Państwa

Ciekawostki o Słowacji

Znaleźliśmy 37 ciekawostek na temat Słowacji

Kraj zamków i pałaców

Słowacja jest niewielkim państwem śródlądowym, które w dzisiejszym kształcie powstało po podziale Czechosłowacji w 1993 roku. Jest jednym z państw graniczących z Polską, z którą dzieli dostęp do Tatr Wysokich. Aż 61% jej powierzchni zajmują góry, w dużej mierze pokryte mieszanymi lasami. Pozostała powierzchnię zajmują kotliny śródgórskie oraz nieliczne niziny. Jest ojczyzną Janosika, haluszek i Kofoli. Słynie z pięknych widoków, zamków i pałaców, których posiada najwięcej na świecie w przeliczeniu na jednego obywatela. Posiada też stolicę, która jako jedyna na świecie graniczy z dwoma państwami.
Słowacja
1
Słowacja jest unitarnym państwem śródlądowym leżącym w Europie Środkowej.
Jest państwem charakteryzującym się wewnętrzną jednością, w którym wszystkie jednostki administracyjne wchodzące w skład państwa są tak samo zorganizowane i podporządkowane organom centralnym.
2
Jest niewielkim krajem o powierzchni 49 036 km2.
Graniczy z Austrią, Czechami, Polską, Ukrainą i Węgrami.
3
Słowacja nie posiada dostępu do morza, cechuje ją górzysty krajobraz i umiarkowany klimat, jest południowym sąsiadem Polski i jej roślinność bardzo niewiele różni się od roślinności polskiej.
Jest krajem górskim, bo aż 61% powierzchni Słowacji zajmują liczne pasma Karpat Zachodnich (Tatry, Białe Karpaty, Małe Karpaty, Niżne Tatry, Rudawy Słowackie, Wielka i Mała Fatra) oraz Karpat Wschodnich (Bieszczady i Wyhorlat).
4
Najwyższym punktem na Słowacji jest leżący w Tatrach, Gerlach (2655 m n.p.m.) - najwyższy szczyt Tatr oraz całych Karpat.
Gerlach położony jest w bocznej grani Tatr Wysokich i należy do Korony Europy oraz Wielkiej Korony Tatr.
5
Stosunkowo niewielką część powierzchni kraju zajmują tereny nizinne - około 40%.
Są to trzy niziny: Nizina Zahorska - najmniejsza, w południowo-zachodniej części kraju, Nizina Naddunajska - największa i Nizina Wschodniosłowacka - na południu i południowym wschodzie, z najniższym punktem powierzchni państwa (94,7 m n.p.m.) na przecięciu rzeki Bodrog z granicą państwa.
6
Najstarszymi fragmentami gór Słowacji jest środkowa część Karpat Zachodnich, najmłodsze leżą na południu kraju i pochodzą z czwartorzędu.
Najwyższym pasmem górskim w Karpatach są Tatry z 29 szczytami wyższymi niż 2500 m n.p.m. Zajmują one powierzchnię 750 km2, z czego większa część - 600 km2 leży na Słowacji. Są one podzielone na kilka części. Na północy, w pobliżu granicy z Polską, znajdują się Tatry Wysokie, które są celem popularnych wycieczek pieszych i narciarskich oraz domem dla wielu malowniczych jezior i dolin. Najwyższym ich szczytem jest Gerlach. Pasmo Tatr jest reprezentowane jako jedno z trzech wzniesień w herbie Słowacji.
7
Według miłośników przyrody, najpiękniejszym szczytem Tatr Wysokich na Słowacji jest Krywań (2495 m n.p.m).
Jest to szczyt łatwo dostępny dzięki dobrze utrzymanym, oznakowanym szlakom. Jest ulubioną górą wędrowców w zachodniej części Tatr Wysokich. Krywań był również ważnym symbolem słowackiego aktywizmu etnicznego i narodowego przez ostatnie dwa stulecia. Odwoływano się do niego w dziełach sztuki od XIX-wiecznej literatury, poprzez obrazy, filmy dokumentalne, aż po polski rockowy zespół. W 2005 roku ogólnokrajowe głosowanie wyłoniło go jako element na słowackich monetach euro (monety 1,2 i 5 centów). Pierwszym VIP-em, który dotarł na szczyt był 43-letni król Saksonii Fryderyk August II w 1840 roku.
8
Słowacja posiada gęstą sieć rzeczną, której 96% należy do zlewni Dunaju (zlewisko Morza Czarnego), a pozostałe 4% do zlewni Wisły (zlewisko Morza Bałtyckiego).
Największe rzeki Słowacji to: Dunaj, Wag, Hron, Morawa, Bodrog, Latorica, Laborec. Najdłuższą rzeką jest Wag - 403 km, a najkrótszą Czarna Woda. Większość rzek wypływa w słowackich górach. Niektóre płyną tylko przez Słowację, inne tworzą naturalną granicę z sąsiednimi krajami (ponad 620 km), np. Dunajec na północy, Dunaj na południu, Morawa na zachodzie. Całkowita długość rzek na terytorium Słowacji wynosi 49 774 km.
9
W słowackich Karpatach nie występują lodowce.
W strefie gór występują liczne wodospady.
10
Największym i jednocześnie najgłębszym jeziorem Słowacji jest Wielki Hińczowy Staw - staw tatrzański położony w Dolinie Hińczowej, stanowiącej górną część Doliny Mięguszowieckiej w słowackiej części Tatr Wysokich.
Naturalne jeziora Słowacji są w dużej części jeziorami pochodzenia glacjalnego, które uformowały się w wyniku cofania się lądolodu.
11
Słowacja posiada 9 parków narodowych zajmujących 6,5% powierzchni kraju, oraz liczne rezerwaty i obszary chronionego krajobrazu.
Tereny chronione zajmują ogółem 12,3 tys. km. Historia ochrony przyrody na Słowacji sięga XIII w., kiedy ochroną objęto żubra europejskiego i obszar obecnego rezerwatu "Badinsky prales" niedaleko Bańskiej Bystrzycy. Pierwszy obszar chroniony - Wielki Ogród w Dolinie Wielickiej w Tatrach Wysokich - wyznaczono w 1876 r. Pierwszym parkiem narodowym na Słowacji był Tatrzański Park Narodowy powołany w 1948 roku.
12
Słowacja posiada ponad 2400 jaskiń, z czego jedynie ponad 400 zostało zbadanych do tej pory.
Pięć z nich zostało wpisanych na listę światowego dziedzictw UNESCO. Są to: Dobszyńska Jaskinia Lodowa w Słowackim Raju, Jaskinia Domica - Słowacki Kras, Jaskinia Gombasek - Słowacki Kras, Jaskinia Jasovska - Słowacki Kras i Ochtyńska Jaskinia Aragonitowa - Słowacki Kras. Dla zwiedzających dostępnych jest 30 jaskiń. Większość z nich posiada stalagmity i stalaktyty.
13
Słowacja, podobnie jak Czechy czy Polska, leży w strefie lasów mieszanych.
Lasy pokrywają 44% terytorium Słowacji. Pod względem drzewostanu - 60% to drzewa liściaste, a 40% drzewa iglaste.
14
Najstarsze zachowane artefakty z terenu obecnej Słowacji datowane są na 270 000 p.n.e. (wczesny paleolit).
Znajdują się one w pobliżu Nowego Miasta nad Wagiem i są to starożytne narzędzia wykonane z krzemienia. Z okresu środkowego paleolitu pochodzą narzędzia kamienne znalezione w jaskini Prevot w Bojnicach. Najważniejszym odkryciem z tamtej epoki jest czaszka neandertalska (ok. 200 000 p.n.e.) odkryta w pobliżu wsi Ganovce w północnej Słowacji. Archeolodzy znaleźli w tym rejonie prehistoryczne szkielety ludzkie, a także liczne obiekty i ślady kultury graweckiej.
15
Do najbardziej znanych znalezisk archeologicznych należy najstarszy posąg kobiecy wykonany z kości mamuta - słynna Wenus z Moraw (22 800 p.n.e.).
Rzeźba ta została odnaleziona w latach 40. XX w. w miejscowości Moravany nad Vahom koło Pieszczan.
16
Pomiędzy rokiem 1003 a 1031 ziemie dzisiejszej Słowacji wchodziły w skład Królestwa Polskiego, po przyłączeniu ich przez Bolesława Chrobrego.
Za panowania Stefana I Świętego dzisiejsze ziemie Słowacji zostały włączone do Królestwa Węgier - do dziś mniejszość węgierska liczy na Słowacji około 10% mieszkańców.
17
Od XV w. na terenach Słowacji trwało też osadnictwo polskie.
Dziś mieszka tam 4602 Polaków. Tereny, na których zamieszkiwali Polacy stały się przedmiotem sporów między Polską a Słowacją w 1938 roku. Był to też powód, dla którego Słowacja, jako państwo marionetkowe III Rzeszy zaatakowała Polskę w 1939 roku, zajmując m.in. Zakopane, gdzie odbyła się nawet oficjalna parada zwycięstwa Słowaków - można powiedzieć, że Słowacja była naszym trzecim okupantem w czasie II wojny światowej.
18
Od XV do XIX w. terenami Słowacji władali Habsburgowie.
Po upadku Habsburgów Słowacja współtworzyła Czechosłowację. W okresie 1939-1944 była niepodległym państwem faszystowskim pod rządami Jozefa Tiso. W latach 1945-1992 ponownie wchodziła w skład Czechosłowacji.
19
Od 1 stycznia 1993 roku Słowacja ponownie jest niepodległym państwem jako Republika Słowacka.
W tym samym roku została też członkiem ONZ. W 2004 roku została członkiem NATO, a od 1 maja 2004 należy do Unii Europejskiej. W 2009 roku stała się członkiem strefy euro. Jest także członkiem Grupy Wyszehradzkiej.
20
Stolicą Republiki Słowackiej jest Bratysława.
Jest ona też największym miastem Słowacji pod względem liczby mieszkańców (437 726 osób). Bratysława leży nad Dunajem (rozpościera się po obu jego brzegach) przy granicy z Austrią i Węgrami. W związku z tym położeniem jest jedyną stolicą na świecie, która graniczy z dwoma państwami. Miasto jest siedzibą najwyższych władz państwowych. Stanowi też centrum życia kulturalnego, społecznego, gospodarczego i politycznego. Bratysława posiada wiele cennych zabytków. Mieści się tam m.in. gotycka katedra św. Marcina, która przez 300 lat była miejscem koronacji królów węgierskich.
21
W miejscowości Kremnicke Bane, która jest starą osadą górniczą wspominaną już w 1361 roku, znajduje się (według jednej koncepcji) geograficzny środek Europy.
Symboliczny środek Europy znajduje się nad wsią, przy gotyckim kościele św. Józefa, z dachu którego płynie woda na jedna stronę do rzeki Wag, a na drugą stronę do rzeki Hron. Niedaleko kościoła jest też najwyższy punkt gminy, skała Trnovnik o wysokości 990 m n.p.m.
22
Ulubionym napojem Słowaków jest Kofola - bezalkoholowy napój gazowany typu cola produkowany w Słowacji i Czechach.
Powstał on w 1960 roku w Czechosłowacji, gdzie zdobył największą popularność. Kofola jest głównym konkurentem Coca-coli oraz Pepsi w Czechach i na Słowacji. Głównym składnikiem napoju jest syrop Kofo, składający się z 14 składników ziołowych i owocowych, wody, cukru, kofeiny i karmelu. W porównaniu z Pepsi lub Coca-colą zawiera 30% mniej cukru, zawiera więcej kofeiny i nie zawiera fosforanów. Popularna jest w restauracjach, gdzie można nalewać ją prosto z beczki, podobnie jak piwo.
23
Słowacy wypijają rocznie 12 litrów czystego alkoholu.
Jest to o 2 litry więcej, niż wypijają Polacy.
24
Co roku na ulicach Koszyc (drugie co do wielkości miasto Słowacji) odbywa się maratoński bieg uliczny - Międzynarodowy maraton pokoju.
Pierwsza edycja odbyła się 28 października 1924 roku, co czyni go najstarszym maratonem w Europie. Od 1980 roku w maratonie uczestniczą także kobiety. Po maratonie bostońskim ( 19 kwietnia 1897 roku) jest to drugi najstarszy maraton na świecie.
25
Słowacja posiada 1657 źródeł termalnych.
Taka jest oficjalna ich ilość, ale szacuje się, że jest ich znacznie więcej.
26
W Słowacji wszystkie osoby uczące się do 26 roku życia podróżują pociągami za darmo.
Program ten dotyczy także emerytów (powyżej 62 roku życia), rencistów oraz osób na emeryturach pomostowych. Dotyczy to również studentów i emerytów z zagranicy. Ponad to, wraz z darmowymi pociągami podwyższono ulgę na dojazdy do pracy dla pozostałych grup ludności z 30% do 50%.
27
Najpopularniejszym daniem kuchni słowackiej są haluszki.
Są to niewielkie kluseczki z mąki, ziemniaków, owczego sera i smażonego boczku, skwarków oraz słoniny. Na Słowacji żyje ponad 5 mln ludzi i wydaje się, że mniej więcej tyle jest sposobów wytwarzania haluszków.
28
Janosik, uważany za tatrzańskiego bohatera działającego po polskiej stronie gór, był Słowakiem, a nie Polakiem.
Był karpackim zbójnikiem i słowackim bohaterem narodowym, który żył na przełomie XVII i XVIII w. Nazywał się Juraj Janosik, był Słowakiem i pochodził ze wsi Terchova, opodal Żyliny. Podczas służby w armii austriackiej poznał niejakiego Tomasa Uhorcika, który był harnasiem zbójników karpackich i przystąpił do jego zbójeckiej bandy. Gdy Uhorcik odszedł z bandy, nowym harnasiem został Janosik. Działał on na pograniczu węgiersko-polskim, a ofiarami jego napadów byli głównie kupcy, plebani, posłańcy pocztowi i inne zamożne osoby. Rabował głównie dla siebie, nie dzielił się z biednymi. W 1713 roku został pojmany, osądzony i skazany na śmierć przez powieszenie na haku za lewe żebro.
29
W drugiej połowie XVIII w. Juraj Janosik stał się slowackim bohaterem narodowym.
Zaczęto go pozytywnie wiązać z Tatrami. Spopularyzowały się wówczas podania, jakoby działał on poprzez obrabowywanie bogatych i obdarowywanie biednych. Jego postać w XIX w. stała się również powszechna w folklorze beskidzkim, rozniosła się do Margrabstwa Morawskiego, na Węgry i Ukrainę. Na Słowacji postrzegany był na dwa sposoby: jako pospolity bandyta oraz jako szlachetny zbójnik. W Polsce znana była tylko jego pozytywna wersja.
30
Wizerunek Janosika pojawił się w 1944 roku na słowackim banknocie 500-koronowym, a w 1947 roku także na 2-koronowej monecie.
Obchodzony 26 marca Dzień dobrego łotra nazywany jest także dniem Janosika.
31
W miejscu narodzin Janosika, we wsi Terchova, na północnym zachodzie Słowacji, mieszkańcy uwiecznili w monumentalnej rzeźbie postać swojego bohatera.
Na zielonym wzgórzu nad droga do Doliny Wrotnej w Małej Fatrze wznosi się Pomnik Janosika wykonany z blachy stalowej, mierzący 7,5 m wysokości. Wybudowano go w 1988 roku, a jego autorem jest akademicki rzeźbiarz Jan Kulich.
32
Słowacja może pochwalić się wieloma obronnymi reprezentacyjnymi obiektami kulturalno-historycznymi.
Na jej obszarze można znaleźć ponad sto grodów i zamków oraz co najmniej dwa razy tyle pałaców, powstałych w różnych epokach historycznych. W przeszłości były one areną wielu wydarzeń historycznych, a ich właściciele przez stulecia decydowali o losach kraju. Ich częścią składową były, szczególnie w okresie baroku, eleganckie ogrody i parki, a dwory ziemiańskie znajdują się do dzisiaj w niemal każdej słowackiej gminie. Zamek Spiski (największy kompleks zamkowy w Europie Środkowej) z okolicznymi zabytkami w 1993 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
33
W Kremnicy, w środkowej Słowacji znajduje się mennica uważana za najstarszy tego typu obiekt na świecie.
Początki jej działalności sięgają roku 1328. Obecnie w kremnickiej mennicy bite są m.in. słowackie monety euro.
34
W gotyckim kościele farnym pw. św Jakuba w Lewoczy (wschodnia Słowacja, Spisz), znajduje się najwyższy drewniany ołtarz na świecie.
Jego wysokość wynosi 18,62 m. Jego autorem jest znany rzeźbiarz z okresu gotyckiego Mistrz Paweł z Lewoczy. Chociaż kościół wiele razy płonął, wokół toczyła się wojna, najwięcej szkód ołtarzowi wyrządziły korniki. Zespół, który podjął się jego konserwacji w latach 1952-1954 został nagrodzony państwowymi odznaczeniami.
35
W miejscowości Kolarovo znajduje się jeden z najdłuższych w Europie most o drewnianej konstrukcji.

