Ciekawostki o Wielkim Sfinksie

Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie trzech wielkich piramid: Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa.

Według mitologii starożytnych Greków, sfinks to postać z głową kobiety, ciałem lwa  i ptasimi skrzydłami. W związku z tym, że Sfinks w Gizie nie posiada ani kobiecej twarzy ani skrzydeł technicznie nie powinien nosić tej nazwy.

Jest najstarszą monumentalną rzeźbą Egiptu. Jest monolitem wykutym w skale, która była wykorzystywana jako kamieniołom do budowy okolicznych piramid.

Najpopularniejszą teorią jest okres panowania Chefrena gdyż w jego pobliżu znajduje się jego piramida oraz  kompleks grobowych świątyń znajdujących się nieopodal w dolinie. Ponieważ brak jednoznacznych dowodów za twórcę Sfinksa uważa się również Cheopsa lub jego syna Dżedefre.

Przeczą temu niedawne odkrycia, które sugerują, że robotnicy Ci jedli podobnie jak władcy Egiptu. W ich menu znajdowała się doskonałej jakości wołowina, baranina i kozina.

Po ponad tysiącu lat od powstania posąg został przysypany aż po ramiona piaskami pustyni. Najwięcej szkód przyniósł pierwszy okres przejściowy (ok. 2250 do ok. 2050 p.n.e.) gdy tereny nekropolii w Gizie zostały opuszczone a przez region ten przetoczyła się fala chaosu i rabunków.

Około roku 1400 p.n.e. po zostaniu faraonem, Totmes IV w ramach podziękowań za otrzymanie władzy zdecydował się odkopać przednie łapy sfinksa, umieścił pomiędzy nimi kapliczkę i granitową stellę z inskrypcjami. Ponoć gdy odpoczywał w pobliżu posągu przyśnił mu się sen, w którym bóstwo obiecało mu panowanie nad królestwem w zamian za odkopanie Sfinksa.

Jego głowę okrywa chusta nemes, która była symbolem władzy królewskiej a na jego brodzie znajdował się ureusz, którego fragmenty odnaleziono u stóp posągu podczas wykopalisk z roku 1817. Podczas tych samych wykopalisk odkryto również stellę Totmesa IV.

Podobno jedna z artyleryjskich kul wystrzelona z francuskich dział uderzyła w twarz posągu odkupując nos. Hipoteza ta została jednak obalona, gdyż wiele szkiców z okresu cesarza Francji przedstawiało wizerunek Sfinksa w taki sposób, jak wygląda dzisiaj. Za oszpecenie twarzy Sfinksa, XV wieczny egipski historyk Al-Makrizi obwinia sufickiego szejka, Muhammada Sa'im al-Dahr, który widząc, że lokalna ludność składa swoje plony w darze Sfinksowi postanowił uszkodzić posąg i ukrócić pogańskie zwyczaje. Miejscowa ludność powiązała uszkodzenie posągu z nawiedzającymi płaskowyż Gizy burzami piaskowymi a sam al-Dahr niedługo po tym wydarzeniu został zabity.

Przez większość swojego istnienia dolna część posągu spoczywała przysypana piaskami pustyni. Dopiero badania archeologiczne przeprowadzone w 1817 roku pod przewodnictwem włoskiego archeologa Giovanniego Battisty Caviglia wydobyły spod piasków pustyni jego tors. Łapy Sfinksa po tysiącach lat ujrzały światło słoneczne dopiero w roku 1878.

Powyższe zdjęcie ukazuje Sfinksa podczas wykopalisk archeologicznych z 1878 roku.

Odpadła jednak od posągu lub została z niego oderwana. Nie wiadomo kiedy dokładnie doczepiono ten element jednak jest pewne, że nie powstał on w momencie stworzenia posągu. Gdyby tak było, odpadająca broda z całą pewnością zaszkodziłaby dolną część twarzy Sfinksa.

Na posągu znaleziono również ślady pigmentu żółtego i niebieskiego. Według jednego z badaczy, Marka Lehnera, posąg w czasach świetności mógł być pokolorowany na modłę postaci z dzisiejszych komiksów.