Rośliny
Ciekawostki o arbuzach
Citrullus lanatus i spółka
To dzięki niemu cywilizacje afrykańskie były w stanie przetrwać skrajnie wysokie temperatury i susze. Do dziś w wielu słabo rozwiniętych miejscach na Ziemi pełni rolę ważnego źródła wody. Choć nie jest zbyt bogaty w składniki odżywcze, pobudza, odświeża i nawadnia doskonale. W trakcie upalnego lata jest idealnym składnikiem drinków, koktajli, mrożonych herbat i sałatek.
1
Arbuzy to rośliny z rodziny dyniowatych, do których należy siedem gatunków roślin. Najbardziej popularnym jest arbuz zwyczajny (Citrullus lanatus), z którego wyhodowano ponad 1200 odmian.
2
Arbuz pochodzi z Afryki Południowej. Do dziś występuje on tam dziko jednak dzięki swoim właściwościom rozprzestrzenił się na cały świat, zwłaszcza w rejony o niewielkiej ilości opadów.
3
Już 5 tysięcy lat temu był uprawniony na terenach Libii w okolicy stanowiska archeologicznego Uan Muhuggiag. Świadczy to o popularności tego owocu wśród starożytnych rolników. Uprawiano go zapewne głównie jako doskonały sposób na przechowywanie wody a nie dla wartości odżywczych. Spożywano je w porze suchej, gdy wysychały okoliczne strumienie i zbiorniki wodne.
4
Był uprawiany w Dolinie Nilu już 4 tysiące lat temu, w czasach panowania dwunastej dynastii. Nasiona arbuza znaleziono między innymi w grobowcu Tutenchamona.
5
Z Afryki arbuz trafił do Indii około VII wieku a stamtąd 300 lat później do Chin. Na południe Europy sprowadzili go Maurowie, gdzie uprawiano go już w 961 roku w okolicach Kordoby. Pierwsze wzmianki o uprawach w Sewilli pochodzą z 1158.
6
W Europejskich ogródkach zadomowił się pod koniec XVI wieku. W tym okresie zaczął się pojawiać szerzej w europejskich zielnikach i wiedza o tym owocu rozprzestrzeniła się po kontynencie.
7
Do Ameryki Północnej dotarł wraz z hiszpańskimi osadnikami w 1576 roku. Pierwsze uprawy pojawiły się na Florydzie by 50 lat później porastać już obszary Massachusetts. Około roku 1650 arbuzy uprawiano już w Peru, Brazylii i Panamie.
8
Największym producentem arbuzów są Chiny. W 2017 roku około ⅔ globalnej produkcji pochodziło właśnie z tego kraju. Innymi dużymi producentami arbuza są Iran, Turcja i Brazylia.
9
Jest rośliną jednoroczną o pokroju płożącym lub pnącym. Pędy osiągają do 3 metrów długości. Do optymalnego wzrostu arbuz wymaga przynajmniej 25 °C, dobrze zdrenowanej, piaszczystej ziemi o odczynie pH między 5,5 a 7.
10
Owoc arbuza w 91% składa się z wody i 6% z cukrów. Nie jest specjalnie bogaty w składniki odżywcze, najwięcej zawiera witaminy C (10% zalecanej dziennej dawki w 100g) oraz witaminy B5 (4%). Posiada również niewielkie ilości magnezu, fosforu, manganu i żelaza.
11
Jest źródłem karotenoidów w tym likopenu (4,5 mg / 100 g). Likopen posiada właściwości przeciwnowotworowe, zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów przewodu pokarmowego, raka piersi i prostaty, zmniejsza ryzyko śmierci o podłożu nowotworowym u osób w podeszłym wieku o 50%. Ma ponadto pozytywny wpływ na układ krwionośny, zmniejsza ryzyko wystąpienia ostrego zawału serca i choroby wieńcowej.
12
Pierwsze bezpestkowe odmiany arbuza opracowano w 1939 roku w Japonii. Szybko zyskały popularność wśród konsumentów i w 2014 roku stanowiły już 85% wszystkich sprzedawanych arbuzów w USA.
13
Powstało ponad 1200 odmian tego owocu. Różnią się między sobą nie tylko kolorami ale i wagą. Najmniejsze arbuzy osiągają masę poniżej 1 kilograma podczas gdy rekordzista waży ponad 150 kg.
14
Największą odmianą arbuza jest “Carolina cross”. Rekordowy owoc wyprodukowany z nasion tej odmiany ważył aż 159 kg. Średnio jednak owoce są mniejsza choć i tak o imponującej wadze pomiędzy 29 a 68 kg. Osiągnięcie takiej wagi zajmuje jedynie 90 dni.
