Geografia

Ciekawostki o Morzu Kaspijskim

Znaleźliśmy 17 ciekawostek na temat Morza Kaspijskiego

Morze, które jest największym jeziorem świata

Przed milionami lat Morze Kaspijskie było częścią nieistniejącego już w Europie akwenu stanowiącego północną część oceanu Tetydy. Przewrotnie nazywane morzem, faktycznie jest jeziorem, największym jeziorem na świecie, o powierzchni większej niż powierzchnia Polski. Otoczone pięcioma państwami pełni dużą rolę w ich gospodarce, odgrywa również istotne znaczenie w turystyce tych państw. Ogromnym problemem jest jednak fakt, że największe jezioro świata powoli wyparowuje. Naukowcy oszacowali, że poziom wody zmniejsza się w nim o 7 cm każdego roku, co jest wynikiem globalnego wzrostu temperatury wywołanego zmianami klimatycznymi. Jeżeli ten trend się utrzyma, to ubytek wody może zagrażać faunie i florze Morza Kaspijskiego.
Morze Kaspijskie
1
Morze Kaspijskie jest pozostałością dawnego, znacznie większego zbiornika wodnego.
W późnej jurze, na terenie Europy Środkowej, południowo-wschodniej i na obszarach sięgających w głąb Azji Środkowej istniało morze - Paratetyda - zwane też Morzem Sarmackim. Stanowiło ono północną część Oceanu Tetydy - prehistorycznego oceanu. Paratetyda wyodrębniła się na skutek zmniejszającego się połączenia z południową częścią Tetydy (Morze Śródziemne). W skład Paratetydy wchodziło m.in. Morze Kaspijskie, Morze Czarne, Morze Aralskie. Na przestrzeni dziejów akweny te zostały oddzielone od siebie.
2
Przeważająca część Morza Kaspijskiego znajduje się w Azji, a tylko jego północna część w Europie.
3
Otoczone jest pięcioma państwami: Kazachstanem, Rosją, Turkmenistanem, Iranem i Azerbejdżanem.
4
Jest największym jeziorem na świecie, jego powierzchnia wynosi około 370 tys. km2.
Powierzchnia jeziora zmienia się na skutek wahań poziomu wody.
5
Powierzchnia Jeziora Kaspijskiego jest większa od powierzchni Polski (312 679 km2).
6
Maksymalna głębokość morza wynosi 1025 m.
Średnia głębokość w północnej części wynosi 5-6 m, w części środkowej 190 m, a w południowej przekracza 1000 m.
7
Jezioro Kaspijskie jest jeziorem słonym.
Zasolenie jest zróżnicowane w zależności od obszaru. Północna część, w zasadzie słodkowodna, przechodzi w słoną - w części środkowej i południowej (10-12 promili) - aż do bardzo słonej, o zasoleniu nawet 300 promili, w zamkniętej zatoce Kara-Bogaz-Goł.
8
Powierzchnia wysp Morza Kaspijskiego wynosi około 2 tys. km2.
Do największych z nich należą:
  • Wyspy Focze, które są archipelagiem pięciu nizinnych wysp, położonych w północno-wschodniej części Morza Kaspijskiego u wybrzeży Kazachstanu. Ich powierzchnia wynosi około 130 km2. Wyspy te uznawane są za ważne dla ochrony populacji ptaków. Podczas przelotów spotykany jest tu perkoz rdzawoszyi, a rybitwy czubate gniazdują na wyspach,
  • Czeczeń - o powierzchni około 55 km2, należąca do Rosji,
  • Ogurjaly - wyspa w południowo-wschodniej części Morza Kaspijskiego, należąca do Turkmenistanu. Zajmuje powierzchnię około 45 km2,
  • Baki arxipelaqi - grupa wysp w pobliżu Baku w Azerbejdżanie.
9
Morze Kaspijskie jest akwenem bezodpływowym.
Wpływa do niego kilka rzek, m.in. potężna Wołga, Kura, Ural, ale żadna z niego nie wypływa.
10
Położone jest w depresji 28 m poniżej poziomu oceanów.
11
Wielkim bogactwem Morza Kaspijskiego jest ropa naftowa, którą w tych rejonach odkrył już 700 lat temu Marco Polo.
Dzięki ropie naftowej rejony te przeżywały najlepszy okres. Inwestorzy chętnie inwestowali tu swoje pieniądze, powstawały wspaniałe rezydencje (Baku) i bulwary. W wydobycie kaspijskiej ropy zaangażowani byli nawet Rothschildowie. Niestety rewolucja w 1917 roku położyła temu kres, a reszty dokonał okres komunistycznego marazmu. Szacuje się, że w rejonie Morza Kaspijskiego znajduje się ponad 60 mld ton ropy naftowej, tj. dwa razy więcej niż posiada Arabia Saudyjska.
12
Morze Kaspijskie jest miejscem, z którego wywodzi się wiele rzadkich gatunków zwierząt.
Jednym z nich jest tygrys kaspijski (podgatunek tygrysa azjatyckiego). Niestety jest to gatunek wymarły, ostatniego osobnika zaobserwowano w latach 70. XX w. Posiadał on wiele siedlisk, ale ulubionym była zalewowa strefa rzeki, zwana "tugai", która też już nie istnieje. Innym gatunkiem był rak błotny, którego unicestwiła ekspansja raka pręgowatego.
13
To największe na świecie jezioro obfituje też w wiele gatunków roślin.
Jedną z nich jest aldrowanda pęcherzykowata należąca do rodziny rosiczkowatych. Jest to roślina mięsożerna, odżywiająca się zooplanktonem, larwami komarów i mikroskopijnym narybkiem. Inną rośliną wywodzącą się z tamtych rejonów jest lotos, bylina wodna przypominająca grzybienie.
14
Morze Kaspijskie jest miejscem życia jesiotrów, których ikra ceniona jest na świecie jako jeden z najlepszych rodzajów kawioru.
Jesiotry żyją w wodach kaspijskich od 200 mln lat. Jednak ostatnio populacja jesiotra kaspijskiego jest zagrożona ze względu na przełowienie i zanieczyszczenie środowiska. Organizacje ekologiczne starają się o wprowadzenie zakazu łowienia jesiotra, do czasu odbudowania populacji.
15
W czasie zimowych mrozów powierzchnia Morza Kaspijskiego pokryta jest grubą taflą lodu.
Wykorzystuje się ją wówczas jako alternatywną trasę transportową.
16
Morze Kaspijskie połączone jest kanałami z innymi zbiornikami wodnymi.
Kanał Wołga - Don łączy Morze Kaspijskie z Morzem Azowskim, Kanał Wołżańsko - Bałtycki - z Bałtykiem, a Kanał Białomorsko - Bałtycki z Morzem Białym.
17
Morze Kaspijskie posiada jeszcze tysiące kilometrów linii brzegowej nie skażonej cywilizacją i ingerencją człowieka.
Woda w tych rejonach jest czysta, ma lazurową barwę, a na brzegach jeziora w Turkmenii łatwiej spotkać wielbłąda niż człowieka.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

