co nastąpiło nie wcześniej niż w XIII wieku p.n.e, już po upadku kultury Mohendżo Daro.
9
Pierwsze prace wykopaliskowe odbyły się dopiero w latach 20. XX wieku i prowadzone były przez angielskiego archeologa Johna Marshalla.
Ale już w 1856 roku robotnicy budujący linię kolejową biegnącą wzdłuż doliny Indusu napotkali wiele wypalonych w ogniu cegieł. Nie zdając sobie sprawy, że mają w rękach starożytne artefakty, wykorzystali te cegły pod budowę torowiska. Niebawem pośród cegieł zaczęli znajdować również przedmioty wykonane ze steatytu, niektóre o wysokich walorach artystycznych. Nie wiedząc o tym, robotnicy ci natknęli się na ślady cywilizacji Indusu, zwanej też cywilizacją harappeńską, od Harappy, pierwszej odkopanej osady w Brytyjskich Indiach, która dziś znajduje się w Pakistanie.
10
Ostatnią dużą serię wykopalisk przeprowadzono w latach 1964 i 1965.
Po 1965 roku wykopaliska zostały zakazane z powodu zniszczeń przez czynniki atmosferyczne odkrytych artefaktów. W latach 80. niemieckie i włoskie grupy badawcze wznowiły działania stosując mniej inwazyjne techniki archeologiczne.
11
Badania archeologiczne ujawniły, że w żyznej dolinie Indusu, około 5 tys. lat temu, powstało 5 dużych i ponad 30 mniejszych miast oraz setki osad i wsi.
Cywilizacja zamieszkująca te tereny czerpała swoje bogactwo z życiodajnej rzeki, która nawadniała pola i dostarczała wodę. Wokół miasta Dholavira - jednego z największych ośrodków tej cywilizacji, mieszkańcy zbudowali układ kilkunastu wielkich zbiorników na wodę, który rozprowadzał i zarazem oczyszczał wodę z przypływów. Woda była dostarczana do wodociągów miejskich, a mieszkańcy mogli z niej korzystać we własnych domach. Zbiorniki miały ponad 7 metrów długości i około 7 metrów głębokości każdy. Istniała też sieć kanałów irygacyjnych, które nawadniały uprawy, dzięki czemu uzyskiwali wysokie plony i żyli dostatnio.
12
Główne miasta tej cywilizacji - Mohendżo Daro i Harappa charakteryzują się bardzo regularną zabudową.
Miasta budowane były w sposób zaplanowany, z budynkami ułożonymi na planie siatki - ulice były prostopadłe względem siebie. Większość budynków zbudowana była z cegieł o zestandaryzowanych wymiarach. Niektóre zawierały suszoną na słońcu cegłę mułową i drewniane nadbudówki.
13
Powierzchnia Mohendżo Daro szacowana jest na 300 ha, a populacja w szczytowym okresie rozwoju na 40 tys. osób.
Wielkość miasta i dostępność budynków sugeruje wysoki poziom organizacji społecznej. Miasto podzielone było na dwie części - Górne Miasto, tzw. Cytadela i Dolne Miasto. Cytadela - kopiec z cegły mułowej o wysokości około 12 m - posiadał łaźnie publiczne, dużą konstrukcję mieszkalną zaprojektowaną dla około 5000 mieszkańców oraz dwie duże sale zgromadzeń. W mieście znajdował się centralny rynek z dużą centralną studnią. Pojedyncze gospodarstwa domowe uzyskiwały wodę z mniejszych studni. Miasto zaopatrzone było w system odprowadzania ścieków, które przekazywane były do przykrytych kanałów biegnących wzdłuż głównych ulic. Niektóre domy zawierały specjalne pomieszczenia, które można uznać za pokoje kąpielowe, a jeden budynek wyposażony był w podziemny piec, znany jako hypocaust - układ centralnego ogrzewania, wytwarzającego krążenie gorącego powietrza pod podłogą lub w ścianach, lub służący do podgrzewania wody do kąpieli. Większość domów posiadała wewnętrzne dziedzińce i drzwi wychodzące na boczne uliczki. Niektóre budynki miały dwie kondygnacje.
