Ciekawostki o Kosmosie

Teoria ta zakłada, że wszechświat rozpoczął się w jednym punkcie wielkości łepka od szpilki, który w wyniku olbrzymiej eksplozji zaczął się rozszerzać i rozszerza się do dziś. Jednym z dowodów potwierdzających słuszność teorii wielkiego wybuchu oraz rozszerzania się wszechświata jest fakt, że im odleglejsza od ziemi jest obserwowana galaktyka tym szybciej od niej się oddala.

Granica błędu w obliczeniach wynosi 21 milionów lat.

Bardzo wczesny wszechświat trwał jedynie pikosekundę, w tym czasie nie wykształciły się jeszcze prawa fizyki, które znamy obecnie.

W pierwszych etapach tego okresu było jeszcze za gorąco by pierwiastki mogły się tworzyć samoistnie w wyniku łączenie cząstek subatomowych. Po 20 minutach od wielkiego wybuchu wszechświat był wypełniony nieprzepuszczalną dla światła plazmą. Od tego czasu musiało minąć 18 tysięcy lat by mogły zacząć powstawać pierwsze atomy.

Po około 47 tysiącach lat od wielkiego wybuchu wszechświat ochłodził się na tyle, że pierwszy raz w historii dominującym jego elementem stała się materia.

Po 370 tysiącach lat od wybuchu materia we wszechświecie osiągnęła stan podstawowy (stan układu kwantowego posiadający najmniejszą możliwą energią) emitując fotony. Przestrzeń zaczęła robić się przepuszczalna dla tych fotonów a we wszechświecie pojawiło się światło. Dziś możemy je obserwować pod postacią kosmicznego promieniowania tła.

Okres ten trwał od 370 tysięcy do 1 miliarda lat po wielkim wybuchu. W tym czasie materia we wszechświecie grupowała się pod wpływem grawitacji. Powstawały nowe gwiazdy i łączyły się w większe struktury.

Przez pierwsze 3 miliony lat wszechświat był wypełniony pomarańczowym światłem emitowanym przez fotony uwalniane z atomów wodoru. Z biegiem czasu długość fali przesunęła się w stronę podczerwieni a więc niewidzialnego dla ludzkiego oka zakresu fal a wszechświat stał się ponownie ciemnym miejscem.

Dopiero pomiędzy 200 a 500 milionami lat po wielkim wybuchu powstały pierwsze gwiazdy i galaktyki. Dotychczas nie udało się astronomom zaobserwować ani jednej gwiazdy powstałej w tym okresie. Na końcowym etapie tego okresu wykształciły się pierwsze gromady i supergromady galaktyk a wszechświat powoli wypełnił się światłem i zaczął przypominać ten, który znamy obecnie.

Przypomina on ten sprzed 12,8 miliarda lat i będzie tak wyglądać przez najbliższe miliardy lat.

W historii wszechświata przyjdzie w końcu taki moment, gdy przestaną powstawać nowe gwiazdy. Będzie on już na tyle rozszerzony, że możliwość skupienia odpowiedniej ilości obłoków wodoru niezbędnych do powstania gwiazdy stanie się niemożliwe. Rozszerzony wszechświat będzie tak rozległy, że obserwowalną jego częścią będzie jedynie rodzima galaktyka i jej najbliższe otoczenie, poza nią, obserwator będzie otoczony wyłącznie przez idealnie czarną, kosmiczną pustkę.

Każda z nich ma inny skład i inne rozmiary. Największe galaktyki mogą rozpościerać się nawet na 2 miliony lat świetlnych

Ten znajdujący się 1,04 miliarda lat świetlnych od Ziemi gigant ma średnicę ponad 2 milionów lat świetlnych a tworzy ją ponad 100 trylionów gwiazd. Obiekt został odkryty w 1790 roku przez brytyjskiego astronoma Williama Herschela.

Jest od nas oddalona o 114 tysięcy lat świetlnych i zbliża się z prędkością 40 km/s w naszą stronę. Zbudowana jest z około 1000 gwiazd i ma średnicę 221,79 lat świetlnych, jest więc ponad 9 tysięcy razy mniejsza od IC 1101.

Według najprostszych kalkulacji biorących pod uwagę ilość galaktyk i średnią ilość gwiazd w galaktyce oszacowano ich liczbę na 1 kwadrylion czyli 1000000000000000000000000.

Jesteśmy w stanie dostrzec jedynie widzialny jego obszar (taki, z którego światło jest w stanie poruszać się szybciej niż rozszerzająca się czasoprzestrzeń i dotrzeć do naszych oczu). Być może cały wszechświat jest nieskończenie wielki i nigdy nie uda nam się sięgnąć okiem poza nasz „widzialny” obszar, którego średnica wynosi w przybliżeniu 92 miliardy lat świetlnych.

Według jednej z teorii równowaga tego obłoku została zachwiana poprzez wybuch pobliskiej supernowej. Pod wpływem tej siły obłok zaczął się poruszać a wewnątrz zaczęła się formować skupiona materia. Pod wpływem własnej grawitacji obłok zaczął się zapadać i obracać coraz szybciej a temperatura w jego wnętrzu rosła. Pod wpływem prędkości obrotowej obłok zaczął się spłaszczać w dysk i w pewnym momencie temperatura i ciśnienie w centrum obłoku były tak duże, że narodziła się tam nowa gwiazda - Słońce.

Więcej o Układzie Słonecznym.

Nasza galaktyka zalicza się raczej do przeciętnych, jej średnica to 100 do 120 tysięcy lat świetlnych. Być może wyjątkową cechą Drogi Mlecznej jest istnienie w niej życia, choć na ostateczne wnioski będziemy musieli poczekać zapewne kilka dekad.  Droga Mleczna jest galaktyką spiralną z poprzeczką (sBBc), zbudowana jest ze 100 do 400 miliardów gwiazd.

Orbituje wokół galaktycznego środka ciężkości z prędkością 268 km/s. Pełne okrążenie galaktyki trwa około 230 milionów lat temu, w podobnej pozycji względem galaktycznego jądra znajdowaliśmy się ostatnio w górnym triasie, gdy na ziemi zaczęły się pojawiać pierwsze dinozaury.

Jest około 109 razy większe niż Ziemia a jego masa wynosi w przybliżeniu 333 tysięcy mas Ziemi. Słońce stanowi około 99,86% masy Układu Słonecznego.

Więcej o Słońcu.

Ten gazowy olbrzym w 90% zbudowany jest z wodoru i około 10% z helu. Średnica Jowisza to 139 822 km. Oznacza to, że potrzeba aż 11 ziemi ustawionej jedna obok drugiej aby osiągnąć ten rozmiar. Masa Jowisza stanowi 317 mas ziemskich, Jowisz ma jednak zdecydowanie mniejszą od Ziemi gęstość.

Krater ma średnicę 15 600 km i został odkryty 7 sierpnia 2020 roku. Dotychczas nie został nazwany.

Znajduje się na półwyspie Jukatan pod wodami Zatoki Meksykańskiej. Krater powstał około 66 milionów lat temu w wyniku uderzenia komety lub planetoidy o średnicy 10 km. To ten obiekt przypieczętował los dinozaurów ptasiomiedniczych. Średnica krateru to 150 km a głębokość 20 km.

Kanion znajduje się tuż poniżej marsjańskiego równika. Więcej o Marsie przeczytasz tutaj.

Ten wygasły wulkan wypiętrza się ponad marsjańską powierzchnię na wysokość około 21 287 metrów powyżej średniej wysokości gruntu. Średnica wulkanu przy podstawie to 624 km. Na szczycie góry znajduje się krater uderzeniowy o wymiarach 85 x 60 x 3 km.  Wulkan jest wygasły i obecnie nie wykazuje żadnej znaczącej aktywności a ostatnia erupcja miała miejsce pomiędzy 100 a 200 milionami lat temu. Nadzwyczajne rozmiary Olympus Mons są prawdopodobnie spowodowane tym, że na Marsie nie ma ruchomych płyt tektonicznych więc lawa znajdująca się pod nim może nieprzerwanie wydobywać się na powierzchnię przyczyniając się do jego wzrostu.

Im dalej od obserwatora znajduje się ciało niebieskie, tym dłużej dociera do niego światło wyemitowane lub odbite od tego obiektu. Dla przykładu, obserwując galaktykę oddaloną o 4 miliardy lat oglądamy ją w czasie, gdy na Ziemi nie istniało jeszcze życie.

Oznacza to, że gdy patrzymy na Słońce na niebie, widzimy je tam, gdzie było ponad 8 minut temu.

Choć skład astronautów orbitujących nad naszymi głowami zmienia się stale, od listopada 2000 roku nie było ani jednego dnia, w którym w kosmosie nie znajdowałby się jakikolwiek astronauta.