To wyspiarskie państwo na Morzu Śródziemnym ma historię sięgającą tysięcy lat. Cywilizacja na Malcie rozwinęła się ponad 7000 lat temu i pozostawiła potomnym najstarsze stojące budowle w Europie i jedne z najstarszych na świecie. Współczesna Malta jest krajem rozwiniętym o bardzo wysokim wskaźniku rozwoju społecznego i dobrej jakości życia. Ten piękny kraj jest co raz chętniej odwiedzany przez rzesze turystów, których zachwycają magiczne miejsca pełne historycznych artefaktów, piękne, stare miasta, krajobrazy i przyroda. Zapraszamy do lektury ciekawostek o Malcie.
1
Malta jest główną wyspą archipelagu Wysp Maltańskich.
Stanowi około 78% powierzchni archipelagu i zamieszkuje ją przeważająca liczba mieszkańców, bo prawie 90%.
2
W skład archipelagu Wysp Maltańskich wchodzi szereg mniejszych wysp, jak Gozo czy Comino, które są również zamieszkałe, a także Wyspa św. Pawła, Cominotto, Manoela i szereg mikrowysepek.
Wyspy maltańskie zbudowane są ze skał osadowych, głównie z wapieni koralowych.
3
Krajobraz Malty jest przeważnie nizinny.
Jedynie w części Malty i na Gozo występują wzgórza.
4
Na południu Malty, w niektórych rejonach Gozo i na kilku mniejszych wysepkach występują klify.
Ich wysokość w niektórych miejscach sięga 130 m. n.p. m. Maltańskie klify znajdują się na liście wstępnej światowego dziedzictwa UNESCO. Najbardziej znane klify maltańskie to, klify Dingli i klify Ta' Cenc.
5
Plaże na Malcie są piaszczyste.
Większość z nich opartych jest na wydmach. Największe plaże to plaża nad zatoką Mellieha Bay i zatoką Golden Bay a także Ramla Bay na Gozo. Osiem plaż na Malcie posiada prawo do używania znaku Błękitnej Flagi( jest to nazwa programu promującego ochronę środowiska w miejscowościach nadmorskich, kąpieliskach i przystaniach jachtowych)
6
Malta nie posiada stałych rzek.
Jest jedynym państwem w Europie posiadającym sieć rzek okresowych płynących w kilku dolinach.
7
Najwyższym punktem Malty jest Ta'Dmeirek o wysokości 253 m.n.p.m. a najniższym Morze Śródziemne - 0 m.
8
Malta jest najdalej na południe wysuniętym państwem Europy.
Leży w odległości 81 km na południe od Sycylii, w środkowej części Morza Śródziemnego.
9
Na Malcie panuje klimat subtropikalny typu śródziemnomorskiego.
Zimy tam są bardzo łagodne a lato długie ciepłe, częściowo gorące.
10
Stolicą Malty jest Valletta, nazywana niekiedy "muzeum pod gołym niebem".
Jest najdalej wysuniętą na południe stolicą europejską i jednym z najbardziej zagęszczonych obszarów zabytkowych na świecie(posiada 320 zabytków). Znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Valletta jest najbardziej słoneczną miejscowością Europy.
11
Na Malcie istnieje ponad 40 muzeów obejmujących eksponaty od czasów prehistorycznych po okres II wojny światowej.
Jednym z głównych, tematycznych muzeów jest Narodowe Muzeum Archeologii posiadające największy zbiór eksponatów z czasów prehistorycznych. Muzeum Archeologii Gozo obejmuje ruiny i artefakty z okresu rzymskiego zebrane z całej Malty.
12
Architektura i sztuka Malty jest odzwierciedleniem różnych kultur rozwijających się na archipelagu na przestrzeni dziejów.
Początki maltańskiej architektury i sztuki związane są z prehistoryczną cywilizacją maltańską, która budowała megalityczne świątynie pomiędzy IV a III w. p. n. e. Był to okres rządów na Malcie Fenicjan i Kartaginy. Czasy rzymskie pozostawiły liczne świątynie i pałace, dekoracyjne mozaikowe podłogi, marmurowe kolumnady i klasyczne posągi. Z okresu bizantyjskiego i arabskiego na Malcie nie zachowały się żadne obiekty architektoniczne. Arabowie pozostawili swój wpływ jedynie w architekturze ludowej i języku.
13
Architektura Malty rozkwitła podczas panowania na archipelagu Joannitów.