14
Jeden z dużych budynków w Mohendżo Daro zidentyfikowano jako "Wielki Spichlerz".
Wyodrębnione były tam pomieszczenia, które mogły być magazynami zboża. Były one wyposażone w kanały powietrzne do suszenia ziarna. Ale są to tylko przypuszczenia, ponieważ brak jest jakichkolwiek dowodów na istnienie ziarna w tym "spichlerzu" - budynek mógł być jedynie wielką halą o niewyjaśnionej funkcji. Obok "spichlerza" znajduje się duża łaźnia publiczna. Z dziedzińca z kolumnadą schody prowadzą w dół do murowanego basenu o długości 12 metrów, szerokości 7 metrów i głębokości 2,4 metra. Inne budynki to "Sala Kolumnowa", uważana za aulę i tzw. "Sala Kolegium" - zespół budynków składający się z 78 pomieszczeń - uważa się że mogła to być rezydencja kapłańska.
15
Mohendżo Daro nie posiadało murów miejskich ale było ufortyfikowane wieżami strażniczymi na zachód od głównej osady i umocnieniami obronnymi na południu.
Przypuszcza się, biorąc pod uwagę fortyfikację i strukturę innych głównych miast doliny Indusu, że Mohendżo Daro pełniło funkcję centrum administracyjnego. Zarówno Mohendżo Daro, jak i Harappa zbudowane są podobnie, maja podobny układ architektoniczny i oba te miasta nie były silnie ufortyfikowane w porównaniu do innych miast w dolinie. Być może właśnie ich funkcja była inna.
16
W porównaniu z innymi cywilizacjami z tamtego okresu (Egipt, Mezopotamia), Mohendżo Daro wyróżnia się pod względem ilości studni - jedna studnia na trzy domy.
Dotychczasowe wykopaliska archeologiczne ujawniły istnienie ponad 700 studni wraz z systemem odwadniającym i kąpielowym. Naukowcy doszli do wniosku, że wodociągi i studnie były pierwszymi inwestycjami dokonywanymi na terenie powstającego miasta. Ta ilość studni świadczy o tym, że mieszkańcy polegali wyłącznie na rocznych opadach deszczu i wodach płynącego nieopodal Indusu. Przypuszcza się, że te studnie - okrągłe, ceglane - są wynalazkiem cywilizacji doliny Indusu ( nie istnieją żadne projekty takich budowli z Egiptu czy Mezopotamii z tego okresu, a nawet później). Również system kanalizacji w postaci drenów biegnących wzdłuż drogi, pozwalający na skuteczne usuwanie większości ludzkich odpadów i ścieków, był projektem bardzo nowatorskim,choć dreny odprowadzał ścieki w kierunku Indusu.
17
Ludność, która postanowiła założyć miasto w pobliżu rzeki świadoma byli korzyści płynących z takiego położenia.
Wykopaliska archeologiczne i rekonstrukcje komputerowe potwierdzają, że życie w Mohendżo Daro było wygodne i spokojne. Łagodny klimat, żyzna gleba oraz lokalizacja na skrzyżowaniu szlaków handlowych przyczyniły się do szybkiego rozwoju i rozkwitu miasta.  Miejscowi zajmowali się rolnictwem, uprawiali pszenicę, jęczmień, sezam, daktyle i bawełnę. Bogate zbiory i korzystna lokalizacja umożliwiały mieszkańcom wymianę swoich towarów na różne inne surowce, jak metal, kamienie szlachetne, oraz przyprawy z Azji Środkowej, Afganistanu, Persji, południowych Indii. Wszystko toczyło się wspaniale, do pewnego momentu - niespodziewanie nastąpiła jakaś katastrofa.
18
Uczeni nie wiedzą, co mogło być przyczyną zagłady cywilizacji Mohendżo Daro, która nastąpiła około połowy II tysiąclecia p.n.e.
Istnieje na ten temat kilka hipotez. Do najpopularniejszych należą te o nagłej i gwałtownej zmianie klimatu, zgubnych skutkach licznych powodzi, epidemii tajemniczej choroby, gwałtownie zmniejszającej się liczbie ludności oraz najeździe Ariów z północy i z zachodu (ponoć w czasie wykopalisk natrafiono na ślady bitwy). Jednak ani w samym mieście, ani w jego okolicach nie odnaleziono żadnego cmentarza.
19
Archeolodzy odkryli w Mohendżo Daro kilka tysięcy szkieletów ludzkich, a w mieście mieszkało od 40 do 50 tys. ludzi.
Szkielety te odnaleziono w budynkach i na ulicach. Wszystkie nosiły oznaki nagłej śmierci, przy czym mieszkańcy miasta nie zostali zamordowani w celach rabunkowych, bo przy niektórych zmarłych znajdowano różne precjoza w postaci bransoletek, kolczyków, korali. Tylko niektóre ofiary posiadały urazy kości. Przy szczątkach nie znaleziono ani broni, ani amunicji.  Śmierć pojawiła się tam nagle.
20
Przyczyną ich gwałtownej śmierci nie mógł być wybuch wulkanu, ponieważ w tym rejonie nigdy nie było aktywnego wulkanu.
Uczeni zastanawiają się czy któregoś dnia, na wzgórzu nieopodal miasta, nie doszło do potężnego wybuchu, w  wyniku którego, wszystkie budynki się stopiły, a szkielety w pobliżu miejsca eksplozji stały się radioaktywne. W 1987 roku profesor M. Dmitrijew wysunął hipotezę, według której starożytne miasto Mohendżo Daro spaliła gigantyczna błyskawica. Zjawisko takie występuje niezmiernie rzadko, ale może zaistnieć, zwłaszcza, że ruiny Mohendżo Daro znajdują się dokładnie na styku płyt tektonicznych: indyjskiej i euroazjatyckiej. W tym miejscu w skorupie ziemskiej występują ogromne naprężenia. Ciśnienie, które wytworzyło się na zetknięciu dwóch płyt mogło spowodować wystąpienie napięcia elektrycznego w warstwach skalnych zawierających kwarc. Między powierzchnią ziemi a wierzchnimi warstwami atmosfery występuje z kolei inny rodzaj napięcia. Kiedy oba nałożyły się na siebie, powstała niezwykłych rozmiarów błyskawica ( staroindyjskie mity wspominają o pewnym oślepiającym blasku).
21
Kolejna hipoteza przedstawiona przez zespół amerykańskich geologów zakłada, że w odległości 140 km na północ od Mohendżo Daro znajdowało się epicentrum potężnego trzęsienia ziemi, które zmieniło oblicze doliny Indusu.
Potężne wstrząsy spowodowały podniesienie się powierzchni gruntu, co przegrodziło rzekę, a jej wody zmieniły bieg. W wyniku tego na miasto zaczęła napływać potężna fala błota, a ludność miasta została pod nią pogrzebana. Ludność próbowała się bronić budując tamy (ich pozostałości odkryli archeolodzy podczas wykopalisk), jednak przegrali z żywiołem. Zdaniem uczonych napływ błota trwał przez 100 lat.
22
Niestety, przynajmniej na tym etapie badań archeologicznych, nie udało ustalić się rzeczywistej przyczyny upadku cywilizacji Mohendżo Daro.
