Rośliny

Ciekawostki o kasztanach

Znaleźliśmy 17 ciekawostek na temat kasztanów

Marony - jesienny przysmak

Kasztan nie jest tym samym drzewem, które powszechne jest w naszych ogrodach i parkach, choć potocznie takim mianem się go określa. Kasztan, w odróżnieniu od kasztanowca, dostarcza smacznych, jadalnych owoców - orzechów zwanych maronami. Jedzenie kasztanów ma wielowiekową tradycję. W przeszłości, były one dla wielu ludzi jedynym źródłem węglowodanów. Dziś jemy je w okresie jesiennym dla przyjemności, także w potrawach tradycyjnych w wielu rejonach świata. A cytując klasyka wiadomo, że "w Paryżu najlepsze kasztany są na Placu Pigalle, a Zuzanna lubi je tylko jesienią".
Kasztany
1
Kasztany to drzewa i krzewy liściaste z rodzaju Castanea, należące do rodziny bukowatych (Fagaceae).

Do rodziny bukowatych (Fagaceae) należą ważne gospodarczo rodzaje drzew będących źródłem surowca drzewnego (m.in. buki i dęby). Liczne gatunki dostarczają także jadalnych nasion, zwłaszcza kasztan jadalny i kasztan chiński.

Nazwa kasztany odnosi się także do produkowanych przez nie jadalnych orzechów. W potocznym języku polskim kasztan to określenie nasion i drzew kasztanowca (Aesculus) należącego do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae).

2
Rodzaj kasztan obejmuje osiem gatunków.
W Europie występuje kasztan jadalny (Castanea sativa), w Ameryce Północnej - kasztan amerykański (Castanea dentata), a pozostałe gatunki kasztanów rosną w Chinach i Japonii.
3
Kasztany to wysokie drzewa osiągające 30-40 metrów wysokości, rzadko do 70 metrów (Castanea henryi), a także krzewy.

Kasztan jadalny (Castanea sativa) jest drzewem o wysokości do 35 metrów i pniu pokrytym brunatną, głęboko spękaną korą, o gęstej kulistej koronie. Liście są pojedyncze, skórzaste, sztywne, ząbkowane, często posiadające ościsty wyrostek na końcach ząbków. Jesienią liście przebarwiają się zwykle na kolor żółty i są zrzucane na zimę.

Kwiaty kasztana są rozdzielnopłciowe, jednopienne. Zebrane są w kłosowate kwiatostany. Kwitną w czerwcu-lipcu. Owocem kasztana są orzechy umieszczone w silnie kolczastej, kulistej okrywie. Orzechy pokryte są cienką, brązową, błyszczącą skórką, dojrzewają w październiku-listopadzie.

Kasztany jadalne często nazywane są maronami.

4
Kasztany pochodzą z umiarkowanych regionów półkuli północnej.
Występują w lasach, często na obszarach górskich i w górskich dolinach, gdzie czasem odgrywają rolę gatunku dominującego. Tak było z kasztanem amerykańskim do lat 30.XX wieku, kiedy został prawie całkowicie wyeliminowany przez zawleczonego z Azji grzyba Cryphonectria parasitica.
5
Kasztany znane są ludzkości od tysiącleci, kiedy to stanowiły podstawowe pożywienie w południowej Europie, Turcji oraz południowo-zachodniej Azji, zastępując w dużej mierze zboża tam, gdzie jego uprawa była utrudniona.

Dowody na uprawę kasztanów jadalnych przez człowieka sięgają około 2000 r p.n.e.. Aleksander Wielki i Rzymianie sadzili kasztany w całej Europie podczas swoich różnych kampanii. Mówi się, że armia grecka przetrwała wycofanie się z Azji Mniejszej w latach 401-399 p.n.e. dzięki zapasom kasztanów.

Starożytni Grecy - Dioscorides i Galen - pisali o kasztanach w kontekście ich właściwości leczniczych, a także o wzdęciach spowodowanych ich nadmiernym spożyciem.

Dla pierwszych chrześcijan kasztany symbolizowały czystość.

6
Do czasu wprowadzenia do upraw ziemniaka, całe społeczności, które nie miały dostępu do mąki pszennej, polegały na kasztanach, jako głównym źródle węglowodanów.

Z 1583 roku pochodzą zapiski mówiące że "Nieskończoność ludzi żyje wyłącznie z kasztana".  W 1584 roku namiestnik Genui nakazał wszystkim rolnikom i właścicielom ziemskim sadzić rocznie cztery drzewa, wśród których był kasztan, a pozostałe to oliwki, figi i morwy. Wiele gmin swój dobrobyt zawdzięczało powstającym lasom kasztanowym.

W 1802 roku włoski agronom powiedział o Toskanii, że "owoce kasztana są praktycznie jedynym źródłem utrzymania naszych górali".

7
Kasztany jadalne kiedyś występowały jedynie na południe od Alp.

Rzymianie rozpowszechnili je w Europie Zachodniej i Słowacji. Obecnie kasztany uprawiane są w Basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie.

W Polsce kasztany jadalne uprawiane są na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku.

8
Kasztany są pokarmem głównie węglowodanowym i w niektórych rejonach nazywane są "drzewami chlebowymi".

Pod względem składników odżywczych nie można ich porównywać z innymi orzechami. Surowe kasztany składają się w 60% z wody i zawierają 44 g węglowodanów, 2 g białka i 1 g tłuszczu, dostarczając 200 kcal w 100 g. Zawartość węglowodanów w kasztanach jest porównywalna z ich zawartością w pszenicy i ryżu.

Zawierają dwa razy więcej skrobi niż ziemniaki. Zawierają około 8% różnych cukrów, głównie sacharozy, glukozy, fruktozy oraz w mniejszych ilościach stachiozy i rafinozy, które są fermentowane w jelicie grubym, i wytwarzają gazy.

9
Kasztany są jednymi z nielicznych "orzechów", które zawierają witaminę C.

W 100 g kasztanów znajduje się 48% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Oprócz witaminy C zawierają też witaminy z grupy B, witaminę A oraz szereg minerałów: wapń, miedź, żelazo, magnez, mangan, fosfor, potas, sód i cynk.

Na szczególną uwagę zasługuje zawartość miedzi i manganu. 100 g kasztanów jadalnych pokrywa około 50% dziennego zapotrzebowania na miedź i około 20% na mangan.

Spora ilość przeciwutleniaczy zawartych w kasztanach zabezpiecza organizm przed działaniem wolnych rodników. Zawierają też pewną ilość lignanów (związki roślinne przypominające estrogeny) oraz escynę - związek chemiczny, który wpływa na uszczelnianie naczyń krwionośnych.

10
Już w czasach starożytnych wykorzystywano je w medycynie ludowej.
Głównie w chorobach układu pokarmowego i bólach głowy. Według niemieckich mnichów miały one leczyć dolegliwości trzustki i wątroby. Rozgnieciony miąższ kasztanów mieszano z miodem i w takiej postaci podawano chorym.
11
W 2020 roku światowa produkcja kasztanów uprawnych wyniosła 2 322 000 ton.
Pierwsze miejsce w produkcji zajmują Chiny (75%), a następnie Boliwia i Hiszpania.
12
W wielu krajach kasztany są cenionym składnikiem kulinarnym oraz produktem tradycyjnym.

W Japonii kasztany jadalne zawsze podawane są jako część noworocznego menu. Symbolizują one tam zarówno sukcesy, jak i trudne czasy - mistrzostwo i siłę. W Korei Południowej prażone kasztany są popularną zimową przekąską, a także symbolem obfitości w rytuałach przodków.

Na Filipinach tradycyjnie sprzedawane są jako jedzenie uliczne w okresie świątecznym. Na Maderze tradycyjnym napojem jest likier kasztanowy, który zyskuje coraz większą popularność wśród turystów i na kontynencie portugalskim.

13
Kasztany mogą być spożywane zarówno na surowo, jak i po obróbce termicznej.

Jedzone na surowo mogą być nieco cierpkie, zwłaszcza jeśli nie usunie się skórki. Inną metodą jest ich pieczenie, które nie wymaga obierania. Przed pieczeniem należy je jednak lekko naciąć aby nie eksplodowały.

Kasztany można ususzyć i zemleć na mąkę, z której można wypiekać chleb, ciasta, placki, naleśniki, makarony, polentę (znaną na Korsyce jako pulenda) lub stosować jako zagęstnik do gulaszy, zup czy sosów.

Chleb kasztanowy zachowuje świeżość nawet do dwóch tygodni.

14
Orzechy kasztana można również jeść kandyzowane, gotowane, smażone w głębokim tłuszczu, grillowane lub pieczone zarówno na słodko, jak i wytrwanie.

Mogą być używane do nadziewania warzyw, drobiu i innych artykułów spożywczych. Są dostępne suszone, świeże, mielone lub puszkowane. Kandyzowane kasztany sa sprzedawane pod francuska nazwą marrons glaces lub turecką nazwą kestane şekeri ("kasztany cukrowe").

W Hiszpanii, 31 października, w wigilię Wszystkich Świętych, Katalonia obchodzi uroczystość, na której podaje się, oprócz innych tradycyjnych potraw, również kasztany. W kuchni węgierskiej sporządza się puree z kasztanów i cukru (czasami rumu) i serwuje się jako deser z bitą śmietaną.

15
Kasztany jadalne nie są łatwe do obrania na zimno.
Z jednego kilograma kasztanów otrzymuje się około 700 g łuskanych kasztanów.
16
Cenne jest również drewno pochodzące z drzewa kasztanowego.
Kasztan należy do tej samej rodziny co dąb i podobnie jak jego drewno zawiera wiele garbników. Sprawia to, że drewno jest bardzo trwałe i posiada doskonałą odporność na warunki zewnętrzne. Ponad to jest drewnem dekoracyjnym.
17
Na świecie istnieją trzy wybitne kasztany.

Jeden z nich to Kasztan Stu Koni znajdujący się na Sycylii. Uważa się, że ma on ponad 3000 lat. Składa się z trzech dużych pędów, które być może mają wspólny system korzeniowy - gdyby tak było, byłoby to jednocześnie największe drzewo na świecie.

Legenda głosi, że podczas wyprawy na Etnę, królowa Joanna Aragońska wraz ze wszystkimi rycerzami schroniła się przed burzą pod gałęziami tego drzewa. Od tego czasu kasztan, odwiedzany także przez Goethego i wiele innych znamienitych osób, nazywany jest "kasztanem stu koni".

Drugim z nich jest Wielki Kasztan z Tortworth, prawdopodobnie najsłynniejszy kasztan jadalny w Wielkiej Brytanii. Ponieważ wiele gałęzi jego ogromnego, skręconego głównego pnia ukorzeniło się i rozpoczęło życie jako samotne drzewa, teraz wygląda jak mały las.

Kolejnym jest Święty Kasztan z Istan w Andaluzji. Jest to prawdopodobnie najstarsze drzewo w całej Sierra de las Nieves, ponieważ jego wiek szacuje się na osiemset do tysiąca lat. Jego obwód wynosi około 13,5 metra. 

Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

18 ciekawostek o karobie
18 ciekawostek o karobie
Chleb świętojański - substytut kakao
Karob to inaczej szarańczyn strąkowy - Ceratonia siliqua - drzewo rosnące w klimacie śródziemnomorskim. Jest to zimozielone drzewo o ciemnozielonych s ...
17 ciekawostek o jarzębinie
17 ciekawostek o jarzębinie
Sorbus aucuparia
Choć znamy tę roślinę pod nazwą jarzębina, jej naukowa nazwa brzmi jarząb pospolity. Jest rośliną pionierską dzięki swojej mrozoodporności i niskim wy ...
35 ciekawostek o sośnie zwyczajnej
35 ciekawostek o sośnie zwyczajnej
Pinus sylvestris
Sosna zwyczajna jest naszym najważniejszym drzewem leśnym. Stanowi ponad 70% ogólnego drzewostanu polskich lasów, a w powierzchni Lasów Państwowych te ...
Pando - największy i najstarszy organizm na świecie
Pando - największy i najstarszy organizm na świecie
Las genetycznie identycznych drzew
Rosnący prawdopodobnie od końca ostatniego zlodowacenia las znajduje się w amerykańskim stanie Utah. Wygląda jak zwyczajny las, ale rosnące w nim drze ...
20 ciekawostek o Miłorzębie
20 ciekawostek o Miłorzębie
Ginkgo biloba - miłorząb dwuklapowy
Odkryty w Azji, gdzie jego właściwości lecznicze wykorzystywane były od pięciu tysięcy lat. Nazywany jest miłorzębem japońskim ale nazwa ta jest niewł ...
16 ciekawostek o Modrzewiu europejskim
16 ciekawostek o Modrzewiu europejskim
Larix decidua
Jest to bardzo ciekawe drzewo iglaste znane głównie z tego, że na zimę zrzuca igły. Modrzew europejski cechuje się szybkim wzrostem i z tego względu j ...
14 ciekawostek o Brzozie
14 ciekawostek o Brzozie
Pionierskie drzewo półkuli północnej
Choć kojarzy się głównie z polskim krajobrazem, myli się ten kto uważa że nie roślina ta nie występuje na innych kontynentach. Różne gatunki brzozy wy ...
23 ciekawostki o Baobabie
23 ciekawostki o Baobabie
Drzewo rosnące do góry nogami
Te bardzo charakterystyczne drzewa spotkać możemy na południowej półkuli naszego globu. Są ogromne i długowieczne a ich olbrzymie pnie dają schronieni ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy