20 ciekawostek o Piłce nożnej
Szacuje się, że fanów piłki nożnej jest prawie 4 miliardy, co stanowi ponad połowę populacji Ziemi. Choć początki piłki nożnej sięgają starożytności, ...
Golf to nie tylko sport, to prawdziwy styl życia. To gra, która łączy w sobie elegancję, precyzję i niekończącą się pasję. Na pierwszy rzut oka może wydawać się prostym zadaniem - uderzyć piłeczkę i umieścić ją w dołku.
Jednak ci, którzy uprawiają tę dyscyplinę, doskonale wiedzą, że golf to o wiele więcej niż tylko fizyczne umiejętności. To wyzwanie umysłu i ciała, walka z własnymi ograniczeniami na przepięknych polach golfowych.
Choć wydawać by się mogło, że gra w golfa jest wymysłem zamożnych elit ostatnich lat, to okazuje się, że jest to jedna z najstarszych gier sportowych na świecie, która swoje początki ma już w XV wieku w Szkocji.
Historia golfa to podróż przez wieki, podczas której gra ewoluowała, zyskiwała popularność i przyczyniła się do wykształcenia się społeczności pasjonatów na całym świecie.
Gra toczy się na otwartej trawiastej przestrzeni - specjalnie zaprojektowanym polu golfowym, które składa się z 9 lub 18 dołków. Celem gry jest przejście całego pola, umieszczając piłkę w każdym dołku za pomocą jak najmniejszej liczby uderzeń.
Współczesne piłki golfowe zbudowane są z takich surowców jak żywica czy guma. Ich zewnętrzne powłoki powstają z różnych rodzajów tworzyw sztucznych, z których najpopularniejsze są: surlyn, ionomer, urethane, balata.
Piłki golfowe muszą przejść specjalne testy dopuszczające je do użycia w grze i zatwierdzeniu przez The R&A (zbiorcza nazwa grupy firm, które wspólnie odgrywają znaczącą rolę w grze w golfa - siedziba R&A znajduje się w St. Andrews w Szkocji), oraz USGA (United States Golf Association - amerykańskie krajowe stowarzyszenie pól golfowych, klubów i obiektów golfowych oraz organ zarządzający golfem w USA i Meksyku).
Piłka musi posiadać podstawowe właściwości kuli sferycznie symetrycznej, co ogólnie oznacza, że sama kula musi być kulista i musi mieć symetryczny układ wgłębień na swojej powierzchni.
Piłki rekreacyjne przeznaczone są dla zwykłego golfisty, który zazwyczaj ma niską prędkość zamachu - 130 km/h lub mniej i łatwo gubi piłki na polu golfowym. Są to piłki dwuwarstwowe, a ich osłona jest twardsza niż rdzeń. Mają one niższe ceny niż piłki zaawansowane.
Piłki zaawansowane składają się z kilku warstw (trzech lub więcej), mają miękką osłonę i twardy rdzeń. Piłki te wymagają większej prędkości zamachu, a tym samym większej siły fizycznej, aby prawidłowo skompresować się przy uderzeniu.
Istnieją jeszcze piłki treningowe, do ćwiczeń, podobne do piłek rekreacyjnych. Są one tak zaprojektowane, aby były niedrogie, trwałe i zapewniały krótszą odległość lotu, a jednocześnie zachowywały podstawowe właściwości "prawdziwej" piłki do golfa. Mają one zwykle twardszy rdzeń niż piłki rekreacyjne i mocniejszą, trwalszą powłokę.
Każdy kij golfowy składa się z trzonka z lancą na górnym końcu i główki kija na dole. Tradycyjnie dzieli się je na trzy podstawowe typy:
W turnieju gracz może grać maksymalnie 14 kijami.
Znajduje się na nim 9 lub 18 dołków, które są kolejno ponumerowane i odpowiednio rozmieszczone. Każdy dołek ma określoną liczbę wymaganych uderzeń, tzw. PAR, które wynosi 3,4 lub 5. Każdy z dołków ma przydzieloną liczbę, tzw. Stroke Index (od 1 do 18), określającą różnicę w trudności rozgrywania pomiędzy graczami.
