Architektura
Ciekawostki o Petrze
Tajemnicze miasto grobów
Na jordańskiej pustyni znajduje się zadziwiająca nekropolia wykuta w skalistych zboczach trudno dostępnych gór. Nawet dzisiaj można do niej dotrzeć tylko pieszo lub na grzbiecie konia czy osła. Z Doliny Mojżesza, w pobliżu wioski Elji, do Petry prowadzi wąska i ciemna rozpadlina skalna. Nagle ścieżka wychodzi z ciemności na otwartą, oświetloną przestrzeń i oczom ukazuje się okryta promieniami słońca el-Kasne - wykuta w skale świątynia Nabatejczyków. Petra jest jedną z największych atrakcji turystycznych Jordanii, przyciągającą każdego roku chętnych, aby ją podziwiać. A jakie kryje ciekawostki dowiecie się z tego artykułu.
1
Petra znajduje się na terenie obecnej Jordanii. Leży na wschód od wielkiej doliny, łączącej Morze Martwe z zatoką Akaba, 190 km na południowy zachód od Ammanu.
2
Są to ruiny miasta, które w czasach antycznych, w III w. p. n. e było stolicą królestwa Nabatejczyków. Nabatejczycy byli ludem arabskim o pasterskim pochodzeniu. Pochodzili oni z północno-zachodniej Arabii i poczynając od V w. p. n.e. przez następnych sześć wieków na drodze podbojów rozszerzali swoje panowanie na północ aż do Damaszku. Nabatejczycy wykuli miasto w skale, rozwinęli też swój styl architektoniczny, unikatową, delikatną ceramikę i kluczowy dla sukcesów Petry system inżynierii wodnej. Byli ludźmi z wielkimi ambicjami czerpiącymi wielkimi garściami z różnych kultur.
3
Petra leżała na skrzyżowaniu szlaków handlowych, z Indii do Egiptu i południowej Arabii do Syrii. Lokalizacja spowodowała, że Petra stała się ważnym węzłem komunikacyjnym i handlowym w tym regionie. Nabatejczycy zaopatrywali karawany w wodę i inne niezbędne w podróży środki i jednocześnie pobierali opłaty od kupców i prowadzili handel. Bezpieczne położenie miasta wśród skał też miało znaczenie w rozkwicie Petry.
4
Na trenie Petry istniała jeszcze wcześniejsza osada Edomitów- Edom, czyli "czerwony". Jest to biblijna nazwa regionu Bliskiego Wschodu.
5
W 106 r. n. e. Petra stała się częścią rzymskiej prowincji Arabia Petrea. Mimo iż nabatejska dynastia upadła, miejscowa ludność, której w czasach świetności Petry żyło w mieście około 20 tys., koegzystowała z Rzymianami przez ponad wiek.
6
W IV w Petrę włączono do Imperium Bizantyjskiego, jeden z największych nabatejskich grobowców przekształcono w kościół a samo miasto stało się siedzibą biskupstwa.
7
W średniowieczu Petra zajęta była przez krzyżowców, którzy zbudowali tam dwie cytadele.
8
Zdobycie i zajęcie miasta przez Saladyna spowodowało zniszczenie Petry i popadnięcie w ruinę. Z upadku miasta, w którym miały udział także klęski żywiołowe( trzęsienia ziemi), Petra już się nie podniosła.
9
Dla Zachodu miasto odkrył w 1812 roku szwajcarski podróżnik Johann Ludwig Burckhardt. Uczeni arabscy i zachodni zidentyfikowali ponad 800 zabytkowych obiektów w rejonie Petry. Poza nielicznymi, wszystkie zostały wyrzeźbione w czerwonych ścianach urwisk.
10
We wszystkich obiektach w obrębie Petry widoczna jest architektura nabatejska. Hellenistyczne i egipskie wpływy architektoniczne stapiają się z miejscowymi, arabskimi i semickimi. To przenikanie i ideowa inspiracja wzajemna charakteryzują architekturę i kulturę nabatejską.
11
Wśród zabytków Petry znajdują się nabatejskie grobowce, świątynie, teatry, wodociągi. Kotlina Petry zajmuje prawie 100 km2, pełna jest wapiennych kopców, pofałdowanych piaskowcowych wzniesień, poprzecinanych wąskimi dolinkami i szerokimi równinami.
12
Najsłynniejszym zabytkiem Petry jest Al-Chazna, zwana przez Beduinów "Skarbcem Faraona". Nazwa związana jest z miejscową legendą według której, w urnie, na szczycie fasady złożono skarb faraona. Prawdopodobnie jednak ten monumentalny grobowiec wzniesiono dla nabatejskiego króla Aretasa III w I w. p. n. e. Budowla ta posłużyła w filmie "Indiana Jones i ostatnia krucjata" jako świątynia chroniąca Świętego Graala.
13
Grobowce Królewskie tworzą wielki zespół kilkunastu dużych grobowców, które być może wzniesiono dla władców. W skład tego kompleksu wchodzi m. in. Grób z Urną, z podziemnymi sklepionymi korytarzami i obszerną wewnętrzną komorą, którą w czasach bizantyjskich zamieniono na kościół.
14
Świątynia Skrzydlatych Lwów poświęcona była małżonce najwyższego nabatejskiego bóstwa męskiego, Pana Gór zwanego Duszara.
15
Ruiny Petry stanowią tło wydarzeń w kryminale Agaty Christie "Randez-vous ze śmiercią".
16
W 2007 roku Petra została ogłoszona jednym z siedmiu nowych cudów świata.
17
Potomkowie Nabatejczyków żyją do dziś i mieszkają w jaskiniach i grobowcach. Jordania prowadzi specjalny program, w którym zachęca ich do zamieszkania na specjalnych osiedlach ale nie wszyscy są zainteresowani.
18
Jordańscy Beduini od wieków opowiadają sobie legendy o Petrze. Dla nich to nawiedzone miejsce, siedziba dżinów. Dżiny to duchy z pustynnego folkloru, niewidzialne demony, które nawiedzają odludne miejsca dręcząc nieostrożnych ludzi.
19
Według Beduinów Petra to miejsce, w którym biblijny Mojżesz rozszczepił skałę, z której trysnęła woda. Wierzono, że wąski wąwóz prowadzący do Petry, to szczelina uczyniona laską Mojżesza a Al-Chazan to dzieło największego wroga Mojżesza - Faraona Egiptu. Potomkowie Nomadów, którzy kiedyś strzegli tajemnicy miasta ukrytego w górach zabijali wszystkich obcokrajowców, którzy wkroczyli na ich ziemię. Dlatego m. in. Zachód nic o Petrze nie słyszał.
20
Nie zachowały się żadne źródła pisane mówiące o codziennym życiu w Petrze. Nieliczne inskrypcje i starożytne teksty opowiadają o potężnych królach, miłośnikach demokracji, o bogach i ucztach, o wielkich zwycięstwach i prawie kobiet do posiadania swojego majątku.
21
Archeolodzy odkryli w Petrze drogi; inne dla pieszych, inne dla wielbłądów i inne dla pojazdów kołowych, rozchodzące się we wszystkie strony świata.
22
W Petrze była świetnie rozwinięta sieć akweduktów. Istniały również akwedukty doprowadzające wodę do domostw poszczególnych obywateli.
23
Pismo nabatejskie dało początek alfabetowi arabskiemu używanemu dziś przez miliony ludzi od Maroka po Zatokę Perską.
