Ciekawostki o Janie III Sobieskim

Został wybrany przez szlachtę na sejmie elekcyjnym po śmierci króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Sprawował władzę przez 22 lata.

Olesko było prywatnym miastem szlacheckim lokowanym w 1441 roku, położonym w XVI wieku w województwie ruskim.  Obecnie leży 23 km na północ od Złoczowa, 72 km od Lwowa i 5 km od Podhorców, nad jednym z ramion Styru (prawy dopływ Prypeci) zwanym Liberią. Pierwotnie zamek był własnością rodziny Sienieńskich z Sienna, Daniłowiczów, a następnie Sobieskich i Rzewuskich. Jan Sobieski, już jako król, dwukrotnie odwiedzał później zamek, raz w kwietniu 1682 roku, a następnie w 1687 - wraz z żoną Marią Kazimierą i dworzaninem, Francuzem, Daleyrac. Według kronikarzy, władca stwierdził, że "chce odwiedzić miejsce i pokój, w którym się urodził". Według kronikarzy również, w dniu narodzin władcy, pod zamek podjeżdżały oddziały tatarskie.

Według innej, było to w pobliskim Białym Kamieniu.

Jan Sobieski spokrewniony był z potężnym rodem Żółkiewskich poprzez matkę, Zofię Teofilę z Daniłowiczów, wojewodziankę ruską - był prawnukiem hetmana. Żółkiew była ulubioną rezydencją króla i tam, już w dorosłym życiu, spędzał najwięcej czasu.

Jego ojcem był działacz polityczny Jakub Sobieski (pod koniec życia kasztelan krakowski), a dziadkiem Marek Sobieski - magnat, wojewoda, kasztelan lubelski, chorąży wielki koronny, starosta łucki. Obaj, oprócz sprawowania wysokich funkcji państwowych, odznaczyli się zasługami na polu walki (Marek, jako wprawny szermierz, cieszył się zaufaniem i uznaniem Stefana Batorego). Natomiast matką Jana Sobieskiego była Zofia Teofila z Daniłowiczów Sobieska , córka wojewody ruskiego Jana Daniłowicza i Zofii z Żółkiewskich - córki hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Rodzice Sobieskiego posiadali siedmioro potomstwa, z czego jedynie czworo dożyło dorosłości: Marek - rotmistrz wojsk koronnych, który zginął w niewoli tatarskiej (trafił do niej po bitwie pod Batohem, gdzie pojmały go wojska Chmielnickiego), Katarzyna - żona Michała Kazimierza Radziwiłła i Anna - wstąpiła do zakonu benedyktynek, gdzie zmarła w wieku 19 lat.

Ich postawa i zaangażowanie w sprawy ojczyzny miały wielki wpływ na ukształtowanie i poglądy przyszłego króla. Spędzając dzieciństwo w Żółkwi, Jan wychowywał się w atmosferze kultu pradziadka, który był dla niego wzorem żołnierza i obywatela.

Jakub Sobieski bardzo zabiegał o gruntowną znajomość przez synów kilku języków obcych. Dbał, aby oprócz nauki słownictwa i gramatyki, chłopcy uczyli się języków obcych poprzez konwersację, gdyż, jak twierdził "milczeniem żaden się żadnego języka nie nauczył". Nauka odbywała się według szczegółowej instrukcji sporządzonej przez ojca, która obejmowała, oprócz języków obcych i innych dziedzin nauki, także ćwiczenia pobożności, relaks i utrzymywanie higieny osobistej.

Jan i Marek przybyli do Krakowa w 1640 roku, jednak zanim zapisali się do szkoły, na prywatnych lekcjach pobierali naukę łaciny. Po kilku miesiącach dokształcania się, bracia znakomicie zdali egzamin wstępny, dlatego przyjęto ich od razu do klasy drugiej, tzw. "poetyki". Kształcenie w szkole odbywało się pod okiem znakomitych pedagogów, którzy odegrali ogromną rolę w ich wychowaniu. Nauczyciele owi lansowali model wodza-żołnierza, koncepcję rządów nad państwem wybitnej jednostki, zerwanie z powszechnymi nawykami szlacheckimi, stałe utrzymywanie gotowości bojowej państwa i zapewnienie skarbowi państwa odpowiednio wysokich dochodów.

Studiowali w latach 1643-1646, byli pilnymi i sumiennymi studentami. Jan Sobieski nawiązał w czasie studiów przyjaźń z dziekanem Wojciechem Dąbrowskim, który ponoć przepowiedział mu koronę królewską. Edukacja odbyta w Krakowie miała ogromny wpływ na dalsze życie przyszłego króla.

W czasie tego pobytu Jan poznał wielu wybitnych dowódców i przywódców politycznych, m.in. Wielkiego Kondeusza (wybitny dowódca wojskowy, książę Ludwik de Bourbon-Conde), króla Karola II Stuarta (król Anglii i Szkocji), Wilhelma II Orańskiego (książę Oranii-Nassau). Ćwiczył się w wojskowości, zapoznawał się z organizacją armii francuskiej, szwedzkiej i hiszpańskiej, oglądał najlepsze w ówczesnej Europie fortyfikacje w Niderlandach. Zajmował się także studiowaniem klasycznych tekstów - Tacyta, Salustiusza, Liwiusza i Swetoniusza. W Paryżu zapisał się do Czerwonej Kompanii gwardii królewskiej. W stolicy Francji zastała go wiadomość o śmierci ojca, tam też uczestniczył w żałobnej mszy celebrowanej przez legata papieskiego.