Pole zawierające 9 dołków określane jest jako pole małe, a to z 18 dołkami jest polem pełnowymiarowym. Standardowe pole golfowe składa się z kilku różnych części, które charakteryzują się innym poziomem przystrzyżenia trawy. Jest tam obszar "dzikiej trawy", trawy średniej długości, trawy mającej długość od 0,5 do 2 centymetrów (fairway - główny tor gry), obszar trawy o połowę krótszej od 0,5-2 cm (fringe), obszar o długości trawy mniejszej niż 5 milimetrów, na którym znajduje się flaga i dołek (green) i obszar startowy na początku każdego dołka, tzw. tee.
Zabawna interpretacja istnienia 18 dołków na polu golfowym jest taka, że butelka whisky zawiera 18 shotów - dokładnie po jednym na dołek.
Stanowią one podstawkę pod piłkę przy uderzeniu jej z obszaru tee (punkt startowy każdego dołka). Kołeczki te noszą nazwę Brush-T. Pozwalają one na uderzenie na większą odległość przy jednoczesnym ograniczeniu zużywanej przez gracza energii.
Jest to mały widelczyk, który służy do natychmiastowego naprawiania wszystkich uszkodzeń wyrządzonych przez gracza na obszarze pola golfowego, zwanym green (znajduje się tam flaga i dołek).
Jest to obowiązek każdego gracza znajdującego się na polu golfowym.
Od czasów starożytnych istniały gry w kule i kije. Według niektórych historyków, w czasach Cesarstwa Rzymskiego istniała gra o nazwie paganica, która polegała na uderzaniu skórzanej piłki wygiętym kijem. Możliwe jest, że gra ta rozprzestrzeniła się w całej Europie i przekształciła się we współczesną formę.
Inni badacze twierdzą, że początków golfa należy upatrywać w Chinach, gdzie między VII a XIV wiekiem popularna była gra o nazwie chuiwan, gdzie "chui" oznacza uderzanie, a "wan" oznacza małą piłkę. Zachował się zwój z okresu dynastii Ming (1368-1644), który przedstawia członka chińskiego dworu cesarskiego, który uderza małą piłkę czymś, co przypomina kij golfowy, aby umieścić ją w dołku. Wysnuto sugestię, że gra ta została sprowadzona do Europy w średniowieczu.
W średniowiecznej Anglii grano w cambuca, we Francji w chambot, a w Holandii w kolven. W każdej z tych gier wykorzystywano piłkę i kije.
Legenda mówi, że wymyślili ją szkoccy pasterze owiec, którzy podczas długich wypasów na górskich halach odwrócili swoje kije pasterskie i zaczęli wbijać nimi kamyki do istniejących w ternie zagłębień.
Był to zakaz gry w golfa wydany przez króla Szkotów Jakuba II, jako niepożądana odskocznia od nauki łucznictwa. Zakaz ten został zniesiony w 1502 roku przez Jakuba IV, który sam został golfistą.
Pierwsze wzmianki o kijach golfowych pochodzą z lat 1503-1504.
Miejsce to uważane jest za "ojczyznę golfa", ponieważ sport ten uprawiany tam był już na początku XV wieku. Golf stawał się coraz bardziej popularny w Szkocji, dopóki Jakub II nie zakazał tej gry, ponieważ uważał, że młodzi mężczyźni grają zbyt dużo w golfa zamiast ćwiczyć łucznictwo. Zakaz został podtrzymany przez Jakuba III i obowiązywał do 1502 roku, kiedy Jakub IV sam został golfistą.
W 1552 roku arcybiskup John Hamilton nadał mieszkańcom St Andrews prawo do gry na polach golfowych. W 1754 roku 22 szlachciców, profesorów i właścicieli ziemskich założyło Towarzystwo Golfistów St Andrews (zostało ono prekursorem The R&A).
Gdy w 1797 roku Towarzystwo zbankrutowało, Rada Miejska St Andrews zezwoliła na hodowlę królików na polu golfowym. Prawne batalie o prawo do pól między golfistami a hodowcami królików trwały dwadzieścia lat i zakończyły się w 1821 roku. Wtedy lokalny właściciel ziemski i golfista James Cheape ze Strathtyrum kupił ziemię i uratował pole golfowe.
W 1764 roku w St Andrews utworzono standardowe 18-dołkowe pole golfowe, po modyfikacji z 22 dołków do 18.
Jednak niedawno rekord ten przeniesiono na St Andrews. Istnieją udokumentowane dowody na to, że w 1672 roku grano w Musselburgh Links w golfa. Twierdzi się też, że w pobliżu tych pól golfowych, w Seton, w 1567 roku grała w golfa Maria I Stuart.
Pierwotnie Musselburgh Links składało się z siedmiu dołków, ósmy dodano w 1838 roku, a dziewiąty w 1870. Pole to zostawiło trwałe dziedzictwo w zasadach gry. Średnica dołka golfowego wynosząca cztery i ćwierć cala (108 mm) to szerokość narzędzia używanego do wycinania dołków w Musselburgh.
W 1893 roku Royal and Ancient Golf Club of St Andrews (jeden z najstarszych klubów golfowych na świecie) przyjęło pomiar jako obowiązkowy wymóg na wszystkich polach.
Najstarszym istniejącym turniejem golfowym na świecie i pierwszym dużym turniejem golfowym jest The Open Championship , który po raz pierwszy rozegrano 17 października 1860 roku w Prestwick Golf Club w Ayrshire w Szkocji, z udziałem Szkockich golfistów wygrywający najwcześniejsze turnieje główne.
Dwóch Szkotów z Dunfermline, John Reid i Robert Lockhart, po raz pierwszy zademonstrowało grę w golfa w USA w 1888 roku, a John Reid założył w tym samym roku pierwszy klub golfowy w Ameryce, Saint Andrew's Golf Club w Yonkers, w stanie Nowy Jork.
Istnieje ponad 34 tysiące pól golfowych w ponad 200 krajach świata. Przeciętny gracz spędza na polu golfowym około 4 godzin podczas jednej rundy.
Najwięcej pól golfowych znajduje się w Stanach Zjednoczonych - 15 000, głównie na Florydzie.
Zdobyła ona pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 roku w Paryżu. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, otrzymując w nagrodę porcelanową miskę.
Golf był dyscypliną olimpijską w latach 1900-1904. Zgodnie z decyzją MKOI w Kopenhadze w 2009 roku ponownie znalazł się w programie letnich igrzysk olimpijskich, począwszy od Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 roku.
Trafienie takie nosi nazwę "Hole-in-one", szacuje się, że taka szansa wynosi 1 do 12 000 uderzeń.
Dokonał tego astronauta Alan Shepard w 1971 roku podczas misji Apollo 14. Umieścił na księżycowym gruncie piłkę golfową i uderzył w nią na szybko spreparowanym kijem golfowym (z przemyconej główki kija i składanego teleskopowego instrumentu służącego do pobierania próbek księżycowych). Pierwsza piłka wylądowała w kraterze, druga poleciała, jak sądził, na odległość wielu kilometrów. Jednak, jak później oszacował, było to raczej około 200 metrów.
Wgłębienia na piłce pojawiły się, gdy golfiści zauważyli, że starsze piłki, z zarysowaniami i uszkodzeniami na powierzchni dalej leciały niż nowe, gładkie. Początkowo sami zaczęli na nich tworzyć różne wgłębienia, co poprawiało ich aerodynamikę. Wgłębienia mogą także pomagać w odprowadzaniu wody z powierzchni piłki, co jest szczególnie istotne w przy mokrej trawie.
Pierwsze wzmianki o fabryce produkującej piłki golfowe pochodzą z 1554 roku. Produkowali je szewcy i rymarze.