Okapi są unikalnym gatunkiem, który łączy cechy zarówno żyraf, jak i innych ssaków zamieszkujących lasy deszczowe. Ich skryty tryb życia oraz zagrożenia, przed którymi stoją, czynią je fascynującymi i ważnymi zwierzętami w kontekście ochrony przyrody.
Okapi (Okapia johnstoni) i żyrafy (Giraffa camelopardalis) są blisko spokrewnione i należą do rodziny Giraffidae. Rodzina Giraffidae jest jedną z najstarszych rodzin ssaków parzystokopytnych, która wyewoluowała w miocenie, około 15 milionów lat temu. Choć obecnie są to dwa różne gatunki i na pierwszy rzut oka wyglądają bardzo różnie, mają wiele wspólnych cech genetycznych i biologicznych.
Przodkowie okapi i żyraf wyewoluowali z wcześniejszych form przeżuwaczy. Proces specjacji (proces powstawania nowych gatunków) doprowadził do powstania dwóch różnych linii ewolucyjnych, z których jedna prowadziła do okapi, a druga do żyraf.
Ich naturalnym środowiskiem są gęste, tropikalne lasy deszczowe Ituri w północno-wschodniej części DRK. Jest to jedno z najbardziej biologicznie różnorodnych miejsc na świecie, charakteryzujące się bujną roślinnością i dużą ilością opadów.
Początkowo okapi były znane tylko miejscowym plemionom, a reszta świata dowiedziała się o nich dopiero na początku XX wieku. Odkrycie tego niezwykłego zwierzęcia przez zachodnią naukę nastąpiło w 1901 roku, kiedy sir Harry Johnston, brytyjski podróżnik i badacz, uzyskał pierwsze okazy okapi dla nauki.
To słowo jest używane przez lud Mbuba, który zamieszkuje obszary w pobliżu lasów deszczowych Demokratycznej Republiki Konga, gdzie okapi są endemiczne.
Samce okapi mają krótkie, zakrzywione rogi zwane ossikonami, które są pokryte skórą.
Pręciki to fotoreceptory znajdujące się w siatkówce oka, które są szczególnie wrażliwe na słabe światło i umożliwiają widzenie w nocy. Dzięki temu są w stanie aktywnie poruszać się i żerować w ciemności, kiedy to ryzyko spotkania drapieżników jest mniejsze.
Gęste, cieniste lasy deszczowe, które są naturalnym środowiskiem okapi, mają ograniczoną ilość światła, szczególnie na poziomie gruntu. Pręciki w oczach okapi są przystosowane do tych warunków, umożliwiając im skuteczne widzenie nawet przy niskim poziomie oświetlenia.
Samce zazwyczaj ważą od 200 do 300 kilogramów, podczas gdy samice mogą ważyć od 225 do 350 kilogramów. Dorosłe okapi mają wysokość w kłębie około 1,5 do 2 metrów. Ich długość ciała wynosi od 2 do 2,5 metra.
Mimo że okapi są głównie aktywne w ciągu dnia, ich fizjologia, w tym zdolność widzenia w słabym świetle, pozwala im również na ograniczoną aktywność nocną. To daje im większą elastyczność w dostosowywaniu się do warunków środowiskowych i sezonowych zmian w dostępności pożywienia.
Używają go do zrywania liści, pąków i owoców z drzew i krzewów.
Dieta okapi składa się głównie z liści, pąków, gałązek, owoców i grzybów. Ich długi, chwytny język pozwala im zrywać liście i pąki z drzew oraz krzewów, nawet w gęstych lasach deszczowych.
Spożywanie węgla drzewnego przez okapi, jak i inne dzikie zwierzęta (słonie, małpy), jest formą geofagii (spożywania gleby lub innych substancji nieodżywczych). Węgiel drzewny pomaga im neutralizować toksyny, które mogą być obecne w niektórych roślinach, które jedzą.
Ich brązowa sierść oraz charakterystyczne białe i czarne paski na nogach doskonale kamuflują je w gęstych lasach deszczowych, co utrudnia drapieżnikom ich wykrycie. Mają bardzo dobrze rozwinięte zmysły słuchu i węchu, które pozwalają im wykrywać potencjalne zagrożenia na dużą odległość.
W sytuacji zagrożenia okapi często wykorzystują swoją zręczność i szybkie ruchy, aby umknąć drapieżnikom, takim jak lamparty, które są ich głównymi naturalnymi wrogami.
Było to znaczące wydarzenie, ponieważ okapi są trudne do hodowli w niewoli ze względu na ich skryty tryb życia i specyficzne wymagania środowiskowe. Pierwsze urodziny w niewoli były przełomowym momentem, który zapoczątkował dalsze badania i wysiłki w kierunku ochrony tego niezwykłego gatunku zarówno w niewoli, jak i w dzikiej przyrodzie.
Powieść ta jest częścią popularnej serii przygód Tomka Wilmowskiego, gdzie młody bohater wyrusza na przygodę do Afryki, odkrywając tam wiele egzotycznych zwierząt, w ty właśnie okapi.
Rezerwat ten jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO i stanowi kluczowy obszar ochrony dla okapi oraz wielu innych gatunków zwierząt i roślin.