Historia
Ciekawostki o Bursztynowej Komnacie
Skarb osiemnastowiecznego wnętrzarstwa
Bursztynowa Komnata budzi ogromne zainteresowanie, odkąd zaginęła. Od kilkudziesięciu lat szukają jej Polacy, Niemcy i Rosjanie. Co jakiś czas pojawia się wiadomość, że właśnie natrafiono na ślad, że teraz to już na pewno to właściwe miejsce ukrycia. Ostatnio polscy nurkowie odkryli na dnie Bałtyku wrak zatopionego w kwietniu 1945 roku parowca "Karlsruhe", w ładowni którego znajduje się wiele skrzyń z nieznaną na razie zawartością. Budzi to spore nadzieje, gdyż Komnata po raz ostatni widziana była w Królewcu, a właśnie stamtąd w swój ostatni rejs wypłynął parowiec "Karlsruhe".
1
Bursztynowa Komnata stanowiła kompletny, wykonany z bursztynu, wystrój gabinetu podberlińskiego pałacu Charlottenburg. Wykonanie jej zlecił w 1701 roku pierwszy pruski król, jako Król w Prusach, Fryderyk I Hohenzollern, znawca i miłośnik sztuki.
2
Fryderyk I zamówił wykonanie Bursztynowej Komnaty u mistrza bursztyniarskiego z Gdańska, Andreasa Schlutera. Andreas Schluter był niemieckim rzeźbiarzem i architektem, który początkowo działał na dworze króla Jana III Sobieskiego, później nadzorował prace nad przebudową zamku królewskiego w Berlinie. Był też twórcą planów pałaców w Charlottenburgu i Poczdamie. W 1713 roku wstąpił do służby cara Rosji Piotra I Wielkiego i pracował nad Pałacem Letnim w Petersburgu.
3
Pierwszym realizatorem projektu był Gottfried Wolfram, który zawodu uczył się w Gdańsku. Kolejnymi wykonawcami byli mistrzowie gdańskiego cechu (zrzeszał rzemieślników specjalizujących się w obróbce bursztynu i wytwarzaniu z niego wyrobów, powstały w 1477 roku i istniejący do przełomu XVIII/XIX w.) - Gottfried Turau i Ernest Schacht.
4
Prace nad wykonaniem Bursztynowej Komnaty trwały jedenaście lat. Dzieło wykonane z precyzyjnie dobranych i obrobionych kawałków bursztynów pokrywało ściany pokoju o wymiarach 10,5 x 11,5 m.
5
Fryderyk I nie cieszył się długo tym arcydziełem, gdyż zostało ono ukończone tuż przed jego śmiercią. Jego następca, Fryderyk Wilhelm I, który niewiele miał wspólnego ze sztuką, nakazał wysłać Komnatę w prezencie carowi Piotrowi I Wielkiemu do Petersburga jako dar dyplomatyczny. Piotr I w czasie wizyty w Prusach w 1716 roku zachwycił się dziełem bursztynników.
6
Komnata została przewieziona najpierw do Petersburga i umieszczona w Pałacu Letnim, a następnie ozdobiła ściany Pałacu Zimowego. Komnata była rozbudowywana, m.in. dodano do niej kandelabry, lustra i meble.
7
W 1755 roku carowa Elżbieta, cesarzowa Imperium Rosyjskiego, młodsza córka Piotra I Wielkiego i cesarzowej Katarzyny I, przeniosła komnatę do pałacu w Carskim Siole. Carskie Sioło, barokowy kompleks pałacowo-parkowy, było rezydencją carów, położoną około 25 km od Petersburga. Bursztynowa Komnata pozostała tam aż do II wojny światowej.
8
W 1941 roku Komnata została zrabowana przez Niemców, a rok później spakowana do kilkudziesięciu skrzyń i przewieziona do królewieckiego zamku. Zamek w Królewcu był gotyckim zamkiem krzyżackim z XIII wieku. Obecnie, obok katedry, jest jednym z symboli Królewca (teraz Kaliningrad w Rosji).
9
Od momentu przewiezienia Bursztynowej Komnaty do Królewca, jej losy nie są znane. Mogła spłonąć, gdyż zamek królewiecki całkowicie spłonął w czasie bombardowania Królewca w sierpniu 1944 roku przez lotnictwo brytyjskie. Bombardowanie przetrwały tylko grube mury zewnętrzne zamku. Dalszych zniszczeń dokonała Armia Czerwona, zdobywając miasto w 1945 roku.
10
Przypuszcza się jednak, że Bursztynowa Komnata została wywieziona z Królewca w nieznanym kierunku. Pewną wiadomością jest jedynie to, że na polecenie, prawdopodobnie gauleitera Prus wschodnich Ericha Kocha, została ponownie zdemontowana, zapakowana do skrzyń w 1944 roku i ukryta bądź wywieziona. Kocha, osadzonego w więzieniu i skazanego na śmierć oszczędzono prawdopodobnie w nadziei na uzyskanie od niego informacji o losach Komnaty. Zmarł on w więzieniu w 1986 roku.
11
W kwietniu 1945 roku, po zdobyciu przez Armię Czerwoną Królewca, zatrzymano kustosza zamku królewieckiego, dr. Alfreda Rohde, który zajmował się komnatą w czasie jej przechowywania na zamku. Rohde jednak zmarł wkrótce w niewyjaśnionych okolicznościach.
12
Bursztynowa Komnata jest symbolem zaginionego skarbu. Od momentu jej zaginięcia szukały jej niezliczone ilości amatorów, urzędnicy ministerstw kultury Polski, Niemiec, Rosji i służby specjalne. Zatrudniano nawet rediestetów i jasnowidzów. Wytypowano wiele miejsc, gdzie mogłaby się znajdować, m.in.: Kraków, Neringa, Pasłęk, Zamek w Szymbarku, Giżycko, Bolków, Góry Sowie, Nysa, Olecko, Szklarska Poręba. Szukano też w różnych miejscach w Kaliningradzie.
13
Przypuszczano, że skrzynie z Bursztynową Komnatą mogły znajdować się na pokładzie niemieckiego statku MS "Wilhelm Gustloff", który zatonął na Bałtyku 30 stycznia 1945 roku. Inna teoria zakłada, że mogły się one znajdować w samolocie, który spadł do jeziora Resko Przymorskie koło Rogowa.
14
Ostatnia rozbudzona nadzieja na odnalezienie skarbu, to odkrycie przez polskich płetwonurków skrzyń w ładowni parowca "Karlsruhe". Gdy już będzie możliwe dotarcie do znaleziska, pewnie dowiemy się prawdy o nim.
15
Obecnie w pałacu Katarzyny w Carskim Siole znajduje się ukończona w 2003 roku kopia Bursztynowej Komnaty. Rekonstrukcja komnaty rozpoczęła się w 1979 roku. Prowadzono ją na podstawie zachowanych źródeł (zdjęć i dokumentów). Wykonanie kopii kosztowało 11,35 mln dolarów. Na jej uroczyste otwarcie podczas obchodów 300-lecia Petersburga przybyli, m.in Władimir Putin, Gerhard Schroder i George Bush.