18 ciekawostek o Bajkale
18 ciekawostek o Bajkale
Błękitne oko Syberii.
Bajkał jest jeziorem tektonicznym leżącym w Rosji, w południowej Syberii. Jest najstarszym i najgłębszym jeziorem na świecie. Rozciąga się na długości ...
14 ciekawostek o Morzu Martwym
14 ciekawostek o Morzu Martwym
Najgłębsza na świecie depresja.
W najniższym miejscu na ziemi można się unosić na powierzchni słonej wody i wylegiwać w leczniczym błocie. W chrześcijańskich pielgrzymach, którzy prz ...
20 ciekawostek o jeziorze Malawi
20 ciekawostek o jeziorze Malawi
Miejsce pierwszej bitwy nawodnej I wojny światowej
Jedno z najstarszych jezior na ziemi. Zaczęło się formować mniej więcej w tym samym czasie co jezioro Tanganika, które jest od niego oddalone o 350 ki ...
15 ciekawostek o jeziorze Como
15 ciekawostek o jeziorze Como
Najgłębsze jezioro Alp
Starożytni Rzymianie nazywali go Lacus Larius. Było ono popularnym miejscem wypoczynku arystokratów i bogatych ludzi od czasów rzymskich i tak jest p ...
20 ciekawostek o Jeziorze Wiktorii
20 ciekawostek o Jeziorze Wiktorii
Największe na świecie jezioro tropikalne
Jezioro Wiktorii to największe afrykańskie jezioro i największe na świecie jezioro tropikalne. Jego wody zamieszkują hipopotamy, wydry, krokodyle i żó ...
21 ciekawostek o Mazurach
21 ciekawostek o Mazurach
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich
Potocznie Mazury nazywane są Krainą Tysiąca Jezior, choć jest ich tam o wiele więcej. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to kraina zapierających de ...
26 ciekawostek o Morskim Oku
26 ciekawostek o Morskim Oku
Największe jezioro w Tatrach
Morskie Oko jest jednym z najpiękniejszych jezior w Tatrach, jest też jednym z najbardziej popularnych. W miesiącach letnich nad Morskim Okiem pojawia ...
14 ciekawostek o zaporze w Solinie
14 ciekawostek o zaporze w Solinie
Najwyższa budowla hydrotechniczna w Polsce
Zapora Solińska, to najwyższa budowla hydrotechniczna w Polsce. Wraz z Jeziorem Solińskim, zwanym często przez turystów "bieszczadzkim morzem", stanow ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy