Historia

Ciekawostki o Murze Berlińskim

Znaleźliśmy 23 ciekawostki na temat Muru Berlińskiego

10316 dni podziału miasta

Budowa muru, który na ponad 28 lat podzielił mieszkańców Berlina na dwa obozy został zainicjowany przez NRD i ZSRR. Miał na celu uniemożliwić mieszkańcom bloku wschodniego migrację na zachód, która w ostatnich latach przed postawieniem muru przybierała olbrzymie rozmiary.

Mur Berliński stał się materialną manifestacją żelaznej kurtyny - bariery polityczno-światopoglądowej, która po zakończeniu II wojny światowej na prawie 50 lat podzieliła świat na dwa wrogie sobie obozy.

1
Mur berliński to nie tylko betonowe ściany, był to kompleksowy system umocnień składający się również z drutu kolczastego, okopów i pól minowych.

Został postawiony by uniemożliwić mieszkańcom socjalistycznego NRD ucieczkę na “zgniły zachód”. Przed postawieniem muru około 3.5 miliona Niemców uciekło na teren Berlina Zachodniego i RFN przed socjalistycznym "dobrobytem" NRD. Dla gospodarki wschodnich Niemiec był to olbrzymi cios ekonomiczny dlatego zdecydowano się na takie rozwiązanie kryzysu emigracyjnego.

2
Całą infrastruktura muru otaczała szczelnym kordonem trzy sektory okupacyjne państw alianckich tworząc swoistą enklawę na terytorium NRD.

Berlin Zachodni był położony 161 kilometrów na wschód od granicy NRD i RFN. Z zachodu do Berlina można było dostać się na trzy sposoby: samolotem, pociągiem lub transportem rzecznym. Najbezpieczniejszą formą był transport lotniczy, który realizowany był wyłącznie przez Air France, European Airways (później British Airways) i Pan Am. Zarówno transport rzeczny jak i kolejowy wiązały się z licznymi kontrolami przeprowadzanymi na różnych odcinkach trasy.

3
Po wewnętrznej stronie muru znajdował się Berlin Zachodni, utworzony z połączenia trzech stref okupacyjnych - brytyjskiej, francuskiej i amerykańskiej.

Był to obszar funkcjonujący na zasadzie wolnego miasta pod zarządem państw alianckich. Poza obszarem Berlina Zachodniego znajdowała się Niemiecka Republika Demokratyczna utworzona z radzieckiej strefy okupacyjnej. Ustrojem NRD był socjalizm a głowami państwa do 1960 prezydenci a następnie przewodniczący Rady Państwa.

4
Inspiratorem budowy muru był najprawdopodobniej Nikita Chruszczow - premier ZSRR w latach 1958 - 1964.

Przesłanki takie płyną z zapisu rozmowy pomiędzy Chruszczowem a Walterem Ulbrichtem, ówczesnym Przewodniczącym Rady Państwa NRD. Nie można jednak ze stuprocentowym prawdopodobieństwem przypisać mu mocy sprawczej w tej kwestii gdyż inne źródła sugerują, że początkowo Chruszczow obawiał się rozpoczęcia prac konstrukcyjnych, które mogłyby doprowadzić do stanowczej reakcji państw zachodnich.

5
Akt przypieczętowujący zamknięcie granic i budowę muru pomiędzy NRD i Berlinem Zachodnim podpisał w sobotę, 12 sierpnia 1961 roku Walter Ulbricht.

O północy policja i jednostki armii wschodnioniemieckiej zaczęły zamykać granicę, która została uszczelniona i zabezpieczona w godzinach porannych.

6
Budowa umocnień rozpoczęła się 13 sierpnia 1961 roku.

Inicjatorami i wykonawcami pomysłu budowy bury była Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD), znajdująca się pod wpływem Związku Radzieckiego. Oficjalnie, budowa muru miała na celu ochronę ludności NRD przed faszystami z zachodu.

7
Całkowite odgrodzenie Berlina Zachodniego od NRD zajęło tylko dwa tygodnie.

W tym czasie rozwinięto ogrodzenie z drutu kolczastego wokół miasta oraz postawiono betonowy i ceglany mur na całej długości granicy wewnątrz miasta.

8
Antyfaszystowski wał ochronny.

Taką właśnie nazwę nosił mur w przekazie propagandowym NRD - Antifaschistischer Schutzwall. Łączna długość umocnień wynosiła 156,4 km z czego 111,9 km stanowił betonowy i ceglany mur a pozostałe 44,5 km płot z siatki stalowej. W zależności od odcinka muru, jego wysokość wynosiła od 340 do 420 cm.

9
Do obrony granicy zaangażowane były olbrzymie siły straży granicznej NRD. W ich skład na początku 1989 roku wchodziło 11500 żołnierzy i 500 pracowników cywilnych.

Na wyposażeniu Oddziału Grupy Środek Straży Granicznej NRD, bo tak nazywała się formacja odpowiedzialna za ochronę Muru Berlińskiego znajdowało się 567 transporterów opancerzonych, 48 granatników, 48 dział przeciwpancernych, 114 miotaczy ognia, 156 pojazdów opancerzonych i 2295 innych pojazdów.

