W 1858 roku została przedstawiona główna idea teorii ewolucji.

Odbyło się to na zebraniu Towarzystwa Linneuszowego (jedno z najstarszych stowarzyszeń naukowych w Londynie). Wówczas Karol Darwin i Alfred Wallace przedstawili główna ideę teorii ewolucji. Obaj naukowcy do swoich wniosków doszli niezależnymi badaniami.

Darwin szczegóły swojej teorii przedstawił w dziele "O powstawaniu gatunków". Ideą przewodnią jego teorii (darwinizmu) jest koncepcja doboru naturalnego, nazywana walką o byt. Polega ona na ciągłym współzawodnictwie osobników jednego gatunku albo osobnikami różnych gatunków lub też walce z fizycznymi warunkami środowiska.

Mówi ona też o ciągłych i stopniowych zmianach organizmów, odrzucając możliwość cudownej interwencji w ich powstaniu. Powstawanie gatunków uznał on za efekt istniejących praw przyrody. Darwin podkreśla też ważną dla teorii ewolucji hipotezę o pochodzeniu wszystkich istniejących współcześnie organizmów od jednego przodka.

Darwinowi przypisuje się odkrycie ewolucji gatunku Homo sapiens, czyli pochodzenia człowieka od małpy (koncepcję tę wcześniej spopularyzowali Charles Lyell i Thomas Henry Huxley). Darwinowi, jako pierwszemu badaczowi, udało się podkreślić, że wszyscy ludzie należą do jednego gatunku.