Ciekawostki o Andrzeju Wajdzie

Urodził się 6 marca 1926 roku w Suwałkach. Jego ojciec Jakub Wajda był zawodowym wojskowym, a matka, Aniela z domu Białowąs była nauczycielką. Miał brata Leszka.
Rodzina wkrótce przeprowadziła się z Suwałk do Radomia, co związane było awansem ojca na stopień kapitana.

W 1938 roku wstąpił do harcerstwa do 20. Radomskiej Drużyny Harcerskiej, gdzie wkrótce został zastępowym.
Tydzień po wybuchu II wojny światowej, po wkroczeniu 8 września 1939 roku Niemców do Radomia, miasto znalazło się w granicach Generalnego Gubernatorstwa.
Zgodnie z polityką okupanta Polacy nie mogli pobierać nauki w szkołach średnich, dlatego Wajda nie mógł podjąć nauki w gimnazjum, zdecydował się kontynuować naukę w siódmej klasie szkoły powszechnej. Ukończył ją w 1940 roku.

Wtedy to wraz z 72 Pułkiem Piechoty ojciec opuścił Radom by wziąć udział w przygotowaniach do obrony Polski przed niemiecką inwazją. W kwietniu 1940 roku trafił do niewoli sowieckiej i zginął w Katyniu. Rodzina przez długi czas nie była tego świadoma.

Aby utrzymać rodzinę, razem z bratem podjął pracę w Landwirtschaft Zentrale jako magazynier, a następnie tragarz i pomocnik bednarza.

Okresowo pobierał nauki w szkole malarskiej w Krakowie.

Gdy w 1943 roku dowiedział się, że koledzy z podziemia padli ofiarą zasadzki zorganizowanej przez radomskie Gestapo, ukrywał się w Krakowie, aż do wiosny 1944 roku. Dowiedział się wówczas, że jego koledzy z konspiracji zostali zamordowani, wrócił do Radomia, gdzie zapisał się do Koedukacyjnego Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych "Przyszłość".

W 1946 roku zapisał się do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zanim rozpoczął studia, postanowił wcześniej odwiedzić swojego byłego nauczyciela, Wiktora Langera. Ten jednak został kilka dni wcześniej aresztowany przez UB, a Wajda w wyniku zasadzki trafił do Komendy Wojewódzkiej Urzędu Bezpieczeństwa. Dzięki koneksjom swojego stryja Gustawa, udało mu się wyjść na wolność i rozpocząć studia.

Zaczynając studia Wajda posiadał już kilka własnych prac malarskich, m.in. namalowane w 1943 roku "Przedmieście Krakowa". Z wczesnego okresu studiów pochodzą m.in. takie obrazy jak: "Mózg hydraulika", "Las w górach", "Wschodnie miasto" i "Rajski ptak".
Dołączył też do Grupy Samokształceniowej prowadzonej przez malarza, historyka sztuki, pracownika dydaktycznego ASP - Andrzeja Wróblewskiego.

Razem z Konradem Nałęckim (późniejszym reżyserem m.in. serialu "Czterej pancerni i pies") podjął studia na reżyserii w Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi. Studia te ukończył w 1953 roku, ale dyplom otrzymał dopiero w 1960 roku, gdyż nie wykonał wcześniej pracy dyplomowej.

Pełnometrażowym debiutem fabularnym Wajdy było "Pokolenie" na podstawie powieści Bohdana Czeszki. Film ten powstał na porzuconym projekcie Forda. Wajda nawiązywał w nim do własnych doświadczeń z okresu wojny i pokazywał przemianę bohaterów spowodowaną wojennymi wydarzeniami. Film został dobrze przyjęty przez anglojęzycznych krytyków, a z czasem został uznany przez nich za pierwszą część jego trylogii wojennej.