Ciekawostki o Michale Aniele

Urodził się 6 marca 1475 roku w Caprese w Toskanii, w prowincji Arezzo.

Gdy Michał Anioł był kilkutygodniowym niemowlęciem, rodzina przeniosła się do Florencji.

Matka zmarła, gdy Michał Anioł miał sześć lat. Osierociła pięciu synów. Ojciec ożenił się ponownie, ale druga żona nie potrafiła nawiązać bliskich relacji z pasierbami. Ona też dość szybko zmarła i chłopcy zostali tylko z ojcem.

Ojciec był człowiekiem, którego interesowały w życiu jedynie pieniądze, których sam nie potrafił niestety zarobić. Marzyło mu się życie w bogactwie i zbytku, co jego zdaniem uzasadnione było szlacheckim pochodzeniem (rodzina miała podobno związki rodzinne z hrabiami Canossy).

Swą dumę rodową i zamiłowanie do wydawania pieniędzy wpoił też swoim synom.

Jednak dla jego ojca niewyobrażalne było osiągnięcie jakichkolwiek korzyści z bycia artystą.

Poznał u niego techniki malowania fresków i wydało się, że odkrył swoje powołanie, ale wtedy zafascynował się rzeźbiarstwem. Ponownie musiał przekonywac ojca do zmiany swoich decyzji.

Bertold di Giovanni zarządzał zbiorem Medyceuszy i wprowadził Michała Anioła w otoczenie władcy Florencji, Wawrzyńca Wspaniałego - jednego z najważniejszych polityków doby renesansu, a jednocześnie pisarza, mecenasa sztuki, poetę i humanistę. Na jego dworze pozostał dwa lata , od 1490 do 1492 roku.

Dla ojca i braci stał się spełnieniem marzeń o dostatnim życiu. Według nich, powinien robić wszystko, aby zaspokoić potrzeby krewnych. Rosły wobec niego wymagania, zarzucano mu, że zajmuje się nie tym, co mogło by przynieść rodzinie prawdziwe pieniądze. Michał Anioł nigdy nie czuł się w rodzinie doceniony, ważny. Pracował ciężko, aby udowodnic ojcu i braciom, że jest wart ich miłości.

Zapewnił mu mieszkanie na terenie pałacu, wykształcenie oraz stałą pensję.

Siedemnastoletni wówczas Michał Anioł stworzył wtedy płaskorzeźby: Madonna przy schodach i Bitwa centaurów. Obie te płaskorzeźby znajdują się obecnie w Casa Buonarroti we Florencji.

Michał Anioł opuścił pałac Medyceuszów po śmierci Wawrzyńca Wspaniałego. Wrócił do rodzinnego domu i pracował nad rzeźbą Herkulesa (dzieło to zaginęło w XVIII w.).

Ponieważ działo się to za cichym przyzwoleniem przeora, w dowód wdzięczności Michał Anioł wyrzeźbił dla klasztoru drewniany krucyfiks, który jest jedyną polichromowaną rzeźbą w drewnie w dorobku artysty.

Wcześniej, na zamówienie, które otrzymał od kuzyna Wawrzyńca Wspaniałego, wykonał rzeźbę śpiącego Kupidyna. Ponieważ dzieło posiadało wszelkie cechy antycznej rzeźby, kuzyn Wawrzyńca namówił Michała Anioła na spatynowanie go. Spreparowane w ten sposób "antyczne" dzieło sprzedano handlarzom i trafiło ono do Rzymu. Tam nabył Kupidyna Rafael Riario - tytularny kardynał San Giorgio al Velabro, znawca sztuki i protektor artystów. Kardynał dowiedział się, że rzeźbę wykonano we Florencji i dzięki temu zdarzeniu Michał Anioł znalazł sie w Rzymie, gdzie wykonywał inne zlecenia, m.in.: posąg Bachusa, inną wersję Kupidyna, Pietę Watykańską.

Posąg stanął przed pałacem florenckiej Signorii. Wtedy też powstała rzeźba Madonny z Dzieciątkiem, która pierwotnie przeznaczona była dla katedry w Sienie, ostatecznie, kupiona przez brugijskiego kupca, trafiła do Brugii. Była to jedna z nielicznych rzeźb Michała Anioła sprzedana za granicę Włoch za życia artysty.

Były to: posągi do Ołtarza Piccolominiego oraz dwanaście posągów apostołów. Zaproponowano mu również dekorację ściany w Palazzo Vecchio, naprzeciw bitwy zaczętej i nie ukończonej przez Leonarda da Vinci..

Pierwszym z nich był Juliusz II, dla którego Buonarroti rozpoczął realizację grobowca, który miała się składać z około 40 posągów. Pracę tę jednak zmuszony był przerwać, by wykonać brązowy posąg papieża w Bolonii. Po kilku latach wrócił do pracy nad grobowcem Juliusza II. W latach 1508-1512 pracował nad freskami w kaplicy Sykstyńskiej.

Chętnie z nich korzystał, ponieważ odnosił wrażenie, że dzięki temu buduje swoją pozycję artysty znanego i podziwianego. Pragnął wielkości, uznania i sławy, ale zachowywał się tak, jakby mu na tym nie zależało. Wchodził w konflikt z papieżem, obrażał się, nie dotrzymywał terminów ukończenia pracy, wyrzucał pomocników, i w ogóle o siebie nie dbał. Był przy tym człowiekiem gniewnym i gwałtownym. Miał opinię artysty trudnego i kontrowersyjnego. A mimo wszystko już za życia zdobył pozycję mistrza, uwielbianego, cenionego, człowieka wybitnego i niepowtarzalnego.

Michał Anioł jako młody człowiek był pod ogromnym wrażeniem kazań głoszonych przez dominikańskiego mnicha z klasztoru San Marco we Florencji - Girolamo Savonarolę. Pod wpływem tych kazań zrodził się w nim potężny konflikt pomiędzy  pasją i radością tworzenia a pokorą i ascezą. Savonorola krytykował wszystko to, co odciąga człowieka od Boga, w tym też sztukę. Ugasił nimi renesansową radość życia młodego artysty i wprowadził atmosferę potępienia. Michał Anioł opuścił Florencję na cztery lata przed powieszeniem, a później spaleniem kaznodziei na głównym placu miasta, ale zaszczepione przez mnicha wątpliwości pozostały w nim do końca życia. Dał temu wyraz przy malowaniu Sądu Ostatecznego w Kaplicy Sykstyńskiej.

Prowadził budowę Bazyliki św. Piotra, robił to do końca swojego życia, niestety nie ukończył dzieła. Zajmował się też ukształtowaniem placu kapitolińskiego, budową kościoła S. Maria degli Angeli, Palazzo Farnese i fortyfikacjami. Wykonał niezliczoną ilość rzeźb, płaskorzeźb i obrazów.

Michał Anioł uwielbiał tworzyć rzeczy wielkie, monumentalne. Nie zadawalały go zlecenia małych form w małych kościołach czy prywatnych galeriach. Potrzebował dużych wyzwań, aby się w pełni realizować. Często odrzucał pomoc innych i realizacja zamówienia kosztowała go bardzo dużo wysiłku. Stawał się mrukliwym samotnikiem stroniącym od ludzi. Coraz rzadziej wychodził z pracowni, sprawiał wrażenie ciągle nienasyconego, goniącego za nowymi zamówieniami i projektami.

Nie dbał o własną wygodę, natomiast cały czas troszczył się o ojca i braci, których apetyty na wypracowane przez niego fundusze i dobra były niespożyte. Nie miał czasu na własny odpoczynek, poświęcając się pracy, rzeźbiąc czy malując - pracy, która była jego prawdziwą jedyną miłością.

Przekonany był o nieżyczliwości innych artystów. Za wroga uważał Leonarda da Vinci - człowieka pełnego ogłady, szanowanego artystę,pełnego szacunku i dobrych intencji wobec ludzi. Był przekonany, że Leonardo działa przeciwko niemu, chcąc go ośmieszyć i pozbawić zleceń. Wszędzie doszukiwał się teorii spiskowych co do swojej osoby. Tymczasem, dzięki Leonardowi otrzymał wiele intratnych zleceń, m.in. Dawida we Florencji.  Spisków doszukiwał się także w Watykanie - miał problem z Bramantim, który był odpowiedzialny za stworzenie nowej Bazyliki św. Piotra.

Dostrzegał wybitny talent u młodego malarza, który podziwiał mistrza, ale darzył go głęboką niechęcią. Według legendy, Michał Anioł interesował się pracą Rafaela w Willi Farnesine, gdzie malarz kładł freski. Pod nieobecność Rafaela, Michał Anioł odwiedził willę i w jednej z lunet na sklepieniu narysował głowę młodzieńca, chcąc w ten sposób przekazać młodemu artyście, że nic nie dzieje się bez  Michała Anioła.

Był niesympatyczny dla ludzi, chmurny i gniewny, pełen pretensji i skory do kłótni. Przepełniała go twórcza pycha, przekonanie o jego niczym nie zagrożonej dominacji w świecie artystów. Ta ciągła wewnętrzna walka nie przynosiła mu poczucia spełnienia. Miał wiele planów i marzeń związanych ze swoją twórczością, ale nie wszystkie udawało mu się zrealizować. Za swoją największą klęskę uważał nieukończenie grobu papieża Juliusza II w takiej formie, jaką sobie zaplanował. Nie dokończył wielu zamówionych rzeźb, zakrystii w kościele San Lorenzo we Florencji i wielu innych.

Nigdy nie założył rodziny, żył jak pustelnik, nie posiadał wielu przyjaciół. Zarabiał sporo, ale wszystkie pieniądze przekazywał rodzinie. I był ciagle niespełniony, chciał tworzyć więcej i więcej. Pracował do końca swoich dni.

Miał swoisty zwyczaj sygnowania swoich malowideł - wśród postaci, które malował, wstawiał swój wizerunek. Można go odnaleźć w Kaplicy Syksyńskiej czy na freskach w Cappella Paolina.

Pod koniec życia jednak pojawiła sie jeszcze jedna forma wyrazu artystycznego - pisał poezje. Wydał wiele sonetów i kazań, a tematami które głównie poruszał, była miłość i śmierć. Po raz pierwszy poematy Michała Anioła zostały wydane w 1623 roku przez jego siostrzeńca. Doczekały się również przekładu polskiego, którego dokonał Leopold Staff

Prawie do samej śmierci pracował nad Pietą Rondanini. Mieszkał ze swym służącym, Francesco Armadori, zwanym Urbino w skromnym domku Marcela de'Corvi (dziś w tym miejscu znajduje się pomnik Wiktora Emmanuela II). Po śmierci, dzięki staraniom jego bratanka, Lionarda i Kosmy I Medyceusza, ciało artysty zostało potajemnie sprowadzone do Florencji i ponownie pochowane. Odbyły się dwa pogrzeby Michała Anioła we Florencji. Pierwszy, następnego dnia po sprowadzeniu zwłok, w bazylice Santa Croce. Druga ceremonia pogrzebowa z właściwą oprawą odbył się prawie pięćset lat temu w bazylice San Lorenzo. Cała bazylika została udekorowana czarnymi zasłonami i malowidłami scen z życia artysty. W głównej nawie umieszczono cztery posągi symbolizujące: obraz, rzeźbę, architekturę i poezję. W centralnym miejscu ustawiono rzeźbę - alegorię Sławy. Michał Anioł spoczywa w bazylice Santa Croce, a jego nagrobek zaprojektował Giorgio Vasari.