Nauka

Ciekawostki o liczbie Pi

Znaleźliśmy 19 ciekawostek na temat liczby Pi

Najsłynniejsza liczba świata

Liczba Pi uchodzi za jedną z najbardziej znanych stałych matematycznych, która pojawia się w wielu dziedzinach nauk ścisłych, takich jak analiza matematyczna, geometria, fizyka, teoria liczb itp. Jest najsłynniejszą liczbą świata, która nawet posiada własne święto. I choć nauki ścisłe obyć się bez niej nie mogą, stała się ona też inspiracją dla poetów, pisarzy i filmowców, a także śmiałków, którzy biją dzięki niej rekordy Guinnessa.
Liczba Pi
1
Liczba Pi zapisywana jako grecka litera π jest stałą matematyczną, w przybliżeniu równą 3,14.
Jest jedną z pierwszych odkrytych przez człowieka liczb niewymiernych.
Liczba ta pojawia się w wielu wzorach we wszystkich dziedzinach matematyki i fizyki. Stosowana jest w geometrii, w analizie matematycznej, we wzorze całkowym Cauchy'ego. Analiza matematyczna dostarcza wielu metod obliczania jej przybliżeń z dowolną dokładnością.
2
Liczba Pi, jako stała wartość, określa stosunek obwodu koła do długości jego średnicy.
Stosunek ten jest niezależny od wyboru koła.
Jest liczbą niewymierną, co oznacza, że nie może być zapisana jako iloraz dwóch liczb całkowitych (nie da się jej zapisać za pomocą ułamka zwykłego).
Jej rozwinięcie jest nieskończone i nieokresowe.
3
Liczba Pi nazywana jest czasami stałą Archimedesa lub ludolfiną.
Nazwano ją stałą Archimedesa, aby podkreślić zasługi Archimedesa z Syrakuz, który jako pierwszy badał własności i znaczenie liczby Pi w matematyce. Około 250 r p.n.e. stworzył on algorytm przybliżający π z dowolną dokładnością.
Określenie ludolfina pochodzi zaś od imienia holenderskiego matematyka niemieckiego pochodzenia, profesora matematyki na Uniwersytecie w Lejdzie, Ludolpha van Ceulena, który zasłynął przedstawieniem tej liczby z dokładnością do 35 miejsc po przecinku. Po jego śmierci liczbę π wyryto na jego nagrobku.
4
W praktyce korzysta się z przybliżonych wartości 3,14.
Rzadziej są to przybliżenia dokładniejsze: 3,14159 lub w postaci ułamków zwykłych np. 22/7 lub 355/113.
5
π jest pierwszą literą greckiego słowa περίμετρον – perimetron, czyli obwód.
Symbol ten wprowadził William Jones, walijski matematyk i pisarz w 1706 roku. Naukowcy jeszcze długo używali innych symboli dla liczby Pi, ostatecznie symbol π uznano za obowiązujący po wydaniu przez szwajcarskiego matematyka i fizyka, Leonharda Eulera w 1737 roku dzieła "Analiza". Znaczący wpływ na spopularyzowanie tego symbolu miało jego pojawienie się w  w Mathematical Tables (1742) Henry’ego Sherwina.
6
Z liczbą Pi ludzie zetknęli się już w starożytności.
Najbardziej znane przybliżenia liczby π datowane przed naszą erą były z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. W chińskiej matematyce, zwłaszcza w połowie I tysiąclecia, poprawiono to do siedmiu miejsc po przecinku. Od tego czasu, aż do późnego średniowiecza, nie poczyniono dalszych postępów w tym względzie. Opierając się na pomiarach Wielkiej Piramidy w Gizie (ok. 2560 p.n.e.), niektórzy egiptolodzy twierdzili, że starożytni Egipcjanie używali przybliżenia π jako 22/7 już od Starego Państwa (2700-2200 p.n.e.), ale spotkało się to ze sceptycyzmem.
7
Najwcześniejsze pisemne przybliżenia π pochodzą z Babilonu i Egiptu, oba w zakresie jednego procenta prawdziwej wartości.
Pochodząca z Babilonu gliniana tabliczka datowana na lata 1900-1600 p.n.e. zawiera geometryczne stwierdzenie, które w domyśle traktuje π jako 3,125. W Egipcie Papirus Rhinda, datowany na około 1650 p.n.e., zawiera wzór na pole koła, który traktuje π w przybliżeniu jako 3,16.
W starożytnych Chinach wartość π obejmowała 3,1547. Około 265 r matematyk Liu Hui uzyskał wartość π wynoszącą 3,1416.
8
Obliczanie π zostało zrewolucjonizowane przez rozwój technik serii nieskończonych (suma warunków nieskończonej sekwencji) w XVI i XVII w.
Rozwój komputerów w połowie XX w. ponownie zrewolucjonizował obliczanie liczby π. Z 1948 roku pochodzą pierwsze wyniki otrzymane przy użyciu arytmometru (poprzednik kalkulatora). W 1949 r. matematycy John Wrench i Levi Smith osiągnęli 1120 cyfr używając kalkulatora biurkowego. Natomiast zespół pracujący na komputerze ENIAC w tym samym roku, w ciągu 70 godzin pracy osiągnął 2037 cyfr. Rekord ten był wielokrotnie pobijany: w 1957 roku - 7480 cyfr, w 1958 roku - 10 000 cyfr, w 1961 - 100 000 cyfr, aż do osiągnięcia 1 mln cyfr w 1973 roku.
9
W 2009 roku udało się obliczyć  π z dokładnością do 2700 miliardów cyfr.
Obliczenia ze sprawdzaniem zajęły 131 dni. W październiku 2011 roku Alexander J. Yee i Shigeru Kondo uzyskali dokładność około 10 bilionów miejsc po przecinku. Obliczenia trwały 371 dni.
W 2024 roku anonimowa osoba o nicku houkouonchi uzyskała dokładność około 13,3 biliona miejsc po przecinku. Obliczenia zajęły 208 dni, a sprawdzanie 182 godziny.
W styczniu 2020 Timothy Mullican uzyskał dokładność 50 bilionów miejsc po przecinku w ciągu 303 dni obliczeń.
10
Uzyskane wyniki podlegają weryfikacji.
Za sprawdzenie przyjmuje się otrzymanie tego samego wyniku inną metodą i na innej maszynie. Pierwszy milion cyfr rozwinięcia π został przekroczony w 1974 roku, a sprawdzony dopiero po 11 latach.
11
Zapamiętanie kilkunastu liczb po przecinku nie jest proste, wymyślono więc sposób, aby to ułatwić.
Z pomocą przyszła poezja. Znane są wiersze, które w prosty sposób ułatwiają zapamiętanie kolejnych cyfr. Licząc litery w poszczególnych wyrazach wiersza, otrzymuje się kolejne cyfry π. Przykładem może być wierszyk, który pozwala zapamiętać 32 cyfry składające się na liczbę Pi:
 Kto w mózg i głowę natłoczyć by chciał cyfer moc,
Ażeby liczenie ludolfiny trudnej spamiętać móc,
To nam zastąpić musi słówka te litery suma,
Tak one trwalej się do pamięci wszystkie wsuną.
Przy czym: słowo kto= 3, w= 1, mózg= 4 itd.
12
Liczbie Pi jeden ze swoich utworów poświęciła Wisława Szymborska.
Wiersz nosi tytuł "Liczba Pi". Autorka zasugerowała w nim, że w rozwinięciu liczby Pi można znaleźć dowolną liczbę naturalną (np. dowolny numer telefonu, numer odzieży, liczbę mieszkańców, datę urodzin itd.). Jest to poetycka wersja matematycznej hipotezy, według której w rozwinięciu liczby Pi można znaleźć wszystkie liczby naturalne. Hipoteza ta została udowodniona i wszystkie liczby, które mają taką cechę nazywa się liczbami Szymborskiej.
13
Ludolfinę można również "zagrać" i usłyszeć w formie melodii.
Po przypisaniu kolejnym dźwiękom gamy cyfr od 1 do 9  i zagraniu kolejnych cyfr rozwiniętej liczby Pi, może powstać melodia.
Powstało też wiele wesołych piosenek o liczbie Pi.
14
Liczba Pi pojawia się też w literaturze i filmie.
Yann Martel napisał powieść "Życie Pi", gdzie bohater powieści obdarzony jest imieniem Pi - powieść została zekranizowana w 2012 roku.
W powieści SF "Kontakt" Carla Sagana rozwinięcie binarne liczby Pi (zaszyfrowana informacja dotycząca sensu wszechświata) odgrywa kluczową rolę w jej zakończeniu.
15
Liczba Pi posiada swoje święto - jako jedyna liczba.
Święto to przypada 14 marca. Szczególnie popularne jest ono w kręgach akademickich i szkolnych USA. A jako że w notacji amerykańskiej datę 14 marca zapisuje się jako 3.14, to jest to jasne skojarzenie z liczbą Pi. Po raz pierwszy Dzień Liczby Pi obchodzono w 1988 roku w muzeum nauki Expolatorium w San Francisco. Wiele amerykańskich szkół zaczęło obchodzić w tym dniu święto matematyki tzw. Pi Day, uznane przez Izbę Reprezentantów amerykańskiego Kongresu. Obchody święta zaczynają się o godzinie 1:59 po południu i nie jest to również przypadkowa godzina. W połączeniu z datą daje to rozwinięcie liczby Pi do piątego miejsca po przecinku. Dzień ten jest ponad to rocznicą urodzin Alberta Einsteina oraz Wacława Sierpińskiego, wybitnego polskiego matematyka.
16
W Europie święto to nie jest jeszcze spopularyzowane ze względu na inny sposób zapisu daty.
Natomiast 22 lipca obchodzony jest tzw. dzień aproksymacji π (europejski sposób zapisu daty to 22/7 ≈ 3,1428).  Jednak coraz częściej Dzień Pi jest w Europie i w Polsce zauważany i w dniu tym matematyczne instytucje naukowe organizują pikniki naukowe, okazjonalne wykłady i warsztaty dla uczniów, studentów i nauczycieli oraz inne imprezy popularyzujące matematykę.
17
Ludzie, którym udało się zapamiętać jak największa ilość cyfr rozwiniętej liczby Pi poddają się weryfikacji poprzez uczestnictwo w biciu rekordu Księgi Guinnessa.
Światowy rekord w zapamiętywaniu ciągu cyfr liczby Pi aktualnie należy do Japończyka Akiry Haraguchi, który podał ją z dokładnością do 100 tys. miejsca po przecinku, bijąc własny rekord z 1995 roku, wynoszący 83 431 cyfr po przecinku.
18
W Polsce obchody Święta Pi uświetnia się też tworzeniem jak najdłuższego łańcucha z osób tworzących rozwinięcie liczby Pi.
Jest to również akces do Księgi Guinnessa.
19
Liczba Pi weszła też do języka potocznego.
Niejednokrotnie słyszy się określenie "pi razy oko", jeśli coś liczymy nieprecyzyjnie.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy