Ludzie
Ciekawostki o Pablu Picassie
Jeden z najsłynniejszych hiszpańskich artystów, rewolucjonista i jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci w sztuce XX wieku
Pablo Picasso uważany jest za najbardziej kontrowersyjnego, a jednocześnie najpopularniejszego twórcę XX wieku. Jego twórczość została skatalogowana, podzielona na okresy, jednak artysta nie godził się na jakiekolwiek próby przyporządkowania swojego dorobku jakimkolwiek kierunkom, jak kubizm, ekspresjonizm czy surrealizm. Uważał się za poszukiwacza, miał nieustającą potrzebę zmian, pozwalającą mu czerpać z rożnych źródeł. Po jego śmierci, Pablo Neruda napisał: "Jego utrata jest dla świata kultury jakby zniknięciem całego kontynentu z ludźmi i cywilizacją, miastami i wulkanami, rzekami i drogami".
1
Pablo Picasso urodził się 25 października 1881 roku w Maladze. Jego matką była Maria Picasso Lopez, ojcem Jose Ruiz Blasco. Oboje pochodzili z mieszczańskich rodzin.
2
Na chrzcie nadano mu długą listę imion: Pablo, Diego, Jose, Francisco de Paula, Juan Nepomuceno, Maria de los Remedios, Crispin Cryspiniano de la Santisima Trynidad. Picasso miał dwie młodsze siostry: Dolores (Lola) i Concepcion (Conchita).
3
Ojca Picassa, z powodu jasnej karnacji i rudawych włosów nazywano Anglikiem. Był malarzem, potomkiem starego andaluzyjskiego rodu, malującym konwencjonalne martwe natury, które dekorowały mieszczańskie wnętrza. Jako malarz i wykładowca w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie prowadził klasę rysunku ornamentacyjnego, nie był w stanie wyżywić rodziny. Dzięki stosunkom brata otrzymał posadę nauczyciela rysunku w La Coruna w Galicii, porcie nad Atlantykiem.
4
W La Coruna czternastoletni Pablo miała swoją pierwszą wystawę, w sklepie z parasolami. Był uczniem Szkoły Sztuk Pięknych w La Coruna. Swój szkicownik zapełniał wizerunkami członków rodziny, aktorów w kostiumach z powieści z gatunku płaszcza i szpady, scenkami rodzajowymi, rysował widoki architektoniczne miasta. Po pokazie ukazało się kilka pochlebnych dla młodego malarza recenzji.
5
Pierwsze obrazy, zgodnie z hiszpańskim zwyczajem, młody twórca podpisywał nazwiskami obojga rodziców.
6
Pierwsza wizyta Pabla w Prado w Madrycie wywarła na nim ogromne wrażenie, podziwiał tam dzieła dawnych mistrzów Picasso namalował wówczas dwie głowy według obrazów Diega Valazqueza oraz Pejzaż madrycki z natury.
7
W 1895 roku rozpoczął naukę W Szkole Sztuk Pięknych w Barcelonie, jako że tam przeprowadziła się rodzina Pabla. Finansowo wspierał go stryj. Dumny z talentu bratanka przyznał mu niewielką rentę. Dzięki malarskim uzdolnieniom młody Picasso otrzymał kilka zamówień na obrazy o tematyce religijnej do jednego z klasztorów.
8
Za kompozycję "Wiedza i miłosierdzie" Picasso otrzymał wyróżnienie na Krajowej Wystawie Sztuk Pięknych w Madrycie w 1897 roku. Stał się znany, zamówienia przychodziły, nabrał więc przekonania, że mógłby się utrzymywać z malarstwa.
9
Z finansowym wsparciem całej rodziny Pablo rozpoczął studia w Królewskiej Akademii San Fernando w Madrycie. Szybko jednak znudził się szkołą i przestał chodzić na zajęcia. Czas spędzał w galeriach, gdzie studiował dzieła dawnych mistrzów.
