Ciekawostki o cywilizacji Majów

Rozwinęła się ona na obszarze obejmującym dziś południowo-wschodni Meksyk, cała Gwatemalę i Belize oraz zachodnie części Hondurasu i Salwadoru.

Obszar ten to północne niziny półwyspu Jukatan i wyżyny Sierra Madre, meksykański stan Chiapas, południowa Gwatemala, Salwador i południowe niziny przybrzeżne Pacyfiku.

Obszar ten dał początek złożonemu społeczeństwu, rolnictwu, miastom, monumentalnej architekturze, pismu i systemom kalendarzowym. Ludy mezoamerykańskie szczyciły się też wiedzą astronomiczną i matematyczną, a także kosmiczną wizją świata.

Postrzegali oni świat jako podzielony na cztery działy zgodne z kierunkami kardynalnymi, każdy z innymi atrybutami, oraz podzielony jeszcze na trzy działy: królestwo niebieskie, ziemię i świat podziemny.

Majowie byli zaangażowani  w dynamiczne relacje z sąsiednimi kulturami, które obejmowały Olmeków, Mixteków,Teotihuacan, Azteków i in.

Były one poprzedzone okresem archaicznym, w którym pojawiły się pierwsze osiedlone wsie i wczesny rozwój rolnictwa.

Okres ten na początku charakteryzował się osadnictwem osiadłym oraz wprowadzeniem figurek z ceramiki i wypalanej gliny. Majowie uprawiali już wówczas kukurydzę, fasolę, dynię i papryczki chili.

W późniejszym okresie małe wioski zaczęły rozrastać się, tworząc miasta (Nakbe w Gwatemali jest najwcześniejszym dobrze udokumentowanym miastem Majów, które datuje się na 750 r p.n.e.).

W późnym okresie preklasycznym miasto El Mirador rozrosło się do około 16 km2. Miasta Takalik Abaj i Chocola były dwoma najważniejszymi miastami na równinie przybrzeżnej Pacyfiku, a Kochmen stało się ważnym miejscem w północnym Jukatanie.

Wiele wielkich miast Majów tej epoki zostało opuszczonych nie wiadoma z jakiej przyczyny.

Okres ten porównywalny jest z do renesansowych Włoch lub klasycznej Grecji. Powstało wtedy wiele miast-państw zaangażowanych w złożoną sieć sojuszy i wrogości.

Największe miasta liczyły od 50 do 120 tys. mieszkańców i były połączone z sieciami filii. Miasta Majów w tym okresie znajdowały się pod wpływem wielkiej metropolii w odległej Dolinie Meksyku - Teotihuacan.

Miejsce to jest ogniwem największej sieci kamiennych grobli starożytnego świata Majów i zawiera wiele grawerowanych i rzeźbionych stel, które dokumentują ceremonialne życie i ważne wydarzenia z okresu późnego klasycznego.

Od centralnego miejsca rozchodzi się szereg dróg wzniesionych z kamienia i tynku, tzw. białe drogi. Najdłuższa z nich biegnie ponad 100 km na zachód do miejsca Yaxuna. 

Tam znajduje się grupa wielkich piramid świątynnych znanych jako Nohoch Mul, z których najwyższa, Ixmoja ma około 42 metry wysokości.

Ixmoja jest jedną z najwyższych piramid na półwyspie Jukatan, przewyższa ją Calakmulna mająca 45 metry wysokości.

Miasto pozostało ważnym miejscem w epoce postklasycznej, budowano w nim nowe świątynie, a stare utrzymywano co najmniej do XIV wieku, być może nawet do przybycia Hiszpanów.

Ośrodki miejskie nizin południowych, m.in. Palenque, Copan, Tikal i Calkmul zostały opuszczone. Nie oznaczało to końca cywilizacji Majów, a jedynie odejście z tego terenu jako centrum władzy.

Zaczął rozwijać się północny Jukatan i w okresie postklasycznym państwo Chichen Itza zbudowało imperium, które zjednoczyło znaczną część regionu Majów. Rozkwitły takie ośrodki jak Mayapan i Uxmal (jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych kultury Majów, obok Palenque, Chichen Itza i Calakmul w Meksyku, Caracol i Xunantunich w Belize oraz Tikal w Gwatemali).