Państwa
Ciekawostki o Estonii
Niewielki kraj nadbałtycki, identyfikujący się z kulturą skandynawską
Choć losy Estończyków i ich państwa nie były łatwe a kraj przechodził na przestrzeni lat z rąk do rąk, dziś są silnie rozwijającym się i wysoko zinformatyzowanym państwem. Przez długi czas będąca pod kulturowymi wpływami Niemiec Estonia w ostatnich latach walczy o swoją tożsamość i indywidualny charakter. Poznaj kraj, w którym obywatele głosują przez internet a państwo jest tak zinformatyzowane, że doznało paraliżu w wyniku ataku hakerskiego.
1
Oficjalna nazwa kraju to Republika Estońska.
2
Stolicą Estonii jest Tallinn.
3
Najstarsze ślady osadnictwa na ziemiach Estonii datuje się na rok 8000 p.n.e. Około 3000 r p.n.e. na terenach Estonii osiedliły się pierwsze plemiona ugrofińskie.
4
Pierwsze wzmianki o Estonii pojawiają się u Tacyta około 100 roku n.e. Tacyt wspomina w o tym rejonie w swoich zapiskach jako o Aestii.
5
Około VIII wieku na terenach Estonii zaczęli osiedlać się Wikingowie. A około 1050 roku zaczęło powstawać miasto Tallinn, które w owych czasach nazywane było Kalevan.
6
Estonia od wczesnego średniowiecza aż do XX wieku znajdowała się pod bardzo silnym wpływem kultury niemieckiej. Nawet będąc częścią Rzeczypospolitej czy zaboru rosyjskiego ziemie te zachowywały niemiecki charakter.
7
W latach 1236 – 1346 północna część Estonii znajdowała się po w wpływem duńskim. Została podbita przez króla Waldemara II Zwycięskiego. O zwycięstwie Duńczyków przesądziło zwycięstwo w bitwie pod Lyndanisse w 1219 roku.
8
W latach 1700 – 1721 Estonia została włączona do Rosji i intensywnie rusyfikowana.
9
Po I Wojnie Światowej kraj przechodził z rąk do rąk. 19 lutego 1918 roku Estonia ogłosiła niepodległość. Estończycy nie cieszyli się długo sukcesem, już 5 marca cały kraj został zajęty przez Niemców a władze oraz siły zbrojne zlikwidowane. Rok później cały kraj został zajęty przez bolszewików, którzy nadali mu nazwę Estońskiej Komuny Ludu Pracującego. Do stycznia 1919 roku bolszewicy kontrolowali już większość kraju.
10
W latach 1942 – 1944 Estonia znajdowała się pod okupacją niemiecką. W sierpniu 1944 Estonię znów zajęły wojska radzieckie włączając kraj do ZSRR.
11
Estonia odzyskała niepodległość od ZSRR 8 maja 1990 roku. Oficjalna proklamacja niepodległości przez Estonię miała miejsce 20 sierpnia 1991 roku.
12
Liczba mieszkańców Estonii wynosi ponad 1,3 miliona a gęstość zaludnienia tego kraju to 29 osób/km².
13
Oficjalnym językiem w kraju jest język estoński, posługuje się nim ponad 67% społeczeństwa.
14
Język estoński jest bardzo zbliżony do języka fińskiego.
15
Największym miastem w Estonii jest Tallinn, mieszka w nim ponad 400 tysięcy osób, choć tylko niewiele ponad połowa z nich to Estończycy. Kolejnymi miastami pod względem wielkości są: Tartu, Narwa, Kohtla-Järve i Parnawa.
16
Najwyższym punktem Estonii jest Suur Munamägi, o wysokości 317,4 metra. Jest to wzniesienie znajdujące się na granicy Łotwy z Rosją na południowo-wschodnim obszarze kraju. Na szczycie wzniesienia znajduje się wzniesiona w 1939 roku wieża obserwacyjna.
17
Większość terenu Estonii ma ukształtowanie nizinne ze średnią wysokością 50 metrów.
18
Estonia ma typowo polodowcową rzeźbę terenu.
19
W Estonii znajduje się ponad 1000 jezior, które stanowią około 5% powierzchni kraju.
20
Największym jeziorem Estonii jest Pejpus. Jego powierzchnia to 2670 km². Z jeziora wypływa rzeka Narwa, która wpada do Zatoki Fińskiej. 5 kwietnia 1242 roku na zamarzniętej tafli jeziora doszło do bitwy między inflanckimi krzyżakami a wojskami nowogrodzkiego księcia Aleksandra Newskiego. Bitwa ta przyczyniła się do powstrzymania ekspansji krzyżaków na ziemie ruskie.
21
Estonia posiada ponad 1500 wysp i wysepek. Największymi wyspami są Sarema, Hiuma i Muhu.
22
Najdłuższą rzeką Estonii jest Võhandu, która ma 162 kilometry długości. Kolejnymi pod względem długości są: Parnawa, Põltsamaa, Pedja i Keila.
23
W Estonii funkcjonuje jednoizbowy parlament, który nosi nazwę Riigikogu. Parlament jest wybierany co 4 lata a zasiada w nim 101 deputowanych.
24
Estonia podzielona jest na 15 prowincji i 227 gmin.
25
68% populacji kraju stanowią Estończycy a największą mniejszością narodową są Rosjanie (26%).
26
Oficjalną walutą Estonii jest Euro.
27
Estonia jest członkiem Unii Europejskiej i NATO.
28
Estończycy obchodzą dzień zwycięstwa corocznie 23 czerwca. Święto nosi nazwę Võidupüha. Zostało ustanowione 16 lutego 1934 i było celebrowane do 1939 roku. Po odzyskaniu niepodległości tradycję przywrócono i jest regularnie obchodzone od 1992 roku.
29
Konstytucja Estońska weszła w życie w 1992 roku.
30
Estonię odwiedza około 2,5 miliona turystów rocznie. Głównym celem turystycznym dla przyjezdnych jest Tallinn, który oferuje wiele atrakcji. Większość turystów odwiedzających Estonię pochodzi z Finlandii, Rosji, Niemiec i Szwecji.
31
Stare miasto w Tallinnie zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
32
Estonia jest jednym z najbardziej zinformatyzowanych państw na świecie. 99% usług publicznych administracji dokonywane jest online. 67% społeczeństwa estońskiego używa elektronicznych identyfikatorów.
33
W 2019 roku 43,8% wyborców oddało w wyborach parlamentarnych swój głos przez internet a 46,7% w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
34
W 2007 roku po usunięciu brązowego pomnika żołnierza radzieckiego w Tallinie Estonia doświadczyła zmasowanych ataków hakerskich wycelowanych w infrastrukturę informatyczną administracji i bankowości co doprowadziło do ogromnego paraliżu państwa. Po tych atakach postanowiono włączyć cyberprzestrzeń do domen operacyjnych NATO.
35
Estonia jest dziś uważana za jedno z 5 najlepiej zabezpieczonych przed atakami cybernetycznymi państw na świecie.
36
Dominującą religią w Estonii jest protestantyzm, wyznaje go 21,2% społeczeństwa. Drugą pod względem ilości wyznawców religią jest prawosławie (18,9%).
37
29% Estończyków jest ateistami.
38
Estońska kuchnia bazuje na produktach zbożowych i daniach z ryb. Warto spróbować estońskiej zupy z węgorza, kanapki ze szprotem, sült czy charakterystycznej kaszanki z dodatkiem kapusty i ziemniaków.
39
Jednym z najpopularniejszych dań estońskich jest Mulgikapsad czyli gotowana wraz z boczkiem kapusta. Mulgikapsad jest najczęściej serwowany z gotowanymi ziemniakami i smażoną cebulą.
40
Nazwa miasta Tallinn jest tłumaczona w językach fińskim i estońskim jako "miasto duńskie".