10
Picasso wraz ze swoim przyjacielem Manuelem Pallaresem wyjechał do Horta de Ebro, rodzinnej posiadłości przyjaciela. W miejscowości na pograniczu Katalonii i Aragonii Picasso spędził osiem miesięcy, rysując zwierzęta, wieśniaków pracujących w lesie czy polu. Picasso mawiał: "Wszystkiego co umiem, nauczyłem się w wiosce Pallaresa". Badacze twierdzą, że ten okres wpłynął na kształtowanie jego postawy jako człowieka i artysty.
11
W lutym 1899 roku Pablo Picasso wrócił do Barcelony i zapisał się do Circulo Artistico. Na pracownię wynajął małe pomieszczenie u braci Cardona (malarza i rzeźbiarza). Uznając, że nazwisko Ruiz jest niezwykle popularne w Hiszpanii, zaczął podpisywać swoje prace "P.R. Picasso".
12
W tamtym okresie Picasso często przebywał w piwiarni Quatre Gats (Cztery koty), powstałej na wzór jednego z kabaretów paryskiego Montmartre'u. Tam poznał artystów uważanych za twórców modernizmu hiszpańskiego.
13
W Czterech Kotach Picasso zaprezentował portrety jego bywalców; rysunki przymocowano do ściany pinezkami. Pokaz doczekał się pochlebnej recenzji w dzienniku Vanguardia.
14
Obraz "Ostatnie chwile" namalowany przez dziewiętnastoletniego Picassa w Barcelonie, został wysłany na Wystawę Światową w Paryżu w 1900 roku. Praca miała zawisnąć w pawilonie hiszpańskim.
15
W tym samym roku Picasso wyjechał do Paryża i zamieszkał w pracowni hiszpańskiego przyjaciela na Montmartrze. Zachwyciło go pozbawione pruderii życie mieszkających tam artystów. Zaczął też sprzedawać swoje obrazy handlarzom sztuki z Paryża.
16
Sztuką młodego malarza zainteresował się Pere Manyac, syn przemysłowca z Barcelony. Zawarł z Picassem umowę, w myśl której w zamian za obrazy zobowiązał się wypłacać artyście 150 franków miesięcznie. Picasso urtwalałna płótnach życie kawiarni, cyganerii, kloszardów i prostytutek.
17
W 1901 roku w galerii przy rue Laffitte Picasso wystawił sześćdziesiąt pięć obrazów przedstawiających sceny z korridy i akty. Wystawa zakończyła się całkowitym fiaskiem.
18
Rok 1903 był dla Picassa czasem intensywnej pracy w Barcelonie - w jego twórczości określany jako okres niebieski lu błękitny. Powstało wtedy ponad 50 obrazów, które jednak nie podobały się. Płótna malarza wówczas nie znajdowały nabywców a obecnie na licytacjach osiągają "najbardziej bajeczne ceny".
19
Malarz był przekonany, że jeśli zostanie w Hiszpanii nie będzie mógł się rozwijać i podjął decyzję o opuszczeniu kraju na stałe. Po latach o decyzji tej powiedział: "Wyskoczyłem przez okno".
20
Wiosną 1904 roku Picasso zdecydował się zamieszkać w Paryżu. Wynajął pracownię na Montmartrze, w ogromnej drewnianej szopie zwanej Bateau-Lavoir (Statek-Pralnia). Dom ten zyskał sławę, przewinęli się przez niego artyści, którzy z czasem osiągnęli sukcesy. Zaprzyjaźniony z malarzem poeta, pisarz i krytyk, Andre Salmon nazwał pracownię Centralą Regulacyjną Nowoczesnej Sztuki. Pojawiali się tam również Gertruda i Leo Steinowie, bogate amerykańskie rodzeństwo, kolekcjonerzy z pasją. Picasso i Gertruda przypadli sobie do gustu i młody Hiszpan stał się ozdobą spotkań cyganerii u Stein.
