Rośliny

Ciekawostki o sezamie

Znaleźliśmy 15 ciekawostek na temat sezamu

Sesamum - najstarsza roślina oleista znana człowiekowi

Nasiona sezamu to jedna z najstarszych znanych roślin oleistych, udomowiona ponad trzy tysiące lat temu. Znają go prawie wszyscy i cenią za jego lekko orzechowy smak, jako dodatek do wielu wyrobów kulinarnych. Bardzo lubiana i ceniona powszechnie azjatycka kuchnia nie może obyć się bez sezamowych nasion lub tłoczonego z nich oleju. A smakosze słodyczy nie wyobrażają sobie, aby mogła nie istnieć chałwa. Pomijając walory smakowe, sezam jest źródłem wielu cennych składników - makro i mikroelementów, kwasów tłuszczowych, aminokwasów i witamin. Znajduje swoje zastosowanie zarówno w kulinariach, jak i medycynie czy kosmetologii. Jego roczna produkcja na świecie wynosi siedem milionów ton.
Sezam
1
Sezam (Sesamum) jest rośliną strączkową należącą do rodziny połapkowatych, sezamowatych (Pedaliaceae).

Rodzina ta obejmuje 13 rodzajów z 70 gatunkami. Są to rośliny głównie siedlisk suchych i piaszczystych, a także rejonów przybrzeżnych. Jako rośliny synantropijne (przystosowują się do życia w środowiskach silnie przekształconych przez człowieka), rozprzestrzenione są jako chwasty w różnych częściach świata.

Sezamowate występują w Afryce, południowej Azji i w Australii.

2
Sezam jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka.

Przypuszcza się, że pierwotnie pochodzi on z Afryki, skąd został introdukowany, początkowo do Azji, a później także do Europy, gdzie został uznany za gatunek inwazyjny. Uprawiany jest w rejonach tropikalnych na całym świecie.

W Europie rośnie w Belgii, Francji, Grecji, Turcji i na Cyprze. W Afryce rośnie naturalnie w suchych rejonach na południe od Sahary.

3
Nasiona sezamu to jedna z najstarszych znanych roślin oleistych udomowiona ponad 3000 lat temu.

Archeologiczne pozostałości zwęglonego sezamu datowane na około 3500-3050 p.n.e sugerują, że znany był na subkontynencie indyjskim co najmniej 5500 lat temu. Przypuszcza się, że handel sezamem pomiędzy Mezopotamią a subkontynentem indyjskim miał miejsce w 2000 roku p.n.e. Przypuszcza się też że sezam był uprawiany w Egipcie w okresie Ptolemeuszy. Egipcjanie nazywali go sesemt i nazwa ta znajduje się na liście leków w zwojach Papirusu Ebersa datowanego na ponad 3600 lat.

Wykopaliska grobowca Tutenchamona odkryły kosze sezamu wśród innych dóbr grobowych.

Jest szeroko naturalizowany w tropikalnych regionach na całym świecie. Posiada wiele gatunków, z których większość jest dzika i pochodzi z Afryki Subsaharyjskiej. Najbardziej popularną odmianą uprawną jest sezam indyjski (Sesamum indicum), pochodzący z Indii.

4
Sezam uprawiany jest ze względu na jadalne nasiona.
W 2020 roku światowa produkcja sezamu wynosiła 7 milionów ton. Największymi producentami byli: Sudan, Mjanmar i Tanzania.
5
Sezam indyjski znany jest także jako sezam wschodni, kunżut, łogowa wschodnia.
Nazwa sezam pochodzi od łacińskiego sesamum i greckiego σήσαμον - sēsamon. W  języku perskim sezam to kunjat, arabskim - simsim, w sanskrycie - tila, a w hindi -til. Większość nazw sezamu na świecie zawiera słowo "olej" bądź "tłuszcz".
6
Sezam indyjski jest rośliną jednoroczną o wysokości od 50 do 150 centymetrów.

Posiada wzniesioną rozgałęzioną łodygę, pokrytą gruczołkowatymi włoskami. Dolne liście są ogonkowe, okrągłe, środkowe, duże, ząbkowane, szerokolancetowate, na długich ogonkach, górne są krótkoogonkowe, wąskolancetowate, całobrzegie.

Kwiaty sezamu indyjskiego są białe lub fioletowe z czerwonymi plamami. Są duże (do 3 cm długości), samopylne.

Owocem są torebki 4-, 6- lub 8-kanciaste, zielone, silnie omszone, pękające po dojrzeniu. Torebka zawiera około 80 nasion.

Nasiona są płaskie i matowe o zmiennej barwie od białej, która jest najbardziej ceniona, do prawie czarnych.

7
Sezam jest produktem dość kalorycznym, mimo niskiego indeksu glikemicznego (IG = 35)
W 100 gramach ziaren znajduje się 632 kcal (jedna łyżka to około 10 g i 63 kcal), oraz 5% wody, 23% węglowodanów (w tym 12% błonnika), 50% tłuszczu i 18% białka.
8
Nasiona sezamu są źródłem fitosteroli, które obniżają poziom cholesterolu oraz zapobiegają miażdżycy.
Są bogatym źródłem mikro i makroelementów. Zawierają m.in. żelazo, wapń, magnez, cynk, miedź, a także znaczne ilości niacyny i bogaty zestaw aminokwasów.
9
Sezam składa się w 50% z tłuszczów.

Należą one głównie do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych: omega-9, omega-6 i omega-3. Kwasy te poza prozdrowotnym działaniem pomagają też w spalaniu zbędnej tkanki tłuszczowej.

Dodatkowo sezam zawiera tłuszcz oleinowy, który jest istotnym czynnikiem w profilaktyce miażdżycy. Olej wyprodukowany z nasion sezamu zapobiega powstawaniu raka piersi, prostaty, a przede wszystkim czerniaka -raka skóry.

10
Olej sezamowy jest bogatym źródłem tryptofanu.
Tryptofan jest niezbędny do syntezy melatoniny odpowiadającej za regularność rytmu dobowego. 100 g sezamu dostarcza dziennego zapotrzebowania na tryptofan, a tym samym zapewnia lepszy sen.
11
Z nasion sezamu otrzymuje się olej sezamowy, który tłoczony jest na zimno.

Ma on jasnożółtą barwę i jest bezwonny. Jest on surowcem do produkcji margaryny.

Po tłoczeniu oleju pozostają makuchy zawierające łatwo przyswajalne składniki. Są one wykorzystywane w kuchni orientalnej, a ponad to stanowią doskonałą paszę treściwą dla wszystkich zwierząt gospodarskich.

12
Nasiona sezamu mają bardzo szerokie zastosowanie w sztuce kulinarnej.
Wytwarza się z nich chałwę, sezamki, służą do posypywania pieczywa w piekarnictwie i niezbędne są w kuchni azjatyckiej.
13
Sezam może wywoływać reakcje alergiczne, w tym anafilaksję.

Częstość występowania alergii na sezam jest rzędu 0,1-0,2%, ale wyższa jest w krajach Bliskiego Wschodu i Azji, gdzie konsumpcja jest bardziej powszechna w ramach tradycyjnej diety.

W Stanach Zjednoczonych alergia na sezam dotyka prawdopodobnie 1,5 mln osób.

W Unii Europejskiej identyfikacja obecności sezamu wraz z 13 innymi produktami spożywczymi jako składnika lub niezamierzonego zanieczyszczenia w pakowanej żywności jest obowiązkowa.

14
Największym na świecie importerem sezamu jest Japonia.
Olej sezamowy, zwłaszcza z prażonych nasion, jest ważnym składnikiem japońskiej kuchni. Drugim co do wielkości importerem sezamu, głownie oleju, są Chiny, a następnie Stany Zjednoczone, Kanada, Holandia, Turcja, Francja.
15
Białe i inne jasne nasiona sezamu są powszechne w Europie, obu Amerykach, zachodniej Azji i na subkontynencie indyjskim.
Na nasiona sezamu czarnego i ciemniejszego koloru jest zapotrzebowanie głównie w Chinach i Azji Południowo-Wschodniej.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

24 ciekawostki o pokrzywie zwyczajnej
24 ciekawostki o pokrzywie zwyczajnej
Niedocenione źródło zdrowia.
Kojarzona jako chwast, którego dotknięcie powoduje nieprzyjemne pieczenie. Przez wielu traktowana jest jednak z szacunkiem, ze względu na wartości odż ...
43 ciekawostki o herbacie
43 ciekawostki o herbacie
Najczęściej spożywany napój na świecie, zaraz po wodzie
Herbata dzięki swoim korzystnym dla człowieka właściwościom, aromatowi i smakowi jest ceniona od tysięcy lat. Jest stałym elementem menu wielu osób, n ...
16 ciekawostek o ryżu
16 ciekawostek o ryżu
Podstawa wyżywienia jednej trzeciej ludności świata
Ryż jest jedną z najstarszych roślin uprawnych świata. Jego ojczyzną są Chiny, gdzie został udomowiony, a stamtąd rozprzestrzenił się na cały świat. Z ...
19 ciekawostek o kukurydzy
19 ciekawostek o kukurydzy
Złoto Ameryki
Za ojczyznę kukurydzy uważa się Mezoamerykę, gdzie jej uprawa wywarła ogromny wpływ na rozwijające się tam starożytne cywilizacje. Zyskała sobie nawet ...
25 ciekawostek o kawie
25 ciekawostek o kawie
Jeden z najpopularniejszych napojów na świecie
Kawa jest jednym z podstawowych artykułów spożywczych i jednym z najważniejszych towarów handlowych na świecie. Zielona, niepalona kawa jest najczęści ...
Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Gympie-gympie - najbardziej parząca roślina na świecie
Ból tak silny, że niektórzy myślą o samobójstwie
Dendrocindre moroides, to powszechnie znane w Australii stinging tree, stinging bush lub gympie gympie. Nazwa rodzajowa Dendrocindre wywodzi się z gre ...
15 ciekawostek o kaktusach
15 ciekawostek o kaktusach
Przystosowane do życia w skrajnie nieprzyjaznym środowisku
Kaktusy to bardzo dobrze przystosowane do trudnych warunków rośliny. Są też bardzo ozdobne dlatego często i chętnie uprawiamy je w domach. Pochodzą z ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy