Geografia

Ciekawostki o Montanie

Znaleźliśmy 30 ciekawostek na temat Montany

Kraina Wielkiego Nieba

Mottem tego jednego z największych stanów jest "złoto i srebro", ale w przypadku Montany znaczy to znacznie więcej. Oprócz bogatych złóż  mineralnych, miejsce to słynie z różnorodnej przyrody, malowniczych gór, gorących źródeł, ogromnych niezamieszkałych obszarów i skamielin dinozaurów.

Montana
1
Montana jest jednym z pięćdziesięciu stanów USA.

Leży w zachodniej części Stanów Zjednoczonych i jest jednym z ośmiu górskich stanów, położonych na północy regionu nazywanego zachodnimi Stanami Zjednoczonymi (region obejmujący najbardziej wysunięte na zachód stany USA).

2
Jest jedynym amerykańskim stanem, który graniczy z trzema kanadyjskimi prowincjami.

Od wschodu graniczy z Dakotą Północną i Dakotą Południową, od południa z Wyoming, na zachodzie i południowym zachodzie z Idaho, a na północy z trzema kanadyjskimi prowincjami: Kolumbią Brytyjską, Albertą i Saskatchewan.

3
Jest czwartym co do wielkości stanem w USA, po Alasce, Teksasie i Kalifornii.

Powierzchnia Montany wynosi 380 800 km2 (jest nieco większa od Japonii i od Polski). Jest także największym stanem nie posiadającym dostępu do morza.

4
Pomimo swojej ogromnej powierzchni, Montana należy do najmniej zaludnionych stanów USA.

Zajmuje 44. miejsce pod względem liczby ludności wśród wszystkich stanów. Zamieszkuje ją 1,06 mln osób (milion mieszkańców przekroczyła w 2012 roku).

Najbardziej zaludnionym miastem jest Billings, liczące około 110 tysięcy mieszkańców - stanowi to ponad 10% ogółu ludności stanu. Leżące w dolinie rzeki Yellowstone miasto jest głównym ośrodkiem gospodarczym stanu, a ze względu na pobliski Park Narodowy Yellowstone rosnąca gałęzią gospodarki miasta jest turystyka.

5
Topografię Montany określa Podział Kontynentalny (górzysty podział hydrologiczny obu Ameryk), który dzieli ją na odrębne regiony wschodnie i zachodnie.

Większość pasm górskich Montany znajduje się w jej zachodniej części. Góry te należą w większości do północnych Gór Skalistych. Stanowią one część wododziału kontynentalnego Ameryki (umowna linia rozgraniczająca zlewnie Oceanu Spokojnego i Oceanu Atlantyckiego).

Wschodnia część kraju to rozległe równiny - około 60% stanu to preria, część północnych Wielkich Równin.

6
Najwyższym punktem stanu jest szczyt Granite Peak o wysokości 3901 metrów nad poziomem morza.

Jest on najwyższym naturalnym punktem w Montanie i dziesiątym co do wysokości punktem w kraju. Granite Peak często uważany jest za drugi najtrudniejszy szczyt stanu do zdobycia po Denali (6190 m. n.p.m.) na Alasce, ze względu na techniczna wspinaczkę, złą pogodę i trudność w znalezieniu trasy. Pierwszy raz szczyt został zdobyty w 1923 roku, był ostatnim z najwyższych punktów Montany, który został zdobyty.

7
W południowej części stanu, w łańcuchu Gór Skalistych, znajduje się pasmo górskie Beartooth Mountains.

Zajmuje ono powierzchnię 4 769 km2 i rozciąga się na długość 87 km z północy na południe i 88 km ze wschodu na zachód. Pasmo zbudowane jest z granitowych i krystalicznych skał metamorficznych należących do najstarszych na Ziemi (około 5 mld lat). Znajdują się tu złoża niklu, chromu i platyny.

Beartooth Mountains to w większości płaskowyż - największa ciągła masa lądowa o wysokości ponad 3000 metrów w kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych.

Dowiedz się więcej ...
8
Montana posiada tysiące rzek i potoków, z których 720 km znanych jest z połowów pstrąga.

Łowiska te nieformalnie określane są jako "Błękitna Wstążka" - łowiska o wyjątkowo wysokiej jakości. Zasoby wodne Montany zapewniają rekreację, energię wodną, nawadnianie upraw, wydobycie i wodę pitną dla ludności.

Montana jest jednym z nielicznych obszarów geograficznych na świecie, których rzeki tworzą część trzech głównych działów wodnych (miejsc, w których przecinają się dwa podziały kontynentalne). Jego rzeki zasilają Ocean Spokojny, Zatokę Meksykańską i Zatokę Hudsona. 

Zlewiska dzielą się na szczycie Triple Divide Peak w Parku Narodowym Glacier - hydrologicznym wierzchołku kontynentu północnoamerykańskiego (jeżeli Zatoka Hudsona uważana jest za część Oceanu Arktycznego, to ze szczytu spływają wody do trzech różnych oceanów).

9
Montana ma około 3000 jezior i zbiorników wodnych, które zostały nazwane.

Największym naturalnym słodkowodnym jeziorem jest Flathead Lake, które jest jednocześnie największym jeziorem słodkowodnym w zachodnich Stanach Zjednoczonych. Ma około 48 km długości i 26 km szerokości, obejmuje 510 km2 powierzchni. Jego maksymalna głębokość wynosi 113 m (średnio 50,2 m), co sprawia, że jest ono głębsze niż średnia głębokość Morza Żółtego czy Zatoki Perskiej.

Wokół jeziora panuje łagodny klimat sprzyjający sadom wiśniowym i winnicom. Istnieją tam także sady jabłoniowe, gruszowe i śliwowe. Produkuje się tam warzywa, miód, drzewka szkółkarskie, choinki bożonarodzeniowe. Na jeziorze jest kilka wysp, z których Wild Horse jest największa.

Jezioro zamieszkałe jest przez rodzimego pstrąga tęczowego i łososiowego, a także pstrąga jeziorowego, okonia żółtego i sieję. Lokalni mieszkańcy twierdzą, że widują tam jesiotra.

10
Największym zbiornikiem w stanie jest Fort Peck Reservoir.

Jest to główny zbiornik wodny w Montanie, utworzony przez zaporę Fort Peck na rzece Missouri - drugą co do wielkości zaporę ziemną i największą zaporę napełnianą hydraulicznie na świecie.

11
Najdłuższą rzeką w Montanie jest Missouri.

Jej długość wynosi 3767 km. Jest dopływem Missisipi, od której jest dłuższa. Wraz z Missisipi stanowi najdłuższą rzekę Ameryki Północnej, o długości około 5970 km.


12
Najkrótsza rzeką w Montanie jest Roe.

Jej długość wynosi 67 metrów. Wypływa ona ze źródeł Giants i wpływa do Missouri. W 1989 roku Roe została wpisana do Księgi Rekordów Guinnessa jako najkrótsza rzeka świata i figurowała tam do 2005 roku. W stanie Oregon jest rzeka D (D River), którą uważa się za najkrótszą - ma 36 metrów. W rzeczywistości długość obu rzek jest zmienna. 

Księga Rekordów Guinnessa z 2006 roku nie podaje najkrótszej rzeki.

13
Dzika przyroda Montany jest bardzo zróżnicowana.

Występuje tam 117 gatunków ssaków, 20 gatunków gadów, 14 gatunków płazów, 90 gatunków ryb i 427 gatunków ptaków oraz 10 tys. gatunków bezkręgowców.

Poza Alaska i Kanadą, Montana jest posiada największa populacje niedźwiedzia grizzly (800 sztuk). Oprócz grizzly najpopularniejszymi ssakami Montany są: rys, baribal, łoś, owca gruboroga, mulak, jeleń, kojot, wilk, borsuk, wydra, bóbr, jeżozwierz, norka i inne.

Każdego roku dziesięć tysięcy białych pelikanów (rozpiętość skrzydeł wynosząca prawie 3 metry) migruje z Zatoki Meksykańskiej do jeziora Medicine w północno-wschodniej Montanie.

14
Największą rybą złowioną kiedykolwiek w Montanie był jesiotr biały.

Złowiono go w 1968 roku. Ryba ważyła 43,6 kg i miała 190 cm długości.

15
Montana posiada Park Narodowy Glacier oraz część Parku Narodowego Yellowstone.

Park Narodowy Glacier znajduje się w północno-zachodniej Montanie, na granicy kanadyjsko-amerykańskiej. Park ma ponad 4000 km2 i obejmuje części dwóch pasm górskich (podpasm Gór Skalistych), ponad 130 nazwanych jezior ( w sumie jest ich ponad 700), ponad 1000 różnych gatunków roślin i setki gatunków zwierząt.

Jest on centralnym punktem tego, co zostało określone jako "Korona Kontynentu", regionu chronionego obszaru obejmującego 41 000 km2. Region zanim został parkiem narodowym był zamieszkiwany przez rdzennych Amerykanów. Na terenie parku znajdują się zabytkowe budynki hoteli i domków letniskowych, wybudowanych w 1910 roku przez Wielką Kolej Północy. Te zabytkowe budynki znajdują się na liście narodowych zabytków historycznych.

Dowiedz się więcej ...
16
Montana podzielona jest na 56 hrabstw.

Większość z nich, dokładnie 46, to hrabstwa "graniczne". Oznacza to, że są to obszary słabo zaludnione, odizolowane geograficznie od skupisk ludności i usług.

17
Posiada kilka większych miast.

Należą do nich: Billings (jedyne miasto z populacją powyżej 100 tys.), Missuola, Great Falls i Bozeman - trzy miasta z populacją powyżej 50 tys., a także Butte, Helena, Kalispell i Havre.

18
Stolicą stanu i jednocześnie siedzibą hrabstwa Lewis and Clark jest Helena.

Helena została założona w 1864 roku jako obóz dla poszukiwaczy złota. Z powodu gorączki złota Helena stała  się bogatym miastem, w którym do 1888 roku mieszkało około 50 milionerów (więcej na mieszkańca, niż w jakimkolwiek mieście na świecie). Koncentracja bogactwa na tym terenie przyczyniła się do powstania tam wybitnej architektury wiktoriańskiej.

Liczni na tym terenie górnicy przyczynili się do powstania w Helenie dobrze prosperującej dzielnicy czerwonych latarni. Wśród znanych lokalnych madams była Josephine "Chicago Joe" Airey, która w latach 1874-1893 zbudowała kwitnące imperium biznesowe, stając się jedną z największych i najbardziej wpływowych właścicielek ziemskich Heleny.

19
W Helenie powstał w 1889 roku pierwszy na świecie kryty basen.

Wybudował go magnat kolejowy Charles Arthur Broadwater, który oprócz natatorium (kryty basen) wybudował też Hotel Broadwater. Natatorium zostało uszkodzone w czasie trzęsienia ziemi w 1935 roku i zostało zamknięte w 1941 roku. Obecnie Broadwater Fitness Center znajduje się na zachód od pierwotnej lokalizacji hotelu i natatorium, zawiera odkryty basen ogrzewany naturalną wodą źródlaną przepływającą pod nim.

20
Na tereny dzisiejszej Montany pierwsi ludzie przybyli co najmniej 12 600 lat temu.

Tysiące lat później żyły tam plemiona rdzennych Amerykanów, m.in. Crow, Cheyenne, Blackfeet, Kalispel. Byli w zasadzie nie niepokojeni przez osoby z zewnątrz, aż do 1805 roku, gdy pojawili się tam Meriwether Lewis i William Clark, w czasie swojej wyprawy przez zachodnią część Ameryki.

Około pięćdziesiąt lat później, w 1852 roku odkryto tam złoto, pojawili się osadnicy i przybysze z różnych rejonów Ameryki i rozpoczęła się gorączka złota. Wydobycie było tak duże, że w pewnym momencie złoto zaczęło zastępować pieniądze. Ponoć księża zbierając datki na tacę, podsuwali wiernym cynową miseczkę na bryłki kruszcu.

  Dzięki nowo rosnącej populacji i wartości wydobywczej, ziemia ta została w 1864 roku ustanowiona terytorium Stanów Zjednoczonych, a w 1889 roku stała się 41. stanem USA.

21
Wiele plemion rdzennych Amerykanów nadal żyje w Montanie, w tym Blackfeet, Crow, Cheyenne i inni.

Utworzono dla nich siedem rezerwatów.

22
Nazwa Montana pochodzi od hiszpańskiego słowa montaña .

Oznacza ono "górzysty" i pochodzi od łacińskiego słowa montanea, oznaczającego "górę" lub "górzysty kraj". Ma to związak z topografią Montany, gdyż w krainie tej istniej ponad 100 pasm górskich.

23
W Montanie na 1 km 2 przypada więcej dzikich zwierząt niż ludzi.

Założone w 1863 roku miasto Virginia City jest najlepiej zachowanym miastem z tego okresu w całych Stanach Zjednoczonych. Część miasta w 1961 roku uznana została za Narodowy Pomnik Historyczny USA.

24
Montana była pierwszym stanem, w którym wybrano kobietę na urząd federalny.

Była nią Jeannette Rankin, polityczka i działaczka na rzecz praw kobiet. Została wybrana do Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych w 1916 roku, jako republikanka z Montany.

Piastowała to stanowisko dwukrotnie, po raz drugi została wybrana w 1940 roku.

25
W Montanie znaleziono wiele skamieniałosci dinozaurów.

Część formacji Hell Creek, która zachowuje skamieniałości zwierząt i roślin z okresu późnej kredy znajduje się w pobliżu Jordanii (siedziba hrabstwa Garfield Country) na terytorium Montany.  Znaleziono tam szczątki wielu zwierząt, w tym dinozaurów ( tyranozaurów, triceratopsów, ornitomimidów, kaenagnatów i in.). Najbardziej kompletny dinozaur, jaki kiedykolwiek znaleziono - Edmontosaurus annectes - został wydobyty w 2000 roku. Jednym z ostatnich sukcesów było odkrycie w 20% kompletnego szkieletu "Tufts-Love Rex" Tyrannosaurus rex z dobrze zachowaną czaszką.

Największa na świecie kolekcja skamieniałości Hell Creek jest przechowywana i eksponowana w Muzeum Gór Skalistych w Bozeman

26
W 2015 roku 52,3% społeczeństwa Montany posiadało broń palną.

Jest to jeden z najlepiej uzbrojonych stanów USA. Mieszkańcy bardzo bonią swojej ziemi i po nieuzasadnionym wkroczeniu na nią, szybko i chętnie sięgają po broń, gdyż zapewnia im to obowiązujące prawo. Często przed domami powiewa także flaga Stanów Zjednoczonych, co jest odczytywane jako zapewnienie, że właściciel posiada broń.

27
W Montanie obowiązuje kara śmierci.

Ostatnia egzekucja miała miejsce w 2006 roku (od 1976 roku wykonano trzy egzekucje). Do 2005 roku prawo stanowe zezwalało na wykonanie wyroku śmierci osoby, która ukończyła trzynaście lat, obecnie musi mieć lat osiemnaście. Wyroki wykonywane są poprzez wstrzyknięcie trucizny.

Montana jest jedynym stanem USA, który w XXI wieku nie wydał wyroku śmierci.

28
Co roku odbywają się tam zawody w zjeździe na stołku barowym.

Polegają one na przymocowaniu barowego stołka do nart i próbie zjazdu do mety (zwykle odbywa się to po spożyciu nadmiernej dawki alkoholu).

29
W Montanie prostytucja uważana jest za przestępstwo przeciwko rodzinie.

Przestępstwem jest również czytanie przez żonę maili męża, a także pokazywanie filmów przedstawiających zbrodnię. Mężatki , zgodnie z prawem stanowym, nie mogą samotnie łowić ryb w niedzielę, a niezamężne w ogóle nie mogą łowić ryb.

30
Najwyższym budynkiem w Górach Skalistych i w stanie Montana jest First Interstate Center.

Został zbudowany w 1985 roku w Billings, wznosi się na 83 metry i posiada 20 pięter. Jest budynkiem biurowym.

Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

15 ciekawostek o San Francisco
15 ciekawostek o San Francisco
Oro en Paz, Fierro en Guerra
San Francisco położone jest na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych na północnym krańcu Półwyspu San Francisco. Zaczęło się rozwijać dynamicznie w ...
18 ciekawostek o Kamali Harris
18 ciekawostek o Kamali Harris
Wiceprezydent elekt USA
Kamala Devi Harris, polityczka i prawniczka pełniąca rolę senatora Kalifornii, prokuratora generalnego Kalifornii, prokurator okręgowej San Francisco ...
15 ciekawostek o Statui Wolności
15 ciekawostek o Statui Wolności
Wolność Opromieniająca Świat
Ta neoklasycystyczna rzeźba jest darem narodu francuskiego dla Amerykanów, który ma upamiętniać konstytucję Stanów Zjednoczonych oraz deklarację niepo ...
11 ciekawostek o hot dogach
11 ciekawostek o hot dogach
Na szczęście nie mają nic wspólnego z psami
Hot dogi są typowymi przedstawicielami fast foodów. Przyrządza się je bardzo szybko i równie szybko zjada. Moda na jedzenie hot dogów przybyła do nas ...
15 ciekawostek o jeziorze Michigan
15 ciekawostek o jeziorze Michigan
Jezioro o rozmiarach 1/6 powierzchni Polski
Jest olbrzymim jeziorem polodowcowym znajdującym się w USA. Wchodzi w skład pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej. Powstało pod koniec ostatniej ep ...
24 ciekawostki o Alasce
24 ciekawostki o Alasce
Największy stan USA
Odkryta w 1741 roku przez V. J. Beringa, Alaska leży w północno-zachodniej części Ameryki Północnej, stanowi enklawę Stanów Zjednoczonych. Od wschodu ...
16 ciekawostek o Elonie Musku
16 ciekawostek o Elonie Musku
Wizjoner i przedsiębiorca, dla którego nie ma rzeczy niemożliwych
Elon Musk urodził się 28 czerwca 1971 roku w Pretorii. Już jako 12 latek sprzedał napisaną przez siebie grę komputerową - Blastar. W wieku 18 lat wyem ...
12 ciekawostek o moście Golden Gate
12 ciekawostek o moście Golden Gate
Olbrzymia, stalowa wizytówka San Francisco.
Choć na początku nikt nie dawał mu szans na powstanie a pierwszy projekt był prawdziwym "maszkaronkiem" to udało się go ukończyć w zaskakującym tempie ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy