Ludzie
Ciekawostki o Krzysztofie Kamilu Baczyńskim
Poeta
Krzysztof Kamil Baczyński powszechnie uznany jest za jednego z najwybitniejszych poetów okresu okupacji. Jego poezja najpełniej wyraża cechy pokolenia Kolumbów. Mimo silnego związku z czasem wojny, jego wiersze ukazują swój uniwersalny wymiar. Są pełne metafor, elementów ze świata baśni, mikroprzyrody, otoczone aurą nastrojowości. Tadeusz Gajcy pisał o Baczyńskim: "Poeta o nucie dostojnej".
1
Krzysztof Kamil Baczyński był poetą okresu wojny, przedstawicielem pokolenia Kolumbów. Pokolenie Kolumbów było pokoleniem literackim obejmującym polskich pisarzy, poetów urodzonych około 1920 roku, którzy w dorosłość wchodzili w okresie II wojny światowej (prawie wszyscy przystępowali do matury w 1939 roku). To właśnie głównie doświadczenia wojenne ukształtowały ich twórczość. Do pokolenia tego zalicza się m.in: Józefa Szczepańskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Annę Kamieńską, Romana Bratnego, Tadeusza Borowskiego, Bohdana Czeszko, Józefa Hena, Tadeusza Gajcego, Tadeusza Różewicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
2
Urodził się w Warszawie 22 stycznia 1921 roku. Jego ojciec, Stanisław Baczyński, syn powstańca styczniowego, był pisarzem, publicystą, krytykiem literackim i historykiem literatury. Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, był żołnierzem Legionów Polskich, oficerem wywiadu tzw dwójki WP (komórka organizacyjna Sztabu Generalnego Wojska Polskiego zajmująca się wywiadem, w tym radiowywiadem, radiokontrwywiadem, kontrwywiadem, dywersją pozafrontową, kryptologią, studiami obcych sił zbrojnych i sprawami zagranicznymi WP w latach 1918-1945).
Matka, Stefania z domu Zieleńczyk była nauczycielką i autorką podręczników szkolnych. Była katoliczką pochodzącą ze zasymilowanej rodziny żydowskiej.
3
Stosunki między rodzicami nie układały się najlepiej, co w końcu doprowadziło do separacji. Więź z matką, która samotnie go wychowywała, do końca życia poety pozostała jedną z najważniejszych relacji.
4
Początkowo rodzina Baczyńskich mieszkała przy ulicy Bagatela 10, gdzie Krzysztof Kamil przyszedł na świat. Został ochrzczony 7 września 1922 roku. Jako dziecko był bardzo chorowity; chorował na astmę, miał słabe serce i stale zagrożony był gruźlicą.
5
W 1931 roku rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie potem, od 1937 roku kontynuował naukę w nowo utworzonym dwuletnim liceum ogólnokształcącym, w klasie o profilu humanistycznym. W maju 1939 roku zdał maturę i otrzymał świadectwo dojrzałości. Nie był wybitnym uczniem, na świadectwach przeważały trójki. Najwyższe oceny zdobywał z rysunków i po maturze zamierzał zdawać na Akademię Sztuk Pięknych.
6
Pierwsze wiersze zaczął pisać już w gimnazjum. Z tego okresu pochodzi jego pierwszy znany wiersz "Wypadek przy pracy", opublikowany na łamach pisma "Strzały", którego Baczyński był współredaktorem. Pismo było organem organizacji Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej "Spartakus", półlegalnej organizacji uczniów szkół średnich pod patronatem PPS (Baczyński wówczas, wraz ze swym przyjacielem Konstantym Jeleńskim był sympatykiem trockizmu). Od 1937 roku Baczyński był członkiem Komitetu Wykonawczego "Spartakusa".
7
W gimnazjum Baczyński zafascynowany był "Ferdydurke" Gombrowicza. Napisał nawet własny wariant tego utworu "Gimnazjum imienia Boobalka I". Znakomicie znał literaturę francuską, a w późniejszym okresie pisał też wiersze po francusku.
8
Kilku kolegów z klasy Baczyńskiego było później żołnierzami warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Byli to: Tadeusz Zawadzki "Zośka", Jan Bytnar "Rudy", Maciej Aleksy Dawidowski "Alek".
Baczyński w latach 1934-1935 był harcerzem działającej przy szkole 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej "Pomarańczarnia" im. Bolesława Chrobrego.
9
Baczyński zdał maturę w maju 1939 roku, miesiąc później zmarł jego ojciec, a we wrześniu wybuchła II wojna światowa. Wybuch wojny pokrzyżował mu plany wstąpienia na Akademię Sztuk Pięknych, a on marzył o karierze grafika lub ilustratora. Od jesieni 1942 roku do lata 1943 roku studiował polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Zajmował się też dorywczą pracą szklarza, malarza szyldów, pracował u węglarza na Czerniakowie, przyjmował telefoniczne zlecenia w Zakładach Sanitarnych. Uczył się także w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa im. C.K. Norwida.
10
Na początku okupacji związał się z socjalistyczną grupą "Płomienie". Pisał także w lewicowym miesięczniku literacko-społecznym "Droga", gdzie był w komitecie redakcyjnym. Otrzymywał stypendia z konspiracyjnych funduszy literackich. Jego lewicowe sympatie znacznie osłabły po 17 września 1939 roku (zbrojny atak ZSRR na Polskę), a ostatecznie wygasły po odkryciu w kwietniu 1943 roku mogił w Katyniu.