Wykopaliska odsłoniły jedynie wiele wybitnych artefaktów, takich jak figurki siedzące i stojące, narzędzia miedziane i kamienne, rzeźbione pieczęcie, wagi, odważniki, biżuteria ze złota i jaspisu oraz zabawki dla dzieci. Mieszkańcy miasta znali technikę utraconego wosku i wykorzystywali ją. Posiadali huty miedzi. Archeolodzy znaleźli miedziane tabliczki zawierające przykłady pisma i ikonografii Indusu - do dziś pisma tego nie udało się rozszyfrować. Znaleziono też wiele garnków, które, jak się przypuszcza, mogły służyć do przechowywania prochów ludzkich (może dlatego nie znaleziono cmentarzy) lub służyły do ogrzewania domów. Były prawdopodobnie wykorzystywane jeszcze w innych celach, np. do gotowania. Znaleziono tam łącznie 12 tys. artefaktów, w większości to odłamki  ceramiki. Część z nich znajduje się obecnie w Narodowym Muzeum Indii w New Delhi, a część w Narodowym Muzeum Pakistanu w Karaczi. Pewna ilość artefaktów umieszczona jest w muzeum założonym obecnie w samym Mohendżo Daro.
23
Spośród wszystkich znalezionych w Mohendżo Daro artefaktów, najcenniejsze są dwie figurki: Kapłana-Króla, która znajduje się w Pakistanie i Tańcząca dziewczyna - w muzeum w New Delhi.
Wśród znalezionych materiałów archeologicznych znajdują się także wyobrażenia kobiet w ciąży oraz żeńskiego bóstwa w typie Bogini-Matki, co wskazuje być może na istnienie tam kultu płodności.
24
Mohendżo Daro zostało wpisane w 1980 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Obecnie to stanowisko archeologiczne zagrożone jest erozją i niewłaściwą renowacją.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

17 ciekawostek o Göbekli Tepe
17 ciekawostek o Göbekli Tepe
Najstarsze znane miejsce kult
Stanowisko archeologiczne Göbekli Tepe zmieniło sposób myślenia archeologów o początkach cywilizacji. Miejsce to uznaje się za najstarszy znany ośro ...
18 ciekawostek o Sumerach
18 ciekawostek o Sumerach
Tajemniczy lud starożytności
Wiemy o nich niewiele, jednak to, co udało nam się ustalić, przyprawia o zawrót głowy. Lud niewiadomego pochodzenia, który stworzył cywilizację będącą ...
31 ciekawostek o Inkach
31 ciekawostek o Inkach
Tahuantinsuyu
W krótkim okresie swego rozkwitu państwo Inków było największą potęgą w tej części Ameryki Południowej. Gdyby nie inwazja Hiszpanów oraz epidemia osp ...
22 ciekawostki o Aborygenach australijskich
22 ciekawostki o Aborygenach australijskich
"Ci, którzy byli tu od początku"
Są najstarszą na świecie grupą etniczną, najstarszą cywilizacją. We współczesnym świecie Aborygeni są postrzegani jako naturalna część krajobrazu Aust ...
15 ciekawostek o Tower Bridge
15 ciekawostek o Tower Bridge
Najsłynniejszy londyński most
Tower Bridge jest jednym z symboli Londynu i razem z Big Benem, najchętniej odwiedzanym przez turystów zabytkiem tego miasta. Zbudowany w XIX wieku w ...
29 ciekawostek o Zamku Książ
29 ciekawostek o Zamku Książ
Dziedzictwo Hochbergów
Zamek Książ jest monumentalnym, pięknie położonym kompleksem architektonicznym, wyjątkowym w skali całej Europy. Znajduje się w Wałbrzychu, w dzielni ...
17 ciekawostek o Angkorze
17 ciekawostek o Angkorze
Tajemnicze, zaginione w dżungli miasto.
Angkor- Królestwo Khmerów, istniało od IX do XV wieku. Usytuowane w Azji południowo-wschodniej od Birmy po Wietnam. Angkor było bardzo rozległym kompl ...
15 ciekawostek o pałacu w Nieborowie
15 ciekawostek o pałacu w Nieborowie
Pałac Radziwiłłów w Nieborowie
Pałac w Nieborowie to piękny zabytkowy obiekt, który znajduje się w centralnej Polsce. To jedna z najpiękniejszych rezydencji magnackich w kraju, z og ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy