W XV i XVI wieku Portugalia ustanowiła pierwsze globalne imperium morskie i handlowe, stając się jedną z największych światowych potęg gospodarczych, politycznych i militarnych.

Portugalia stała na czele europejskiej eksploracji świata i epoki odkryć. Głównym sponsorem i patronem tego przedsięwzięcia był książę Henryk Żeglarz, syn Jana I, króla Portugalii. W tym czasie Portugalia odkryła archipelagi atlantyckie: Azory, Maderę i Wyspy Zielonego Przylądka, skolonizowała wybrane obszary Afryki, odkryła wschodnią drogę do Indii przez Przylądek Dobrej Nadziei, Brazylię, ustanowiła szlaki handlowe w większości południowej Azji oraz wysłała pierwsze bezpośrednie europejskie misje handlowe i dyplomatyczne do Chin i Japonii. Istnieją przypuszczenia, że to Portugalczycy a nie Hiszpanie mogli odkryć Australię w 1521 roku.