Kultura i sztuka
Ciekawostki o ludzie Kayan
Padaung czyli miedziane obręcze
Lud ten pochodzi z Mjanmy, choć na te tereny przybył z Mongolii tysiące lat temu.
W wyniku konfliktu z reżimem w swoim kraju w latach 80 i 90 XX wieku, duża część plemienia emigrowała do terenów graniczących z Tajlandią, gdzie żyją w obozach dla uchodźców lub specjalnych wioskach turystycznych.
Ze względu na charakterystyczne, mosiężne pierścienie zdobiące szyje kayańskich kobiet, stanowią niemałą i dochodową atrakcję turystyczną. Niestety nie zawsze pieniądze trafiają bezpośrednio do członków plemienia, gdyż przygraniczni tajscy biznesmeni eksploatują nie mających do kogo zwrócić się o pomoc uchodźców.
1
Lud Kayan jest podgrupą etniczną Karenów, mieszkańców Mjanmy. Mjanma to azjatycki kraj położony w południowo-wschodniej części kontynentu, zamieszkiwany przez około 54 miliony mieszkańców, z czego liczebność Kayan szacowana jest na 60 tysięcy. Na całym świecie żyje ich około 130 tysięcy.
2
Lud Kayan jest podzielony na grupy. Kayan Lahwi (Padaung) - znane z noszenia mosiężnych pierścieni na szyi, Kayan Ka Khaung (Gekho), Kayan Lahta, Kayan Ka Ngan.
3
Charakterystyczną cechą plemienną Kayan Lahwi są noszone przez kobiety mosiężne pierścienie. Zakłada się je dziewczynkom około piątego roku życia i wraz ze wzrostem zwiększa ich długość. Choć może się wydawać, że taki zabieg wydłuża szyję, w rzeczywistości powoduje obniżenie obojczyków i ściśnięcie klatki piersiowej. Długość szyi pozostaje bez zmian jednak złudzenie optyczne powoduje, że często o kobietach z tego plemienia mówi się "kobiety z żyrafią szyją".
4
Nie do końca poznano przyczynę wprowadzenia zwyczaju zakładania pierścieni na szyję. Antropolodzy spekulują, że mogły one pełnić funkcję ochrony przed wzięciem w niewolę przez inne plemiona lub upodobnienia wyglądu kobiet do smoków, które są istotnym elementem kayańskiej kultury i religii. Mogły również chronić szyję przed atakiem tygrysów lub po prostu służyć podniesieniu atrakcyjności poprzez widoczne podkreślenie dymorfizmu płciowego.
Same zainteresowane twierdzą, że noszą pierścienie by kultywować tradycję i piękno.
5
W wyniku noszenia pierścieni kobiety z plemienia Kayan mają zdeformowaną szyje i bardzo osłabione mięśnie. Wiele z nich po latach noszenia takiej ozdoby odmawia jej usunięcia traktując ją jak integralną część ciała. Nieliczne, które zdecydowały się na ten krok, opisywały uczucie silnego dyskomfortu, który przemijał po około trzech dniach.
6
Rząd Myanmy oficjalnie zniechęca kobiety do zakładania metalowych. Odnotowuje się coraz więcej przypadków zdejmowania ozdób przez kobiety, które opuściły swoje rodzinne strony i udały się do obozów dla uchodźców. Tendencja jest również spadkowa wśród kobiet chcących się uczyć.
7
Małżeństwa w kulturze Kayan są zawierane najczęściej pomiędzy osobami spokrewnionymi. Najbardziej powszechnym wyborem są kuzyni pierwszego stopnia, za to śluby międzypokoleniowe nie są popierane. Dawniej o wyborze małżonków decydowali rodzice, obecnie gdy mężczyzna wybierze sobie przyszłą żonę, jego rodzice udają się do rodziców dziewczyny z podarunkiem. Jeśli córka wyrazi zgodę na ślub, para jest już oficjalnie zaręczona.
8
Zabronione są małżeństwa pomiędzy zwaśnionymi klanami. Rodziny które poprzysięgły sobie nie zawierać małżeństw przez kilka pokoleń a złamią to przyrzeczenie, według przesądy będą dotknięte nieszczęściem, które spływa na wszystkich krewnych.
9
Oficjalna religia Kayan to Kan Khwan. Jej korzenie sięgają okresu epoki brązu, gdy przodkowie dzisiejszych Kayan przywędrowali na tereny Mjanmy z Mongolii. Wierzenia zakładają, że ludzie Kayan powstali w wyniku zawarcia paktu pomiędzy smoczycą a człowiekiem-aniołem.
10
Kayan wyznają boskie auspicja i rzadko podejmują decyzję bez konsultacji z bóstwami. Te najczęściej przeprowadzane są poprzez szukanie odpowiedzi w połamanej trawie lub kurzych kościach.
11
Największym świętem Kan Khwan jest odbywający się pod koniec marca lub na początku kwietnia festiwal Kay Htein Bo. Trwający trzy dni festiwal poświęcony jest rytuałom oczyszczenia i konsultacji z duchami. Nierozłącznym elementem jest konsultacja z kurzymi kośćmi, które mają przepowiadać jaki będzie następny rok.
12
Większość Kayan jest katolikami. Jest to zasługa włoskich mnichów, którzy prowadzili działalność misyjną na tych terenach w XIX wieku.
