Państwa
Ciekawostki o Andorze
Księstwo Andory
Andora, małe niezależne europejskie księstwo położone wśród południowych szczytów Pirenejów, graniczące od północy i wschodu z Francją, a od południa i zachodu z Hiszpanią. Jest jednym z najmniejszych państw w Europie.
Jako niezależne terytorium funkcjonuje od VIII wieku, będąc zależne od Francji i Hiszpanii. Zwierzchnia władza książęca jeszcze do 1992 roku była bardzo silna i dopiero wprowadzenie konstytucji rok później doprowadziło do jej osłabienia i wprowadzenia na terenie księstwa bardziej współczesnych rozwiązań polityczno-administracyjnych takich jak trójpodział władzy.
1
Andora to niewielkie państwo położone pomiędzy Francją a Hiszpanią. Zaliczane jest do sześciu najmniejszych państw Europy. Powierzchnia kraju wynosi 468 km2.
2
Państwo uważa się za ostatniego przetrwałego do dziś członka Marchii Hiszpańskiej (Gocji). Była to struktura polityczna powstała w 795 roku by bronić państwo Frankijskie przez Maurami. Za jej twórcę uważa się Karola I Wielkiego (74? - 814).
3
Ludność zamieszkuje w siedmiu zurbanizowanych dolinach, które tworzą okręgi administracyjne zwane parafiami (parròquies). Są to: Andorra la Vella, Canillo, Encamp, Escaldes-Engordany, La Massana, Ordino i Sant Julià de Lòria.
4
Stolicą Andory jest Andorra la Vella. Miasto ma około 19.5 tysiąca mieszkańców. Miasto położone jest na wysokości 1023 m n.p.m. co czyni je najwyżej położoną stolicą Europy. Główne źródła dochodu miasta to turystyka (znajduje się tu popularny ośrodek narciarski), meblarstwo, produkcja brandy i wpływy z podatków od firm zagranicznych które mają tu preferencyjne warunki.
5
Ponad 80% przychodów państwa stanowią wpływy z turystyki. Ze względu na epidemię Covid-19 wpływy te znacznie zmalały w latach 2020 - 2021.
6
Liczba ludności Andory to 85,6 tys. mieszkańców. Ponad 88% ludności mieszka w terenie zurbanizowanym. Choć może się wydawać, że Andorczyków jest bardzo niewielu, należy pamiętać że jeszcze w roku 1950 było ich zaledwie 6176.
7
W Andorze nie ma lotniska, znajduje się jedynie stołeczny Heliport. Najbliższe lotnisko, Andorra–La Seu d'Urgell znajduje się w Hiszpanii, 24 kilometry na południe od stolicy Andory. Przez kraj nie przebiega również transport kolejowy(choć na odcinku niecałych 2 km granicy przebiega linia kolejowa łącząca Tuluzę z Latour-de-Carol), lądowy transport pasażerski odbywa się wyłącznie za pośrednictwem autobusów.
8
Konstytucja Andory została przyjęta 2 lutego 1993 roku. Została zatwierdzona za pomocą ogólnokrajowego referendum i weszła w życie 28 kwietnia tego samego roku.
9
Ustrojem politycznym Andory jest monarchia konstytucyjna. Krajem rządzą dwaj współksiążęta z których jeden jest biskupem diecezji Urgel a drugi prezydentem Francji. Parlament składa się z 28 członków i nosi nazwę Rady Generalnej. Kadencja parlamentarzystów trwa 4 lata. Na czele władzy wykonawczej stoi premier.
10
Obecnie w Andorze funkcjonuje osiem partii politycznych. Do roku 1992 roku prawo zakazywało ich funkcjonowania.
11
Choć nie jest częścią Unii Europejskiej, walutą Andory jest Euro.
12
W Andorze funkcjonuje jeden uniwersytet. Universitat d'Andorra został założony w roku 1988 i jest pierwszym oraz jedynym dotychczas powstałym. Na trzech wydziałach nauki pobiera około 1700 studentów.
13
Na edukację w kraju przeznaczane jest 3.2% PKB. Według danych statystycznych 100% populacji potrafi czytać i pisać.
14
Andora jest jednym z wiodących krajów świata w zakresie długości życia. Wynosi ona obecnie 83.23 roku co plasuje Andorę na 9 miejscu w świecie.
15
Konstytucja Andory zapewnia wolność mediów. W kraju działają dwie gazety, państwowa telewizja i radio oraz jedna rozgłośnia prywatna - Radio Valira.
16
Językiem urzędowym w Andorze jest kataloński jednak za język ojczysty uważa go niewiele ponad 35% społeczeństwa. 43.2% społeczeństwa za swój język ojczysty uważa hiszpański, 17.1% portugalski a 8.9% francuski.