Jest to most na Małym Dunajcu. Jego długość wynosi 86 m, a szerokość 2,25 m. Most nie posiada żadnych betonowych filarów ani innych elementów zabezpieczających. Zbudowali go w rekordowym czasie dziewięciu dni w 1992 roku miejscowi strażnicy przyrody. Jest on wierną kopią nieistniejącego już dziś mostu z lat 50. XX w, a powstał na podstawie relacji osób, które zapamiętały jego wygląd. Most zbudowany jest ze specjalnie impregnowanego drewna akacjowego - w tym stanie powinien przetrwać około 150 lat. Prowadzi on do miejscowej atrakcji - młyna pływającego na łodzi.

36
Na Słowacji znajduje się jedyny zimny gejzer w Europie i jeden z ośmiu znanych na Ziemi chłodnych gejzerów - gejzer Herl'any.
Podczas odwiertów dokonywanych w celu znalezienia nowych źródeł termalnych w Herl'anach, w okolicach Koszyc, w 1875 roku odkryto unikatowy w tych rejonach świata chłodny gejzer. Jego wybuchy wywoływane są gromadzeniem się w głębokich szczelinach skalnych gazów, w tym głównie dwutlenku węgla, które po osiągnięciu odpowiednio wysokiego ciśnienia, wyrzucają napływającą do otworu wodę. Gejzer stanowi pomnik przyrody i wielką atrakcję turystyczną.
37
Na terytorium gór Slanske Vrchy, miedzy miejscowościami Zlata Bana i Cervenica rozciągają się słynne Słowackie kopalnie opali.
Kopalnie te są obecnie cennym zabytkiem Słowacji. Swój najlepszy czas przeżywały w latach 1845-1880, gdy dzierżawcą kopalni był wiedeński jubiler Salomon Goldschmidt, a po nim jego potomkowie. Rodzina ta eksportowała pozyskane opale na światowe rynki i zapewniła im światową sławę. Największym opalem na świecie jest Harlekyn znaleziony w 1775 roku w korycie strumienia Olsavka (2 970 karatów). Jest on eksponatem muzeum przyrodniczego  w Wiedniu - jego cena szacowana jest na pół mln USD. Opal Burning of Troy jest częścią francuskiego skarbu koronnego. W 1889 roku w sztolni Viliam odkryto gniazdo opali, które nazwano Kaplicą Gizeli. Gniazdo to wydało 200 kg tych drogocennych szlachetnych kamieni.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

20 ciekawostek o Kazimierzu Dolnym
20 ciekawostek o Kazimierzu Dolnym
Prawdziwa perła
Kazimierz Dolny jest jednym z najbardziej urokliwych miast o charakterze turystyczno-wypoczynkowym w Polsce. Jest znany zarówno w kraju jak i za grani ...
32 ciekawostki o Helsinkach
32 ciekawostki o Helsinkach
Najbardziej wysunięty na północ obszar miejski na świecie
Helsinki to stolica i największe miasto Finlandii, trzecie co do wielkości miasto w krajach nordyckich. Jest najbardziej wysuniętą na północ stolicą p ...
24 ciekawostki o Bremie
24 ciekawostki o Bremie
Miasto tolerancji i szans
Brema - miasto nad Wezerą, leżące w niewielkiej odległości od jej ujścia do Morza Północnego. Jego wizytówką i dumą są wyznawane od stuleci wartości: ...
29 ciekawostek o Kaliszu
29 ciekawostek o Kaliszu
Jedno z najstarszych miast w Polsce
Kalisz to jedno z najstarszych miast polskich i jedna z dwóch tradycyjnych stolic Wielkopolski, obok Poznania. Od średniowiecza pełni rolę ważnego ośr ...
24 ciekawostki o Poczdamie
24 ciekawostki o Poczdamie
Rezydencja królów pruskich
Poczdam jest stolicą Brandenburgii. Ze względu na swoją historyczną przeszłość jest miastem międzynarodowym, czego odzwierciedleniem jest także różnor ...
22 ciekawostki o Filadelfii
22 ciekawostki o Filadelfii
Pierwsza stolica Stanów Zjednoczonych
Filadelfia, nazywana często "Miastem Braterskiej Miłości", jest jednym z najważniejszych i historycznie bogatych miast w Stanach Zjednoczonych. Miasto ...
21 ciekawostek o Palermo
21 ciekawostek o Palermo
Miasto założone przez Fenicjan
Palermo to miasto założone przez Fenicjan ponad 2700 lat temu. Położone w kotlinie, którą Arabowie w IX wieku nazwali Conca d'Oro, otoczone jest pasme ...
17 ciekawostek o San Gimignano
17 ciekawostek o San Gimignano
Miasto Pięknych Wież
San Gimignano to urokliwe miasto w sercu włoskiej Toskanii, które zachwyca swoją niezwykłą urodą, fascynującą historią i wyjątkowym charakterem. To ma ...

Najnowsze tematy

20 ciekawostek o Syrakuzach
20 ciekawostek o Syrakuzach
Miasto Archimedesa
Syrakuzy to miasto usytuowane na wschodnim wybrzeżu Sycylii we Włoszech. Jego korzenie sięgają czasów starożytnych, kiedy to było jednym z najważniejs ...
11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...

Podobne tematy