Zwierzęta
Ciekawostki o Dzięciole dużym
Dendrocopos major
Ten najbardziej powszechny w Polsce dzięcioł zamieszkuje obszary całego kraju. Rzadko migruje, jest raczej ptakiem przywiązanym do swojego rewiru. Nie jest ptakiem śpiewającym, zamiast tego, zaznacza swoją obecność poprzez dudnienie o pień drzewa. Robią tak zarówno samce jak i samice.
1
Należy do rodziny dzięciołowatych. Lista dzięciołowatych nadal jest dyskutowana i opracowana. Obecnie w jej skład zalicza się 236 gatunków w obrębie 36 rodzajów. Wyróżniamy około 20 podgatunków dzięcioła dużego.
2
Dzięcioł duży występuje na terenie Europy, północnej Afryki oraz środkowej i północnej Azji. Żyje w lasach liściastych, iglastych i mieszanych jak i w obszarach zmodyfikowanych przez człowieka takich jak parki, ogrody, sady i plantacje.
3
W Polsce przebywa przez cały rok. Większość ptaków prowadzi osiadły tryb jednak ich część migruje jesienią. Zimą populacje wysokogórskie mają tendencję do migracji na niższe wysokości.
4
Są średniej wielkości ptakami, długość ciała dorosłych osobników wynosi od 20 do 24 centymetrów. Rozpiętość skrzydeł to 34 do 39 centymetrów a waga 70 do 98 gramów.
5
Są dość kontrastowo ubarwione – czarno-białe z czerwonym podbrzuszem. Wierzch głowy, grzbiet, skrzydła ogon i kuper mają czarny kolor. Spód biały z charakterystycznym czerwonawym spodem. Dziób jest grafitowo-czarny, nogi zielonawoszare a oko intensywnie czerwone. Samca od samicy można rozróżnić po obecności czerwonej poprzecznej plamy zlokalizowanej na karku.
6
Są wszystkożerne, podstawę ich diety stanowią bezkręgowce. W ich menu można znaleźć larwy chrząszczy, dorosłe chrząszcze, pająki, mrówki i gąsienice. Jesienią i zimą niedobory mięsnego pokarmu uzupełniają nasionami drzew sosnowych i świerkowych a także owocami. W skrajnych przypadkach dzięcioł może napadać gniazda innych ptaków, zjadać jaja i pisklęta lub żywić się padliną.
7
Do chwytania owadów żyjących pod korą drzewa wykorzystuje swój język. Dzięcioł wyposażony jest w długi i szczecinowaty język pokryty lepką śliną. Ptak może go wysunąć nawet 4 centymetry poza dziób. Cechę tę zawdzięcza elastycznej kości gnykowej, do której język jest przymocowany. W razie potrzeby dzięcioł jest w stanie przesunąć elastyczne rogi kości gnykowej do przodu zwiększając tym samym jego zasięg.
8
W tak zwanych „kuźniach” przechowują szyszki. Kuźnie to miejsca w szczelinach kory lub rozwidleniach gałęzi. Tam składują szyszki, które następnie obskubują żywiąc się ukrytymi w nich nasionami.
9
Piją sok z brzozy. W okresie wiosennym dzięcioły nakłuwają korę brzóz i piją sok wypływający z pnia.
10
Okres gniazdowania rozpoczyna się w kwietniu i trwa do czerwca. Zaloty rozpoczynają już w grudniu. Wyprowadzają jeden lęg rocznie, jaja składane są w pierwszych tygodniach maja. Samica może złożyć od 5 do 7 białych jaj o wymiarach 26x19 mm.
11
Wysiadywaniem jaj jak i karmieniem piskląt zajmują się oboje rodziców. Wysiadywanie trwa około 12 dni licząc od dnia złożenia ostatniego jaja. Po wykluciu pisklęta pozostają w dziupli przez okres minimum trzech tygodni. Młode są dokarmiane nawet po opuszczeniu gniazda.
12
Dzięcioł duży osiąga dojrzałość płciową w wieku jednego roku. By zaimponować samicy, samiec wykonuje efektowny pokaz lotu, podczas którego trzepocze skrzydłami, rozwiera swój ogon i nawołuje ją.
13
Dzięcioły zakładają swoje gniazda w dziuplach dużych drzew. Na potencjalny dom najchętniej wybierają uszkodzone pnie, drążenie dziupli w zdrowym drzewie traktują jako ostateczność, gdy nie mają innego wyboru. Wykuwanie dziupli zajmuje od dwóch do trzech tygodni. Dzięcioły rzadko zasiedlają tę samą dziuplę, przeważnie co roku powstaje nowa. Chętnie zamieszkują też budki lęgowe.
14
Dziuple wykuwają na wysokości od 0,3 do 8 metrów nad poziomem gruntu. Czasem dziupla może być zlokalizowana wyżej, nawet do 20 metrów. Większość prac budowlanych wykonuje samiec. Otwór wejściowy ma średnice od 4,5 do 5,5 centymetrów i prowadzi do głębokiej na 25 – 35 centymetrów komory wyścielonej trocinami i odpryskami drewna powstałymi przy budowie.
15
Dzięcioły duże są silnie terytorialne, ich rewir może mieć powierzchnię nawet 5 hektarów. Zasiedlają go cały rok a za obronę odpowiada głównie samiec.
16
Zimy spędzają w międzygatunkowych stadach. Spotkać je wtedy można w towarzystwie innych dzięciołów, sikor, kowalików pełzaczy i mysikrólików.
17
W trakcie lęgu para pozostaje w związku monogamicznym. Przed nadejściem kolejnego okresu lęgowego często dochodzi do zmiany partnera.
18
Dzięcioły padają najczęściej ofiarą ptaków drapieżnych. Jastrząb i krogulec to największe zagrożenie dla tych ptaków. Ze względu na drapieżnictwo nie da się dokładnie oszacować przeżywalności tych ptaków.
19
Maksymalna długość życia dzięcioła dużego to około 11 lat.
20
Dzięcioł duży jest w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. 
