Zwierzęta
Ciekawostki o nietoperzach
Jedyne ssaki, które potrafią latać
Nietoperze to jedne z najliczniejszych ssaków na ziemi. Dojrzałe, przypominające dzisiejsze osobniki formy pojawiły się na Ziemi prawdopodobnie już po zagładzie dinozaurów, choć ich przodek istniał już w późnej kredzie. Możemy więc zakładać, że pierwsze nietoperze istniały w ekosystemach zasiedlonych jeszcze przez dinozaury i były świadkami zagłady ich świata. Najstarsze odnalezione skamieniałości nietoperzy mają około 52,5 miliona lat i znaleziono je w Wyoming w USA. Obecnie na ziemi żyje 19 rodzin tych zwierząt a 7 z nich nie dotrwało do naszych czasów. Choć od wieków kojarzone są u nas ze złem, mrokiem i śmiercią, nie wszystkie kultury traktują te zwierzęta w taki sam sposób.
1
Nietoperze należą do ssaków łożyskowych. Występują praktycznie na całym świecie z wyłączeniem Antarktydy.
2
Wyróżniamy około 1360 gatunków nietoperzy, 27 z nich żyje w Polsce.
3
Wyróżniamy dwa podrzędy nietoperzy: rudawkokształtne i mroczkokształtne.
4
Rząd nietoperzy stanowi około 20% wszystkich ssaków pod względem liczebności. Więcej jest tylko gryzoni.
5
Najstarsze skamieniałości nietoperzy pochodzą z okresu wczesnego Eocenu, czyli około 52,5 miliona lat temu.
6
Nietoperze są jedynymi ssakami które posiadają zdolność aktywnego lotu. Są przy tym zdecydowanie bardziej zwinne od ptaków.
7
Większość nietoperzy żyje w koloniach. Taki sposób funkcjonowania społecznego zapewnia zwierzętom bezpieczeństwo oraz daje wiele innych korzyści jak na przykład zmniejszenie strat ciepła, gdy śpią one przylegając do siebie.
8
Kolonie niektórych gatunków nietoperzy mogą dochodzić do miliona osobników podczas gdy inne gatunki prowadzą samotny tryb życia.
9
Ponieważ nietoperze są zwierzętami ciepłolubnymi, bardzo chętnie na swoje kryjówki wybierają miejsca najcieplejsze takie jak strychy, kominy, dziuple drzew i najwyższe części budynków czy jaskiń.
10
Nietoperze nie budują gniazd ani żadnego innego typu schronienia, zawsze korzystają z istniejących elementów krajobrazu.
11
Nietoperze z rodzin podkowcowatych i mroczkowatych zdolne są do znacznej regulacji temperatury swojego ciała przez co są w stanie wprowadzać się w stan hibernacji. Niektóre z tych zwierząt są w stanie hibernować codziennie. Stan kontrolowanego obniżenia temperatury ciała, w który wprowadzają się nietoperze nazywamy torporem.
12
Skrzydła nietoperzy zbudowane są z przekształconych palców przedniej kończyny, przedramienia i ramienia, pomiędzy którymi rozpięta jest błona lotna. Co ciekawe kciuk nietoperzy nie wchodzi w skład skrzydeł i nie uległ on przekształceniu.
13
Odchody nietoperzy nazywamy guanem. Guano jest bardzo skutecznym i bogatym nawozem dlatego w okresie przed opracowaniem nawozów sztucznych było bardzo cenne i pożądane. W dzisiejszych czasach zapotrzebowanie na guano znów rośnie w związku z rozkwitem rolnictwa ekologicznego.
14
Zdecydowana większość nietoperzy żywi się owadami, ale występują także gatunki mięsożerne, roślinożerne oraz pijące krew.
15
Liczba zębów u nietoperzy waha się w zależności od gatunku. Te mniejsze, owadożerne mogą mieć ich 38 podczas gdy nietoperze-wampiry mają 20 zębów.
16
Większość nietoperzy jest poligamiczna. Jeden samiec zapładnia kilka samic. Gody tych zwierząt w większości przypadków odbywają się pod koniec lata i na początku jesieni lecz do zapłodnienia może dochodzić dopiero późną zimą.
17
Wśród hibernujących gatunków nietoperzy gody mogą odbywać się w trakcie torporu.
18
Trzy gatunki nietoperza występujące w Ameryce Południowej odżywiają się krwią ptaków i ssaków.
19
Nietoperze są stosunkowo długowiecznymi zwierzętami. Polski rekordzista z gatunku podkowca małego żył 21 lat a światowy rekordzista – nocek Brandta aż 41 lat.
20
Informacje o otoczeniu nietoperze uzyskują dzięki echolokacji. Wysyłają one ultradźwięki, które odbijają się od przedmiotów i wracając do ucha z określonym opóźnieniem pomagają zwierzęciu zbudować przestrzenną mapę tego co je otacza.
21
Oczy nietoperzy są małe i słabo rozwinięte jednak wszystkie nietoperze widzą. U większości nietoperzy funkcjonuje wyłącznie widzenie mezopowe, czyli przystosowane do niewielkiej ilości światła. Widzenie mezopowe to stan pośredni pomiędzy widzeniem dziennym(fotopowym) a nocnym (skotopowym) wykorzystujące oba te sposoby jednocześnie.
22
Niektóre z gatunków nietoperzy widzą w zakresie promieniowania ultrafioletowego.
23
Zakres dźwięków emitowanych przez nietoperze waha się od 11 kHz do 212 kHz.
24
Dopiero w 1941 roku odkryto, że nietoperze do orientowania się w środowisku wykorzystują echolokację.
25
Nietoperze z gatunku Molosek brazylijski (Tadarida brasilliensis) osiągają prędkość lotu 160 km/h.
26
Najmniejszym nietoperzem jest Świnionos malutki, występujący w Tajlandii. Gatunek ten dorasta do 29 -34mm, jest to również najmniejszy żyjący obecnie gatunek ssaka.
27
Największym nietoperzem jest Acerodon grzywiasty, którego rozpiętość skrzydeł dochodzi do 170 cm a waga przekracza 1,4 kg. Samce acerodonów są nieznacznie większe od samic.
28
Nietoperze często pojawiały się w mitologii oraz religii. W mitologii Azteków nietoperz symbolizował krainę umarłych, rozkład oraz zniszczenie. Zapotekowie wierzyli w boga nietoperza, który sprawował władzę nad kukurydzą oraz płodnością. Kultury Indian Ameryki północnej w nietoperzu dostrzegali intelekt oraz przebiegłość.
29
W Chinach nietoperz jest symbolem szczęścia, radości i bogactwa.
30
W krajach Europy zachodniej nietoperz często był kojarzony ze śmiercią, magią, mrokiem i wrogością.
31
Jednym z najbardziej charakterystycznych motywów heraldyki katalońskiej jest właśnie nietoperz. Znajduje się on między innymi w herbach: Walencji, Palma de Mallorca czy Fraga.
32
Wszystkie gatunki nietoperzy w Polsce podlegają ścisłej ochronie.
33
Naukę zajmująca się nietoperzami nazywamy chiropterologią.
