Ludzie

Ciekawostki o Janie Długoszu

Znaleźliśmy 13 ciekawostek na temat Jana Długosza

Pierwszy polski historyk

Jan Długosz był najwybitniejszym polskim średniowiecznym historykiem, uważanym za pierwszego polskiego historyka i pierwszego polskiego heraldyka. Jest autorem wielu prac historycznych, ale największym jego dziełem są składające się z dwunastu ksiąg Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae - Roczniki, czyli kroniki słynnego Królestwa Polskiego. Dzieło to obejmuje historię Polski od najdawniejszych czasów, aż do śmierci autora.
1
Jan Długosz żył w latach 1415-1480.
Był duchownym, kronikarzem, dyplomatą, geografem, pierwszym polskim heraldykiem. Pełnił funkcję sekretarza biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, a także nauczyciela synów króla  Kazimierza Jagiellończyka.
2
Długosz urodził się w Brzeźnicy na ziemi sieradzkiej.

Pochodził ze średniozamożnej rodziny szlacheckiej. Był synem Jana Długosza herbu Wieniawa, rycerza, który wsławił się w bitwie pod Grunwaldem. Dom rodzinny Długoszów znajdował się w Niedzielsku pod Wieluniem, ale rodzina przeprowadziła się do Brzeźnicy, gdyż ojciec Jana za zasługi w bitwie otrzymał  starostwo brzeźnickie.

Jego matką była Beata, córka Marcina z Borowna.

3
Jan Długosz wychowywał się w wielodzietnej rodzinie, miał jedenaścioro rodzeństwa.

Jan był czwartym z kolei dzieckiem, a po śmierci dwojga z trojga pierworodnych dzieci, rodzice postanowili wszystkich męskich potomków nazwać imieniem tego, który przeżył, czyli Jan.

Niektóre źródła podają, że tych synów o imieniu Jan było jedenastu, inne, że Janów było tylko czterech. Jan Długosz kronikarz, dla odróżnienia, w listach podpisywał się Jan Długosz Starszy.

4
Od najmłodszych lat synowie Długosza uczyli się podstaw rzemiosła rycerskiego.

Jednak ojciec nie mógł zapewnić im kariery wojskowej, dlatego położył nacisk na wykształcenie synów. Jan  Długosz od najmłodszych lat wykazywał zainteresowanie nauką.

Edukację szkolną rozpoczął w wieku sześciu lat w szkole parafialnej w Nowym Korczynie, gdzie jego ojciec objął starostwo. Potem uczył się jeszcze w kilku innych szkołach.

5
Dzięki pomocy biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego został studentem Akademii Krakowskiej.
Studiował na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, ale studiów nie ukończył. W czasie pobytu na Akademii zetknął się z Janem Dąbrówką, autorem komentarza do Kroniki Wincentego Kadłubka i zaznajomił się z tą Kroniką. Zdobył też sporą wiedzę z zakresu historii, poznał wiele dzieł literackich, a także nauczył się języka łacińskiego.
6
W wieku szesnastu lat rozpoczął pracę w kancelarii biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego jako notariusz.

Zbigniew Oleśnicki był znaną postacią, zagorzałym zwolennikiem umacniania kościoła. W 1449 roku został pierwszym polskim kardynałem.

Jan Długosz początkowo zatrudniony był w charakterze notariusza, później nadzorował kancelarię biskupa i odpowiadał za archiwum, które porządkował. W końcu został osobistym sekretarzem Oleśnickiego, zarządzał jego dworem i majątkiem, zarówno osobistym, jak i biskupim.

7
Praca u boku biskupa dała mu możliwość kilku wyjazdów zagranicznych.

Był w Bazylei, gdzie odbywał się sobór powszechny, uczestniczył w pielgrzymce do Jerozolimy, był także na Węgrzech, gdzie ochronił biskupa Oleśnickiego przed tumultem tłumu ratując mu życie.

W 1448 roku pojechał samodzielnie do Watykanu po kapelusz kardynalski dla kardynała Oleśnickiego. Było to trzecie poselstwo w tej sprawie, dwa poprzednie zakończyły się fiaskiem.

Po śmierci kardynała Oleśnickiego Jan Długosz był wykonawcą jego testamentu.

8
W 1436 roku Długosz został kanonikiem krakowskim.

Stryj Długosza, Bartłomiej zrzekł się dla niego probostwa w Kłobucku. Przyjął święcenia kapłańskie, ostatnie, zgodnie z prawem w wieku 25 lat.

Probostwa w Kłobucku zrzekł się w 1449 roku na rzecz swojego młodszego brata, także Jana. Długosz sfinansował budowę kilku kościołów, m.in. w Szczepanowie, Chotlu Czerwonym, Odechowie, Kłobucku, Raciborowicach. Stworzył kilka fundacji klasztornych.

9
Po śmierci biskupa Oleśnickiego Długosz rozpoczął służbę na dworze króla Kazimierza Jagiellończyka.

W latach 1467-1475 zajmował się edukacją królewskich synów. Był uczestnikiem wielu poselstw zagranicznych: do Rzymu, Czech, na Węgry, do Wyszegradu . Poprowadził Władysława II Jagiellończyka na koronację do Pragi. Zaproponowano mu tam objęcie arcybiskupstwa praskiego, ale odmówił.

Sporadycznie doradzał też królowi, także w zakresie zarządzania - Kazimierz Jagiellończyk cenił jego wiedzę i kwalifikacje. Uczestniczył w misji, której celem było wykupienie od Zakonu Krzyżackiego Malborka i kilku innych zamków. Uczestniczył też w negocjacjach pokojowych z Zakonem, które niestety zakończyły się fiaskiem.

Zaangażował się w spór na temat tego, kto ma objąć biskupstwo krakowskie i został za to ukarany banicją. Jego dobra zostały skonfiskowane, a krakowskie mieszkanie złupione. Po pewnym czasie jednak powrócił do łask i nadal pomagał królowi.

Uczestniczył w przygotowywaniu memoriału dotyczącego praw Polski do Pomorza.

 

10
W 1479 roku decyzją Kazimierza Jagiellończyka został wybrany arcybiskupem lwowskim.
Niestety nie objął tego stanowiska, gdyż formalne zatwierdzenie tej decyzji przez papieża nie dotarło na czas, dotarło po śmierci Długosza.
11
Jan Długosz zmarł w 1480 roku w Krakowie, w wieku 65 lat.
Pochowano go na Wawelu. W 1880 roku jego szczątki przeniesiono z krypty wawelskiej do Krypty Zasłużonych na Skałce.
12
Jan Długosz był autorem licznych publikacji historycznych - uważany jest za najwybitniejszego średniowiecznego polskiego historyka.

Jego najsłynniejszym dziełem są Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, obejmujące historię Polski od najdawniejszych czasów do roku 1480.

Długosz był także geografem, a jego praca Chorographia Regni Poloniae, będąca częścią Kronik, stanowi unikatowy dokument ówczesnych czasów. Przedstawia ona dokładniejszy obraz ziemi, zwłaszcza hydrografię ziem polskich.

Jego dzieło zawiera również wzmianki o dawnych plemionach żyjących posługujących się językiem lechickim i o najsłynniejszych bogach czczonych przez nich.

Dzieło to po raz pierwszy drukiem ukazało się nie w Polsce a w Lipsku w 1711 roku i w tym wydaniu nosiło tytuł  Historiae Polonicae libri XII.

Był także autorem kilku dzieł z dziedziny heraldyki.

13
Długosz pozostawił po sobie także szereg fundacji kościelnych i klasztornych.
Dzięki jego fundacji powstał klasztor paulinów przy kościele na Skałce w Krakowie, bursa uniwersytecka dla kanonistów w Krakowie, Psałteria na Wawelu, Domy Długosza w Krakowie, Wiślicy i Sandomierzu.

Najnowsze tematy

Ciekawostki o Stingu
Od początku kariery ukrywał się pod pseudonimem Sting. Niewątpliwie jest jedną z największych indywidualności i gwiazd w historii muzyki rockowej. W 1 ...
Ciekawostki o Świętym Wojciechu
Życie świętego Wojciecha nie było łatwe, choć pochodził z zamożnego czeskiego rodu Sławnikowiców. Choroba w dzieciństwie zdeterminowała jego los, wyzn ...
Ciekawostki o Elizie Orzeszkowej
Eliza Orzeszkowa była wybitną pisarką epoki pozytywizmu.W swojej twórczości poruszała tematy dotyczące problematyki społecznej, narodowościowej, kobie ...
Ciekawostki o Bitwie pod Maratonem
Wsławiona wyczynem Greka Filippidesa,  który przyniósł do Aten wieść o zwycięstwie, ale do historii przeszła jako najważniejsza bitwa w dziejach staro ...
Ciekawostki o antylopie dikdik
Dikdiki to jedne z najmniejszych antylop żyjących we wschodniej i południowej Afryce. Są to bardzo płochliwe, szybko poruszające się zwierzęta, które ...
Ciekawostki o Robercie Oppenheimerze
Był wybitnym naukowcem, który całe życie poświęcił fizyce teoretycznej. Nazywany jest "ojcem bomby atomowej", choć był jedną z wielu osób pracujących ...
Ciekawostki o Homerze
Najstarszy znany z imienia poeta uważany za ojca poezji epickiej. Żaden grecki poeta nie przsewyższył go sławą.  Na jego cześć wznoszono świątynie a w ...
Ciekawostki o stanie Kolorado
Kolorado to jeden z większych amerykańskich stanów, którego granice wyznacza długość i szerokość geograficzna. Stan ten słynie z urozmaiconego krajobr ...

Powiązane artykuły