21
W tym okresie Picasso chętnie bywał też w muzeum etnograficznym Trocadero, gdzie zgromadzono rzeźby ludów Afryki i Oceanii. Sam posiadał pokaźny zbiór fetyszów i masek egzotycznych.
22
Picasso zafascynowany był Cezannem, o którym mówił "To on był moim jedynym i tylko jedynym mistrzem".
23
Towarzyszką życia Picassa w latach 1905-1912 była Fernande Olivier, która była jego modelką i muzą. W tym okresie malarz zafascynowany był światem cyrkowców. W pobliżu jego pracowni był drewniany cyrk Medrano. Z inspiracji tej powstały obrazy zapełnione kuglarzami, klaunami, żonglerami, akrobatami i akrobatami. Na prace o tej tematyce szybko znaleźli się nabywcy.
24
W 1907 roku Picasso zwiedził wystawę rzeźby afrykańskiej i retrospektywną wystawę malarstwa Paula Cezanne'a. Miało to wpływ na rozwój jego twórczości i pośrednio na podjęcie eksperymentów, których zwieńczeniem stało się powstanie kubizmu.
25
Od 1909 roku Picasso zaczął odnosić pierwsze sukcesy finansowe. Picasso opuścił dzielnicę cyganerii, Montmartre, by osiedlić się na Montparnassie. Zbiegło się to z nowym etapem w twórczości artysty, okres kubizmu syntetycznego, charakteryzującego się wprowadzeniem do kompozycji m.in. etykiet z butelek, kawałków gazet, tapet, rattanowych mat, tektury, blachy. Pojawiła się też nowa muza w życiu artysty, Marcelle Gouel. Picasso nazwał ją Evą aby podkreślić, ze jest to pierwsza kobieta jego życia.
26
Ze współpracy Picassa z Erikiem Satie i Jeanem Cocteau narodził się kubistyczny balet Parada. Było to połączenie baletu z uwielbianym przez Hiszpana cyrkiem. Picasso był autorem scenografii i kostiumów. Namalował również kurtynę, którą przyjęto gromkimi oklaskami. Spektakl jednak nie spotkał się z przychylnym przyjęciem publiczności, okazał się skandalem ale jednocześnie doskonałą reklamą. Odtąd nazwisko Picassa kojarzone było z prowokacją.
27
Podczas prac nad Paradą Picasso spotkał kolejną kobietę swego życia, Olgę Chochłową. Chochłowa była jedną z baletnic Baletu Rosyjskiego. W 1918 roku odbył się ich ślub w cerkwi prawosławnej w Paryżu. Z tego związku narodził się syn Picassa, Paul. Podczas, gdy z problemami finansowymi borykali się wybitni artyści, Picasso od 1930 roku był "panem na zamku - XVII-wiecznym Boisgeloup z trzydziestoma komnatami i gotycką kaplicą.
28
Marszand, z który wówczas współpracował Picasso - Paul Rosenberg, organizował mu wystawy z eleganckimi wernisażami na całym świecie: od Madrytu po Rzym i Nowy Jork. Rok 1925 przyjęto uznawać za koniec kubizmu. Krytyka zarzucała malarzowi "zdradę sztuki nowoczesnej".
29
Po kilku latach małżeństwo Picassa zaczęło przeżywać kryzys, malarz poznał wtedy siedemnastoletnią Marie Therese Walter. Picasso ukrywał ten związek, Maria nie żądała aby rozwiódł się z Olgą i zalegalizował ich związek. W 1935 roku kochanka urodziła mu córkę - Marię Concepcion ( uzywała imienia Maya). Olga dowiedziała się o niewierności męża i doprowadziło to do separacji małżonków. Picasso nie chciał rozwodu ze względu na podział majątku.
30
W tym czasie Picasso zaczął też pisać utwory literackie "pod dyktando podświadomości". Gdy dowiedziała się o tym matka malarza, w jednym z listów napisała: "Mówiono mi, że piszesz. W twoim przypadku wszystko jest możliwe. Jeśli mi ktoś powie, że odprawiłeś mszę, także uwierzę".
31
W drugiej połowie lat 30. XX wieku Pablo Picasso przeżywał dramat wojny domowej w Hiszpanii. Upadł rząd republikański, wcześniej jednak jego członkowie powierzyli artyście funkcję zarządcy zbiorów Prado.
32
W 1936 roku artysta rozpoczął pracę nad "Guernicą". Monumentalne malowidło powstało jako dekoracja na ścianie hiszpańskiego pawilonu na Wystawie Światowej, odbywającej się w 1937 roku w Paryżu. Picasso zdecydował się przedstawić najbardziej aktualne wydarzenie z historii wojny domowej w Hiszpanii, jakim było zbombardowanie Guerniki przez niemiecką Luftwaffe, wspierającą reżim generała Franco. Obraz stał się przejmującym antywojennym manifestem. Obraz powstał w nowej pracowni, którą dla malarza znalazła malarka i fotografka znana jako Dora Maar. Została też jego kolejną przyjaciółką.
33
Wkroczenie wojsk niemieckich do Francji zastało Picassa w Paryżu. Nazwisko Picassa widniało na liście osób przewidzianych przez gestapo do aresztowania. Wstawiennictwo niemieckiego rzeźbiarza, faworyta Hitlera, Arno Beckera, u okupacyjnych władz uchroniło Pabla przed więzieniem.
34
W 1946 roku w życiu Picassa pojawiła się nowa kobieta, malarka Francoise Gilot. Urodziła artyście dwoje dzieci. Pojawienie się rywalki było zbyt dużym wyzwaniem dla Dory Maar, która przypłaciła to załamaniem psychicznym.
35
Po wyzwoleniu Paryża, Picasso za namową poety Paula Eluarda, wstąpił do partii komunistycznej. Przysporzyło mu to wielu przeciwników, bojkotowano jego prace. Picasso opuścił Paryż i przeniósł się do Prowansji. Od tej pory już na stałe mieszkał na południu Francji.
36
W 1955 roku Picasso zamieszkał w Cannes, w okazałej willi a trzy lata później kupił zamek Vauvenargues. W pierwszych latach pobytu w Prowansji towarzyszyła mu Francoise Gilot, doszło jednak do rozstania, powodem którego była Jacqueline Roque. W sześć lat po smierci pierwszej żony Olgi, Picasso zalegalizował związek z Jacqueline.
37
Działalność artystyczna Picassa w tym czasie była wielostronna. Wykonywał litografie, zainteresował się wytwarzaniem ceramiki. Wielkie muzea zaczęły kupować jego pracę. Na całym świecie organizowano wystawy jego ceramiki, rysunków, grafiki i malarstwa. Życiem prywatnym artysty interesowała się prasa, powstawały o nim filmy, o jego twórczości i z jego udziałem, wydawano poważne publikacje naukowe z zestawieniem dotychczasowej bibliografii i katalogi jego dzieł.
38
Picasso był tytanem pracy, do ostatnich dni rysował, rzeźbił, lepił w glinie. Pasjonowała go tematyka erotyczna, której poświęcił znakomite cykle graficzne.
39
Tworzył własne interpretacje obrazów ukochanych mistrzów. W 1962 roku powstała praca Porwanie Sabinek według Davida.
40
W drugiej połowie lat 60. XX w. na jego płótnach zaczęły pojawiać się wizerunki muszkieterów. Nie zaprzestał też tworzenia konstrukcji przestrzennych.
41
Pablo Picasso zmarł 8 kwietnia 1973 roku. Został pochowany na terenie swojej posiadłości Vauvenargues.
42
Picasso malował nieprzerwanie przez całe życie. Rozglądając się wokół, powtarzał: "To trzeba namalować!". Pozostawił po sobie około 30 tysięcy dzieł: obrazów, rzeźb i ceramik.