10
W zwykły dzień do ochrony muru było oddelegowane około 2300 żołnierzy.

W sytuacjach nadzwyczajnych (wzmocniona ochrona granicy) liczba ta wzrastała do 2500 żołnierzy i w każdej chwili mogła zostać podniesiona jeśli zachodziła taka potrzeba.

11
W infrastrukturę muru wchodziły również obiekty wojskowe takie jak bunkry, wieże wartownicze.

System umocnień był cały czas rozbudowywany, nawet w ostatnich latach przed obaleniem muru. W 1989 roku wzdłuż muru rozmieszczone były 302 wieże wartownicze wyposażone w reflektory. Zainstalowano również system dotykowy wykrywający nieautoryzowane próby przekroczenia granicy.

12
Na całym odcinku Muru Berlińskiego znajdowało się 25 przejść granicznych, stanowiły one około 60% wszystkich przejść granicznych pomiędzy RFN a NRD.

13
Najbardziej znanym z przejść granicznych w murze było Checkpoint Charlie.

Znajdował się na skrzyżowaniu ulic Friedrichstraße z Zimmerstraße i Mauerstraße. Ruch graniczny przeznaczony był zarówno dla pieszych jak i samochodów. Po upadku NRD i zjednoczeniu Niemiec budynek graniczny przy Checkpoint Charlie stał się atrakcją turystyczną. Został przeniesiony w całości do AlliiertenMuseum w Berlinie, gdzie można go obejrzeć na wystawie zewnętrznej.

14
Na mocy artykułu 27 Prawa Granicznego Funkcjonariusze Straży Granicznej pilnującej muru byli zobowiązani do uniemożliwienia przekroczenia granicy przez osoby nieuprawnione.

Środki, jakie mogli stosować wobec osób próbujących przedostać się przez granicę zakładały użycie broni palnej i możliwość zabicia emigrantów. Rozkaz strzelania do cywilów był okresowo znoszony w sytuacji wizyt dyplomatycznych przedstawicieli innych państw by uniknąć w ten sposób międzynarodowego skandalu.

15
Przez cały okres istnienia muru czyli 28 lat przekroczyło go jedynie około 5 tysięcy osób.

Wśród zbiegów znalazło się aż 600 strażników granicznych.

16
Pod koniec istnienia muru w jego pobliżu odbyły się koncerty znanych gwiazd muzycznych, które wyrażały swój sprzeciw wobec dzielenia narodu niemieckiego.

W pobliżu muru koncertowali David Bowie, Bruce Springsteen i David Hasselhoff.

17
6 czerwca 1987 roku odbył się występ Davida Bowie, na który przybyły tysiące słuchaczy zgromadzonych zarówno po zachodniej stronie jak i obywatele NRD zgromadzeni za murem.

Po zakończeniu koncertu przez Berlin wschodni przetoczyła się fala zamieszek.

18
Bruce Springsteen wystąpił w pobliżu muru 19 lipca 1988 roku.

Co ciekawe, koncert odbył się po wschodniej stronie muru a uczestniczyło w nim około 300 tysięcy osób. Był również transmitowany w telewizji gdzie oglądały go miliony. Koncert miał ogromny wpływ na mieszkańców NRD i spowodował nieodwracalne przemiany społeczne, które doprowadziły do upadku muru 16 miesięcy później.

19
Nie znamy dokładnej liczby ofiar, które próbowały przedostać się przez mur.

Według różnych szacunków od 136 do 239 osób z ponad 100 tysięcy, które próbowało przedostać się na drugą stronę straciło życie.

20
Upadek Muru Berlińskiego nastąpił w nocy z 9 na 10 listopada 1989 roku.

Głównym powodem upadku była tzw. Jesień Ludów czyli masowe protesty ludności państw bloku wschodniego zapoczątkowane obradami Okrągłego Stołu w Polsce Ludowej. Obywatele NRD dowiedzieli się o otwarciu granic z transmitowanej w telewizji konferencji prasowej z udziałem Güntera Schabowskiego, członkowi biura politycznego KC SED. Tłumy wyszły na ulicę i zaczęły napierać na placówki graniczne. Służby Graniczne NRD nie zostały poinformowane o nowych przepisach co mogło doprowadzić do rozlewu krwi, tak się jednak nie stało.

21
Mieszkańcy Berlina wschodniego byli serdecznie witani przez mieszkańców Berlina zachodniego.

Ludzie wymieniali między sobą serdeczności, ściskali się a z setek samochodów rozlegały się dźwięki klaksonów. Okoliczne piwiarnie fundowały przybyłym z NRD rodakom darmowe piwo.

22
W dniu 22 grudnia 1989 roku nastąpiło uroczyste otwarcie przejścia przez Bramę Brandenburską.

Otwarcie odbyło się w obecności kanclerza RFN Helmuta Kohla i premiera NRD Hansa Modrowa.

23
Od momentu upadku muru kontrole graniczne i patrole odbywały się na starych zasadach.

W Murze pojawiało się jednak coraz więcej wyrw, które na początku sumiennie naprawiano ale z czasem zaniechano i tego. Intensywność patroli z każdym dniem zmniejszała się a całkowicie ustała 1 lipca 1990 roku.