Geografia
Ciekawostki o Parku Narodowym Gór Stołowych
Park Narodowy chroniący wyjątkowe góry
Park Narodowy Gór Stołowych powstał w celu ochrony wyjątkowego pasma górskiego rozciągającego się zarówno po polskiej, jak i czeskiej stronie. Góry Stołowe są płaskie, a swój kształt zawdzięczają rzadkiemu procesowi geologicznemu - ich powstanie nie wiąże się z fałdowaniem, a z erozją, która tak fantastycznie je wyrzeźbiła.
Powstał w 1993 roku, jako dziewiętnasty w kolejności polski park narodowy.
1
Park Narodowy Gór Stołowych znajduje się w województwie Dolnośląskim. Leży na terenie Sudetów Środkowych na północnym zachodzie ziemi kłodzkiej, przy granicy z Czechami.
2
Obejmuje wierzchowinowe i centralne partie Gór Stołowych oraz północno-zachodnią część Wzgórz Lewińskich. Na północnym zachodzie Park sąsiaduje z czeskim parkiem krajobrazowym ChKO Broumovsko.
Od południa i północnego wschodu obszar Parku wyznacza linia ściany lasu biegnąca u podnóży Gór Stołowych i północno-zachodniego fragmentu Wzgórz Lewińskich.
3
Park zajmuje ogółem powierzchnię 6347,71 ha. W tym ochronie ścisłej podlega 771 ha, ochronie czynnej 4944,77 ha, a ochronie krajobrazowej 631,94 ha.
4
Góry Stołowe to pasmo górskie w łańcuchu Sudetów Środkowych. Wypiętrzone przed 30 milionami lat są jednymi z nielicznych w Europie gór płytowych (góry o wyraźnie spłaszczonym, rozległym wierzchołku i stromych stokach).
Płyty te zbudowane z piaskowców ułożone są poziomo - stąd pochodzi nazwa gór, bo są płaskie jak stół.
Zachodnia część Gór Stołowych leży na terenie Czech i nosi nazwę Broumovska vrchovina.
Północno-zachodni skraj pasma Gór Stołowych nosi nazwę Zaworów.
5
Wschodnia część Gór Stołowych wraz ze Szczelińcem Wielkim (najwyższy szczyt) położona jest w Polsce. Do Polski należy również pasmo Zawory, leżące w powiatach kamiennogórskim i wałbrzyskim.
Środkowa część gór należy do Czech, do kraju hradeckiego.
6
Góry Stołowe leżą na europejskim dziale wodnym. Rozdziela on wody mórz Bałtyckiego i Północnego.
7
Park Narodowy Gór Stołowych został utworzony 16 września 1993 roku. Powstał jako dziewiętnasty w kolejności wśród 23 parków narodowych w Polsce.
8
W obrębie Parku znajduje się część Gór Stołowych z ich najwyższymi wzniesieniami - Szczelińcem Wielkim i Skalniakiem. Szczeliniec Wielki o wysokości 919 m n.p.m. należy do Korony Gór Polski i jest jedną z największych atrakcji turystycznych Sudetów, z rezerwatem krajobrazowym i tarasami widokowymi z panoramą Sudetów.
Najwyższym jego punktem jest Fotel Pradziada - 12- metrowej wysokości skała.
Skalniak o wysokości 915 m n.p.m. jest drugim co do wysokości szczytem Gór Stołowych.
9
W otulinie Parku znajdują się popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki i Kudowa-Zdrój. Uzdrowiska te przyciągają turystów i kuracjuszy głównie swoimi wodami leczniczymi,a także licznymi zabytkami.
W Kudowie-Zdroju podczas II wojny światowej znajdowała się filia obozu Gross-Rosen, w której pracowało około 3 tys. więźniów.
Główną atrakcją turystyczną tego miasta jest położona w dzielnicy miasta Czermna Kaplica Czaszek - jedna z trzech w Europie. Kaplica wyłożona jest czaszkami i piszczelami ludzi zmarłych w czasie wojny trzydziestoletniej oraz zarazy.
W Kudowie organizowane są Festiwale Moniuszkowskie, których repertuar złożony jest w większej części z dzieł Stanisława Moniuszki, twórcy polskiej opery narodowej.
10
Góry Stołowe zachwycają swoimi kształtami i głębokimi szczelinami, będącymi wynikiem setek tysięcy lat erozji. Obecnie Park Narodowy Gór Stołowych ograniczył możliwość zwiedzania - dostępna jest tylko jedna trasa jednokierunkowa w kierunku Karłowa, leżącego dosłownie u stóp Szczelińca.
