Ludzie
Ciekawostki o Wojciechu Pszoniaku
"Wielki Artysta. Niepowtarzalny. Piękny człowiek"
Wojciech Pszoniak był jedną z najciekawszych osobowości aktorskich. W swojej pracy wykorzystywał fenomenalną wyobraźnię, skupienie i perfekcję w wyborze środków. Przez czołowych artystów sceny teatralnej uznany za jednego z trzech największych polskich aktorów dramatycznych po 1965 roku. Międzynarodową sławę przyniosła mu rola Moryca Welta w "Ziemi obiecanej" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Od lat 80. mieszkał w Paryżu, gdzie również podziwiany był przez teatralną publiczność. Za wybitne osiągnięcia na rzecz kultury był wielokrotnie nagradzany. Zmarł 19 października 2020.
1
Wojciech Pszoniak pochodził ze Lwowa. Urodził się tam 2 maja 1942 roku, jako najmłodszy z trzech braci. Jego starszy o 11 lat brat Antoni również był aktorem.
2
Pochodził z inteligenckiej, bardzo dobrze sytuowanej rodziny. Dziadek był dyrektorem fabryki Baczewskiego we Lwowie. Z wykształcenia był chemikiem, miał swoją lożę w operze. Matka grała na skrzypcach i malowała.
3
We Lwowie Wojciech Pszoniak spędził tylko dwa pierwsze lata swego życia. Pod koniec II wojny światowej rodzina Pszoniaków musiała opuścić Lwów i przenieść się do Gliwic. Tam, w kamienicy przy ulicy Arkońskiej Wojciech dorastał.
4
W Gliwicach zaprzyjaźnił się z Adamem Zagajewskim (poeta, eseista, prozaik), który mieszkał w tej samej kamienicy, i z Tadeuszem Różewiczem (poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta). Grał na skrzypcach i klarnecie, a w średniej szkole muzycznej w Bytomiu uczył się gry na oboju. Później grał jazz na saksofonie w klubach studenckich.
5
W wieku trzynastu lat trafił do wojska, do szkoły kadetów, gdzie grał na werblu, skrzypcach i klarnecie w orkiestrze wojskowej. Po śmierci ojca sytuacja materialna rodziny bardzo się skomplikowała, ponieważ matka nigdy nie pracowała, a bracia mieszkali już poza domem rodzinnym. Wojciech wstąpił do wojska, w którym pozostał dwa lata.
6
Bardzo przeżył śmierć ojca, czuł, że świat zawalił mu się na głowę, a z powodu złego zachowania nie chciano go przyjąć do gimnazjum. Poczucie pustki, osamotnienia skłoniło go trzykrotnie do podjęcia próby samobójczej.
7
Zdawał do Warszawskiej Szkoły Teatralnej, ale nie dostał się. Odmówiono mu udziału w drugim etapie egzaminu, gdyż stwierdzono, że nie posiada warunków zewnętrznych, ani wrażliwości i ma wadę wymowy. Wtedy Pszoniak otworzył drzwi sali egzaminacyjnej i krzyknął w kierunku komisji (używając niecenzuralnego słowa) "Niech się wam,..... nie wydaje, że nie będę aktorem".
8
Zanim dostał się (za trzecim razem) na PWST w Krakowie, pracował jako laborant w Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego. Krakowską szkołę ukończył w 1968 roku i rozpoczął pracę w Starym Teatrze w Krakowie, gdzie występował w przedstawieniach Konrada Swinarskiego. Grał głównie role szekspirowskie.
9
Wojciech Pszoniak grał także w Teatrze Stu w Krakowie, gdzie zachwycił rolą Piotra Wierchowieńskiego w inscenizacji "Biesów" w reżyserii Andrzeja Wajdy. Rola ta uczyniła z niego teatralną gwiazdę.
10
W latach 70. przeprowadził się do Warszawy, gdzie związał się z Teatrem Powszechnym, a później z Narodowym. Wielkie uznanie i popularność przyniosła mu rola Chlestakowa w "Rewizorze" Gogola, spektaklu wyreżyserowanym przez Adama Hanuszkiewicza.
