Święcenia kapłańskie przyjął 23 czerwca 1963 roku w Katedrze Wawelskiej - udzielił mu ich ówczesny wikariusz kapitulny, bp. Karol Wojtyła. W latach 1963 – 1965 pracował w Makowie Podhalańskim jako wikariusz. Uzyskał stopień licencjata na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie. W 1981 roku uzyskał doktorat na podstawie pracy Kult św. Stanisława Biskupa w Krakowie od Soboru Trydenkiego.
W latach 1967 – 78 pełnił funkcję kapelana ks. kard. Karola Wojtyły. W tym samym czasie wykładał liturgikę w Wyższym Instytucie Katechetycznym w Krakowie. Następnie od 1978 roku sprawował godność osobistego sekretarza Ojca Świętego Jana Pawła II. Funkcje tę pełnił do końca pontyfikatu Jana Pawła II.
19 marca 1998 roku mianowany został biskupem, a pięć lat później został podniesiony do godności arcybiskupiej. 3 czerwca 2005 roku papież Benedykt VI mianował go arcybiskupem metropolitą krakowskim. Jako arcybiskup metropolita krakowski objął urząd wielkiego kanclerza Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Z jego inicjatywy rozpoczęto budowę Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się”. W kwietniu 2010 wyraził zgodę na pochowanie na Wawelu zmarłej w katastrofie smoleńskiej pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich.
22 lutego 2006 roku Papież Benedykt XVI wyniósł go do godności kardynalskiej.