Z okresu tego (1530-1798) pochodzą renesansowe i barokowe przykłady architektury maltańskiej (Pałac Wielkich Mistrzów, szpital Sacra Infermeria, Teatr Manoela, Biblioteka Narodowa i inne).
14
Teatr Manoela jest trzecim najstarszym teatrem na świecie.
Wybudowany przez sześćdziesiątego szóstego wielkiego mistrza joannitów - Antonio Manoel de Vilhena w 1731 roku.
15
Dominującą religią na Malcie jest katolicyzm.
Konstytucja Malty ustanowiła katolicyzm jako religię państwową.
16
Malta była ostatnim krajem europejskim ( poza Watykanem ), który po przeprowadzeniu referendum wprowadził w 2006 roku rozwody.
Aborcja na Malcie jest nielegalna w każdych okolicznościach.
17
Językami urzędowymi na Malcie są maltański i angielski.
Około 90% Maltańczyków potrafi komunikować się w języku angielskim natomiast preferuje porozumiewanie się w języku maltańskim.
18
Do 1936 roku językiem urzędowym na Malcie był język włoski.
Językiem tym potrafi posługiwać się 1/3 społeczeństwa.
19
Edukacja na Malcie odbywa się w modelu brytyjskim.
Szkoła podstawowa twa sześć lat, od 5 - 11 roku życia. Po ukończeniu szkoły średniej w wieku 16 lat uczniowie zdają maturę.
20
Dwa kilometry od wybrzeży Malty znajduje się pomnik Jezusa Chrystusa umieszczony pod wodą, na głębokości 35 m.
Pomnik nosi nazwę "Chrystus Marynarzy" lub Kristu tal-Bahhara. Powstał w celu upamiętnienia pierwszej wizyty Jana Pawła II na Malcie w 1990 roku. Pomnik został zatopiony w pobliżu Wyspy św. Pawła w obecności papieża.
21
Na Malcie znajduje się kilkanaście zabytkowych wiatraków.
Dwa z nich są w dobrym stanie i udostępnione są do zwiedzania.
22
Na Malcie znajduje się około 20 fortów.
Jednym z pierwszych był Fort Saint Elmo, którego budowa rozpoczęła się w 1551 roku. Część fortów maltańskich była częścią linii fortyfikacji np. Victoria Lines, będącej na liście wstępnej światowego dziedzictwa UNESCO.
23
Z historią Malty związana jest osoba św. Pawła z Tarsu, który uratowawszy się z rozbitego statku schronił się na wyspie i pozostał tam przez trzy miesiące.
Zgodnie z tradycją przyjmuje się, że to wydarzenie zapoczątkowało chrystianizację Malty, która była pierwszą lub jedną z pierwszych schrystianizowaną kolonią Imperium Rzymskiego.
24
Jednym z najrozleglejszych starożytnych kompleksów budowli megalitycznych w Europie są świątynie w Tarxien.
Pochodzą one z neolitu i epoki brązu. Zostały odkryte przypadkowo w 1914 roku przez miejscowego rolnika. Znalezisko jest jednym z najstarszych i najbardziej zadziwiających budowli w Europie o ile nie na świecie.
25
Inną niesamowitą budowlą na Malcie jest Hypogeum Hal-Saflieni - podziemna budowla z około 2500 roku p. n. e.
Znajduje się ona w miejscowości Paola. Dokładne przeznaczenie hypogeum nie jest poznane do dziś, przypuszcza się, że pełniło ono rolę sanktuarium a później stało się podziemną nekropolią.
26
Feministki okrzyknęły świątynną kulturę z Malty kolebką matriarchatu i społeczeństwem doskonałym, w którym panowała harmonia , nikt nie był wywyższany i nikt nie był potępiany.
Poparciem tej tezy są liczne kamienne i ceramiczne figurki kobiet znalezione w Tarxien i w Hagar Qin, gdzie odkryto "Wenus z Malty".
27
Najsłynniejszym jest wykonany z terakoty posążek śpiącej postaci kobiecej znaleziony w Hal Safilieni.
Kobiety uwiecznione w kamiennych lub ceramicznych rzeźbach mają obfite kształty ale są również kwintesencją wdzięku i kobiecości. Przypuszczenie, że Malta była krajem rządzonym przez kobiety poparte jest również tym, że we wszystkich świątyniach znaleziono mnóstwo wyrafinowanych strojów, dodatków, biżuterii, ozdób do włosów. Znały plisy, falbany, fałdy, ich stroje nie były bezkształtnymi workami.
