11 ciekawostek o niedźwiedziu syryjskim
Niedźwiedź syryjski (Ursus arctos syriacus) jest najmniejszym z niedźwiedzi brunatnych. Żyje na wyżynnych terenach Bliskiego Wschodu, ale jego populac ...
Chałwa to popularny wyrób cukierniczy występujący w różnych kulturach, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej, Bałkanach i krajach basenu Morza Śródziemnego. Jej historia sięga starożytności, kiedy stanowiła wyjątkowy rarytas dostarczany na królewskie dwory jako prezent, bądź stosowana jako forma zapłaty. Traktowana była też jako medykament w medycynie tradycyjnej, gdyż uznawano ją za pokarm o właściwościach energetyzujących i wzmacniających.
Chałwa ma głęboko zakorzenione znaczenie kulturowe i historyczne w wielu społecznościach. Jest często spożywana podczas świąt religijnych, uroczystości rodzinnych czy świąt państwowych. Dziś dostępna jest w wielu sklepach spożywczych na całym świecie. Można ją znaleźć w różnych smakach, a nawet jako składnik w niektórych deserach.
Jednak jej pochodzenie jest trudne do jednoznacznego zdefiniowania, ponieważ różne kultury miały swój udział w jej rozwoju i ewolucji. Jest ona popularnym słodkim przysmakiem zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej, na Bałkanach i krajach basenu Morza Śródziemnego, ale swoich zwolenników ma obecnie na całym świecie.
W IX wieku mianem tym określano wiele rodzajów słodyczy, w tym słodzoną gotowaną kaszę mannę lub pastę mączną. Wcześniejsze perskie przepisy zostały udokumentowane w XIII - wiecznej arabskiej książce Kitab al-Tabikh ( Księga potraw ), a także książce kucharskiej nieznanego autorstwa z XIII-wiecznej mauretańskiej Hiszpanii.
W starożytnej Grecji i Rzymie, słodycze podobne do chałwy były przygotowywane z miodu, orzechów i nasion sezamu. Handlowano nimi na obszarze Morza Śródziemnego. W okresie panowania Imperium Osmańskiego (XIV-XVII wiek) chałwa stała się powszechnie spożywaną słodyczą, popularną zarówno wśród elit, jak i pozostałej ludności.
W krajach Azji Środkowej, takich jak Uzbekistan czy Turkmenistan, chałwa ma również długą tradycję i często spożywana jest podczas ważnych uroczystości rodzinnych i świąt. W tradycji żydowskiej znana jest jako słodka potrawa spożywana podczas świąt, takich jak Chanuka czy Pesach. W zależności od regionu, składniki oraz sposób przygotowania mogą się różnić. Również w Indiach chałwa jest popularna. Istnieje tam wiele jej wariantów, takich jak atta chałwa (z mąki pszennej) czy besan chałwa (z mąki grochowej).
Ta podstawowa chałwa powstawała z prostych składników: miodu, który był nie tylko źródłem słodyczy, ale też pełnił funkcję spajającą całość, nasion sezamu, które były jednym z głównych składników chałwy, dodającym chrupkości i charakterystycznego smaku, orzechów - w zależności od dostępności w danej okolicy (włoskie, laskowe, migdały), czy suszonych owoców, jak rodzynki, figi czy daktyle. Czasem dodawano też sól, aby podkreślić smak i zrównoważyć słodycz.
Istnie bardzo dużo odmian chałwy, między innymi: sezamowa, słonecznikowa, zbożowa, z orzeszków ziemnych i wiele, wiele innych.
Chałwę zbożową wytwarza się przez prażenie mąki (semoliny) lub skrobi kukurydzianej (rzadziej) na oleju, a następnie gotowanie w słodkim syropie. Tak przygotowuje się się chałwę między innymi w Indiach - suji ka halwa ( sooji sheera , rawa sheera ) i w Turcji - irmik helvası. Jest to chałwa z kaszy manny prażonej na tłuszczu (oleju lub maśle ghee), do której dodaje się wodę lub mleko i cukier według uznania. Przypomina ona maślany, wilgotny, grudkowaty kuskus.
Chałwa z mąki ryżowej na bazie mleka, znana jako Pathein halawa, uważana jest za birmański przysmak pochodzący z miasta Pathein.
Cieszy się ona zainteresowaniem też na Bałkanach, na Bliskim Wschodzie i w innych rejonach Morza Śródziemnego. Jej podstawowym składnikiem jest pasta sezamowa (tahini), oraz cukier, glukoza lub miód. Do tahini i bazy cukrowej często dodawane są inne składniki i aromaty, takie jak pistacje, kakao, sok pomarańczowy, wanilia lub czekolada.
Robi się ją z prażonych i mielonych nasion słonecznika, zamiast sezamu. Dodawane są do niej też inne składniki, jak orzechy, kakao czy wanilia.
W latach 90. XX wieku w Ukrainie produkowano około 4-5 tys. ton chałwy słonecznikowej rocznie.
Na początku XX wieku greccy imigranci w Argentynie stworzyli z masła orzechowego rodzaj chałwy zwanej mantecol. Jest to typowy deser kuchni argentyńskiej, rodzaj półmiękkiego nugatu.
Jest to rodzaj chałwy zrobiony z mąki pszennej i cukru, z waniliowym aromatem. Skład się on z nitkowatych pasm zwijanych w kulkę, które następnie są prasowane. W wyniku tego otrzymuje się chałwę o lekkiej konsystencji, przypominającą watę cukrową.
W tej wersji mieszanka surowego sezamowego tahini, surowych migdałów, surowego nektaru z agawy i soli mieszana jest razem i zamrażana do uzyskania twardości.
Gdy mają ograniczenia w jedzeniu, zwłaszcza mięsa, w środy i piątki przez cały rok, przez cały Wielki Post i w innych postnych dniach, spożywają wówczas chałwę.
Stosuje się go w celu ułatwienia spienienia się masy karmelowej. Ponieważ roślina ta zawiera trujące saponiny, produkty zawierające ją zabronione były na terenie Unii Europejskiej. Jednak po interwencji Turcji, która jest jednym z większych eksporterów chałwy, dopuszczono na europejskie rynki turecką chałwę zawierająca niewielkie ilości tego ekstraktu, jako tradycyjny produkt regionalny.
Produkowana jest ona specjalnie w konsystencji umożliwiającej rozsmarowanie na pieczywie.
Choć w 100 gramach produktu zawiera 468,9 kcal, jest produktem zdrowym, o wysokiej wartości odżywczej, zawierającym wyjątkowo cenne kwasy tłuszczowe pochodzące z nasion sezamu. Ze względu na wysoki indeks glikemiczny powinny na nią uważać osoby chore na cukrzycę.
Dla osób dbających o sylwetkę produkowana jest chałwa bez cukru, słodzona jego zdrowymi zamiennikami. Chałwa uważana jest też za afrodyzjak i produkt przynoszący szczęście osobom spożywającym ją.