Karłów założony w 1730 roku jest bazą wypadową w największe atrakcje Gór Stołowych: Błędne Skały, Białe Skały, Kopę Śmierci, Narożnik i Szczeliniec Wielki.
Przez miejscowość tę przebiega Szosa Stu Zakrętów, droga o szczególnych walorach widokowych z wieloma zakrętami, prowadząca przez szczytowe partie Gór Stołowych (biegnie obok Szczelińca Wielkiego).
Droga w niektórych miejscach jest wąska i przepaścista, a zimą może być nieprzejezdna.
Pokonuje ona deniwelację ponad 400 metrów przy długości około 23 kilometrów.
11
Jedną z atrakcji Szczelińca jest Wąwóz Piekiełko. Wąwóz ten ma 17 metrów głębokości przy szerokości od kilku metrów u podnóża oraz długości około 100 metrów.
Idąc wąwozem zaobserwować można jak ściany się rozsuwają, a bloki piaskowca pochylają się w kierunku urwiska Szczelińca.
W szczelinie panuje półmrok, jest zdecydowanie chłodniej niż na szczycie, pozostałości śniegu zalegają tu nawet latem i dlatego występują tu rzadkie gatunki mszaków i wątrobowców.
12
Na stokach Skalniaka, na wysokości 852 m. n.p.m. znajdują się Błędne Skały. Obszar ten zajmuje około 21 ha i jest rezerwatem przyrody.
Spękane skały o szerokich szczelinach tworzą malowniczy labirynt z wąskimi korytarzami.
Występujące tu formy skalne mają swoje nazwy, jak: Skalne Siodło, Kurza Stopka, Labirynt, Tunel, Wielka Skała i in.
Na terenie Błędnych Skał znajduje się punkt widokowy na platformie o nazwie Skalne Czasze, skąd widać Szczeliniec Wielki i Szczeliniec Mały.
13
W północnej części Gór Stołowych znajdują się Skalne Grzyby - grupa oryginalnych skał. Są one rozrzucone na długości około 2 km i wysokości około 680-700 m. n.p.m wśród świerkowego i sosnowego lasu.
Skałki mają kształt grzybów, maczug, baszt i bram i maja one swoje nazwy: Borowik, Skalne Wrota, Zrośnięte Grzyby, Pingwinki, Piętrowe Grzyby i in.
14
Obecnie roślinność Parku tworzy głównie świerk. Został on wprowadzony na te tereny na przełomie XIX i XX w. w miejsce dziewiczych lasów bukowych i jodłowych, które zostały wycięte.
Naturalne lasy są nieliczne i zajmują jedynie około 3% powierzchni leśnych.
Znajdują się tam torfowiska, z których jedno (o powierzchni 393 000 m2) w 1959 roku zostało objęte ochroną ścisłą.
15
Znajduje się tam jedno z nielicznych w Polsce torfowisk wysokich - Wielkie Torfowisko Batorowskie. Jego florę reprezentują takie gatunki jak sosna bagienna, czy grzałka zwyczajna.
Torfowisko to objęte jest ścisła ochroną od 1958 roku i niestety osoby odwiedzające Park Narodowy Gór Stołowych nie mogą przebywać na jego terenie.
16
Faunę Parku Narodowego Gór Stołowych, jego zwartych kompleksów leśnych, reprezentują pospolicie występujące dziki, jelenie, sarny, lisy rude, wiewiórki, zarówno czarnej, jak i rudej odmiany oraz drobne gryzonie. Występują tam też łasicowate: borsuk europejski, kuna leśna, tchórz, łasica pospolita, gronostaj europejski.
Ssaki owadożerne reprezentowane są przez jeże, ryjówki malutkie (rzadko spotykane) i typowe dla obszarów górskich, ryjówki górskie.
Ze względu na licznie występujące szczeliny skalne, bytuje tam wiele nietoperzy.
Cennym elementem flory Gór Stołowych są małe wiewiórkopodobne nocne zwierzęta zamieszkujące głównie fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica i bardzo rzadko spotykana popielica i koszatka leśna.
Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon, którego introdukowano tu z Kostaryki.
17
Siedziba Parku Narodowego Gór Stołowych mieści się w Kudowie-Zdroju. Ekocentrum Parku Narodowego Gór Stołowych jest placówką edukacyjno-muzealną.
W miejscu, gdzie obecnie znajduje się budynek Ekocentrum w latach 2002-2013 funkcjonowało Muzeum Żaby, gdzie znajdowało się około 3000 eksponatów pochodzących z 20 krajów świata.
18
Jak każdy park narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych posiada swoje logo. Od 1 marca 2016 roku Park posiada nowe logo przedstawiające stylizowaną piaskowcową formę skalną oraz zarys Szczelińca Wielkiego.
