Rozrywka
Ciekawostki o Piłce nożnej
Najbardziej popularny sport zespołowy na świecie
Szacuje się, że fanów piłki nożnej jest prawie 4 miliardy, co stanowi ponad połowę populacji Ziemi. Choć początki piłki nożnej sięgają starożytności, dopiero w połowie XIX wieku sport ten zaczął się upodabniać do piłki jaką znamy dziś. Obecnie dzięki niezwykle dynamicznemu rozwojowi techniki przechodzi kolejne zmiany takie jak chociażby wprowadzenie VAR czy coraz bardziej szczegółowych statystyk meczu. Również od strony medycznej i fizjoterapeutycznej nastąpił wielki skok, dzisiejsi piłkarze w trakcie meczu przebiegają średnio 11 kilometrów a w samym Premier League intensywność i częstotliwość sprintów na boisku wzrosła o 50% w ciągu 10 lat.
1
Historia piłki nożnej sięga starożytnych Chin. To właśnie tam powstał sport zwany Cuju. Data ukształtowania się tej dyscypliny nie jest dokładnie poznana jednak zapiski zawierające zasady gry pochodzą z III lub II wieku p.n.e. Według spisanych reguł gra polegała na kopanie piłki w światło otworu zakończonego siatką. Podczas zagrywania piłki niedozwolone było używanie rąk. Był to popularny sport pośród żołnierzy cesarskich, którzy w ten sposób poprawiali swoją kondycję.
2
Piłka nożna w obecnej formie zaczęła się kształtować w połowie XIX wieku w Anglii. Wraz ze wzrastającym uprzemysłowieniem kraju, lokalne formy piłki kopanej uprawiane typowo dla rozrywki zaczęły przenosić się na podmiejskie łąki. Dyrektorzy szkół dostrzegli pozytywny wpływ tej formy aktywności na kondycję fizyczną uczniów jak i na ich zdyscyplinowanie więc piłka nożna błyskawicznie zyskiwała na popularności. Wtedy to podjęto próby ustandaryzowania zasad rozgrywek. Pierwszym ważnym dokumentem normującym grę były zasady spisane w 1848 na Uniwersytecie Cambridge i to one wpłynęły na dalsze zmiany w tym sporcie.
3
26 października 1863 roku powstała The Football Association. Jest to najstarszy związek piłkarski na świecie, który odpowiada za rozgrywki piłkarskie na terenie Anglii i terenów zależnych.
4
Organizacją zajmującą się opracowywaniem i nowelizacją przepisów gry w piłkę nożną jest International Football Association Board (IFAB). Powstała 2 czerwca 1886 roku by ustandaryzować przepisy dla zawodów międzynarodowych w piłce nożnej i od tego czasu stoi na ich straży. Problem dotyczył rozgrywek pomiędzy związkami piłkarskimi Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii, w których obowiązywały nieznacznie odmienne zasady, co komplikowało rozgrywki pomiędzy nimi.
5
Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej (FIFA) powstała 21 maja 1904 roku w Paryżu.
Siedzibą FIFA jest Zurych. FIFA została powołana do nadzorowania rozgrywek piłkarskich pomiędzy związkami piłkarskimi Belgii, Danii, Francji Holandii, Hiszpanii, Niemiec, Szwecji i Szwajcarii. Od tego czasu sporo się zmieniło i obecnie FIFA zrzesza 211 federacji piłkarskich z całego świata.
6
Pierwsi sędziowie meczów piłkarskich pojawili się dopiero 1891 roku. Zanim się pojawili panowało przekonanie, że zawodnicy są dżentelmenami i żaden z nich nie dopuściłby się umyślnie ani oszustwa ani faulu. Zadaniem “sędziów” było jedynie pilnowanie regulaminowego czasu gry. Wraz z rozwojem sportu to kapitanowie drużyn ustalali co jest przewinieniem a później delegowano to zadanie na dwóch przedstawicieli wystawianych przez rywalizujące ze sobą drużyny. Następnie do rozgrywek dołączono trzecią osobę, z którą konsultowali się “sędziowie wystawieni przez kluby”. Dopiero w 1891 przedstawiciele klubów oficjalnie zostali sędziami liniowymi.
7
Bramkarze zawsze noszą inne barwy niż reszta ich drużyny, jest to jak najbardziej uzasadnione. W ferworze gry piłkarze muszą szybko być w stanie zidentyfikować swojego bramkarza, to samo tyczy się sędziów, którzy niekoniecznie muszą znać piłkarzy, których mecz sędziują a jednak zobowiązani są do jak najdokładniejszego i uczciwego egzekwowania zasad. Nie mogą się zastanawiać czy piłkarz który dotknął ręką piłki miał do tego prawo czy nie.
8
Najlepszy bramkarz w historii? Bez wątpienia Lev Yashin. Lev Yashin zyskał sobie miano “czarnego pająka” lub “czarnej pantery” gdyż grając w reprezentacji Związku Radzieckiego ubrany był w całkowicie czarny strój a dodatkowo sprawiał wrażenie jakby miał osiem rąk - tak świetnie bronił. W swojej karierze obronił około 150 rzutów karnych a w 270 z 420 rozegranych meczów zachował czyste konto (shutout).
9
Pierwsza specyfikacja określająca parametry piłki do gry została utworzona w 1863 roku przez FA. W średniowieczu wykonywano je ze skóry wypełnionej wiórami korkowymi, później nadmuchiwanych wnętrzności zwierząt i dla lepszego uformowania obszywano skórą. Po wynalezieniu przez Charlesa Goodyeara wulkanizowanej gumy zaczęto ją stosować do wypełniania piłek. Poniosło to sprężystość i wytrzymałość. Piłki z tego okresu były obszywane garbowaną skórą, najczęściej z osiemnastu pasków zgrupowanych po trzy. Do lat 30 XX wieku piłki posiadały grube sznurówki na jednej z łat, które skrywało dostęp do pęcherza wypełnionego powietrzem.
10
O pojawieniu się pierwszych nowoczesnych piłek możemy mówić dopiero od 1931 roku, gdy trzech argentyńczyków: Romano Polo, Antonio Tossolini and Juan Valbonesi opatentowało pierwszą piłkę bez sznurówki. Piłka zyskała nazwę Superball i już w 1932 roku była oficjalną piłką Argentyńskiego Związku Piłki Nożnej.
11
Współczesne piłki produkowane są ze skóry, sztucznej skóry, poliuretanu lub polichlorku winylu. Muszą mieć obwód od 68 do 70 cm i ważyć od 410 do 450 gramów. Wnętrze wypełnione jest pęcherzem lateksowym lub butylowym a ciśnienie wewnątrz powinno wynosić od 0,6 do 1,1 bara. Piłki mogą być zszywane maszynowo, ręcznie albo zgrzewane termicznie. Taka piłka ma rozmiar 5 i jest stosowana w oficjalnych rozgrywkach piłkarskich. Produkuje się też mniejsze rozmiary, które służą do trenowania dzieci i młodzieży.
12
Ostateczne wymiary boiska piłkarskiego zostały ustandaryzowane przez IFAB i przyjęte dopiero 14 marca 2008 roku. Wcześniej boisko miało mieć od 45 do 90 m szerokości i od 90 do 120 m długości lecz nie mogło być kwadratowe. Teraz nowo budowane boiska mają mieć 105 metrów długości i 68 metrów szerokości. Po obu stronach krótszych boków (linii końcowych) centralnie ustawione są bramki o wymiarach 732 cm długości i 244 cm wysokości.
13
Mundial czyli mistrzostwa świata w piłce nożnej odbyły się poraz pierwszy w 1930 roku w Urugwaju. Zwycięzcą tamtego turnieju została reprezentacja Urugwaju. Od tego czasu mundial rozgrywany jest co cztery lata. Jedynie dwa razy nie zorganizowano mundialu, było to w roku 1942 i 1946 a przyczyną była oczywiście II Wojna Światowa.
14
Najwięcej zwycięstw na mundialu zdobyła Brazylia. Reprezentacja tego kraju zwyciężyła w mistrzostwach aż pięciokrotnie, w 1958, 1962, 1970, 1994 i 2002.
15
Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN) założono 20 grudnia 1919 roku. Twórcami statutu PZPN byli Józef Lustgarten, Jan Polakiewicz i Jan Weyssenhoff a pierwszym prezesem Edward Cetnarowski, działacza Cracovii. Członkiem FIFA PZPN został 20 kwietnia 1923 roku.
16
Pierwsze mistrzostwa Polski w piłce nożnej odbyły się w roku 1920. Zostały zorganizowane przez nowo powstały PZPN. Niestety w wyniku wojny polsko-bolszewickiej zawody nie zostały rozstrzygnięte, dopiero rok później udało się przeprowadzić mistrzostwa do końca a pierwszym klubem z tytułem Mistrza Polski została Cracovia.
17
Reprezentacja Polski w piłce nożnej istnieje od 1921 roku. Pierwszy mecz rozegraliśmy 18 grudnia 1921 w Budapeszcie przeciw Węgrom. Był to mecz towarzyski, który zakończył się zwycięstwem Węgrów 1:0. Pierwsze zwycięstwo reprezentacji przyszło niecałe pół roku później, 28 maja 1922 roku na Stadionie w Sztokholmie gdzie pokonaliśmy Szwedów 2:1. W mundialu reprezentacja Polski zdobyła dwa brązowe medale, w 1974 i 1982 roku. Na Igrzyskach olimpijskich wywalczyliśmy złoto w 1972 roku i dwa razy srebro, w 1976 i 1992 roku.
18
Najwięcej goli (69) dla reprezentacji Polski strzelił dotychczas Robert Lewandowski. Na drugim miejscu znajduje się Włodzimierz Lubański (48 bramek), dalej Grzegorz Lato (45 bramek), Kazimierz Deyna (41 bramek) i Ernest Pohl (39 bramek).
19
Najwyższą pozycję w rankingu FIFA reprezentacja Polski osiągnęła w 2017 roku - było to 5 miejsce. Najniższa pozycja polskiej reprezentacji, 78 miejsce została odnotowana w listopadzie 2013.
20
Pierwszy ranking reprezentacji FIFA opublikowano w 1990. W pierwszych latach zestawienie publikowano raz do roku a od sierpnia 1993 jest już publikowane co miesiąc. Zdarzają się miesiące, w których rankingi nie są publikowane, w ostatnich latach ma to miejsce zazwyczaj w styczniu, marcu, maju i sierpniu.
