Ciekawostki o Jeziorze Wiktorii

Nazwa ta używana jest w odniesieniu do jezior skupionych w Afryce Wschodniej, które wypełniają tektoniczne zagłębienia Wielkich Rowów Afrykańskich. Zwykle zalicza się do nich pięć jezior: Jezioro Wiktorii, Jezioro Alberta, Jezioro Edwarda, Tanganikę i Kiwu.

Niektórzy za Wielkie Jeziora Afrykańskie uważają tylko te trzy pierwsze, a jeszcze inni włączają do tej piątki jeszcze jezioro Niasa.

Pod względem powierzchni jest to największe jezioro Afryki i największe jezioro tropikalne świata. Jest także drugim słodkowodnym jeziorem świata (po jeziorze Bajkał) i trzecim, jeśli wziąć pod uwagę wszystkie jeziora, łącznie ze słonymi (Morze Kaspijskie - 371 800 km2, Jezioro Górne - 82 410 km2).

Pod względem objętości zajmuje ósme miejsce w świecie.

80% wody w jeziorze pochodzi z opadów, dodatkowo z rzek i tysięcy małych strumieni. Największą rzeką wpływającą do jeziora jest Kagera, uważana za źródłową dla Nilu i stanowiąca część jego górnego biegu.

Kagera płynie przez Rwandę, Burundi, Tanzanię i Ugandę. Jej długość wynosi 400 km.

Średnia głębokość wynosi tam 40 metrów, maksymalna - 83 metry. Najgłębsza część jeziora jest na wschodzie, w pobliżu Kenii, a płytsze jest na zachodzie wzdłuż linii brzegowej Tanzanii.

Powierzchnia jeziora wynosi 68 800 km2, maksymalna długość -337 km, maksymalna szerokość - 250 km, a objętość - 2 750 km3.

 W swojej geologicznej historii jezioro przechodziło zmiany, począwszy od obecnej płytkiej depresji, a skończywszy na szeregu znacznie mniejszych jezior.

Próbki rdzeniowe pobrane z dna jeziora pokazują, że Jezioro Wiktorii wyschło całkowicie co najmniej trzy razy od momentu powstania. Ostatnio jezioro wyschło około 17 300 lat temu, a 14 700 lat temu zostało ponownie napełnione, gdy rozpoczął się afrykański wilgotny okres.

 Główną grupą w jeziorze są pielęgnice (Haplochromis), z ponad 500 gatunkami, prawie wszystkie endemiczne, w tym około 300 gatunków wciąż nieopisanych. Jest to znacznie więcej gatunków ryb niż w jakimkolwiek innym jeziorze na świecie (wyjątek stanowi Jezioro Malawi).

Pielęgnice z Jeziora Wiktorii są częścią starszej grupy ponad 700 blisko spokrewnionych gatunków, w tym także tych z kilku mniejszych jezior w regionie, zwłaszcza Kioga, Edwarda, Jerzego, Alberta i Kiwu.

Hiacynt wodny pochodzi z Ameryki Południowej, a w Jeziorze Wiktorii znalazł się w wyniku działalności człowieka (prawdopodobnie dostał się tam z Rwandy przez rzekę Kagerę w latach 80. XX w.).

 Blokuje on dostęp do łodzi, ma to wpływ na gospodarkę - skutki dla transportu i połowów są natychmiast odczuwalne.

Tam gdzie rośliny występują w dużym skupisku, następuje ogólny wzrost liczby chorób, ponieważ hiacynt tworzy doskonałe obszary lęgowe dla komarów i innych owadów. Zwiększa się częstotliwość występowania wysypki skórnej, kaszlu, malarii, zapalenia mózgu, zaburzeń żołądkowo-jelitowych i schistosomatozy (gorączka Katayama).

Hiacynt wodny zakłóca uzdatnianie wody, nawadnianie i zaopatrzenie w wodę. Odtlenia wodę, zmniejsza ilość składników odżywczych dla młodych ryb. Zdarzyło się też, że zablokował ujęcia zasilania elektrowni wodnej, odcinając energię elektryczną dla całych miast.

Dorzecze jeziora ma wiele skupisk ludzkich. Jego brzegi usiane są kluczowymi miastami: Kisumu, Kisii i Homa Bay w Kenii, Kampala, Jinja i Entebbe w Ugandzie oraz Bukoba, Mwanza i Musoma w Tanzanii. Istniejący w nich przemysł, brak oczyszczalni ścieków powoduje, że jezioro jest systematycznie zanieczyszczane.

Przypuszcza się, że w ciągu najbliższych pięćdziesięciu lat Jezioro Wiktorii może obumrzeć, jeżeli nie zostaną podjęte kroki naprawcze.

Jezioro istniało i było znane wielu Afrykanom na długo przed tym, zanim zostało zauważone przez Europejczyka w 1858 roku, kiedy brytyjski odkrywca John Hanning Speke dotarł do jego południowego brzegu. Na cześć królowej Wiktorii nazwał jezioro jej imieniem.

Jezioro posiada wiele lokalnych nazw: Nam Lolwe, Nnalubaale, Nyanza, Ukerewe.

Dostarcza ona energię elektryczną do Ugandy oraz części sąsiedniej Kenii i Tanzanii. Jej moc wynosi 180 megawatów.

Jeden z promów, MV Bukobaz zatonął w jeziorze 21 maja 1996 roku. W wyniku tej katastrofy zginęło od 800 do 1000 osób, co czyni ją jedną z największych katastrof wodnych w Afryce.

Kolejna tragedia miała miejsce 20 września 2018 roku i dotyczyła promu pasażerskiego MV Nyerere z Tanzanii, w wyniku której śmierć poniosło ponad 200 osób.