Ludzie
Ciekawostki o papieżu Franciszku
Skromny papież
Papież Franciszek jest 266 papieżem w historii kościoła rzymsko-katolickiego, pierwszym jezuitą wybranym na ten urząd, pierwszym papieżem z kontynentu południowoamerykańskiego, pierwszym zakonnikiem (od czasu Grzegorza XVI), który został papieżem, pierwszym papieżem spoza Europy, od czasów Grzegorza III i pierwszym papieżem Franciszkiem. Zwolennicy nazywają go prorokiem, krytycy zaś heretykiem. Świat go kocha za bezpośredniość, skromność, poczucie humoru i radość, o której mówi, że jest darem Ducha, który ożywia chrześcijan.
1
Papież Franciszek jest Argentyńczykiem. Urodził się 17 grudnia 1936 roku na przedmieściach Buenos Aires.
2
Jego właściwe nazwisko brzmi: Jorge Mario Bergoglio. Jest najstarszy z pięciorga dzieci; miał dwóch braci: Alberto i Adriana, oraz dwie siostry: Marię Elenę i Martę Reginę. Maria Elena jest jedyną z rodzeństwa, która żyje.
3
Ojciec papieża Mario Bergoglio był włoskim emigrantem, który opuścił Włochy z powodu rodzącego się tam faszyzmu. Rodzina Bergolgio wybrała Argentynę, aby dołączyć do mieszkających już tam trzech braci ojca przyszłego papieża. Ojciec Franciszka miał wtedy 21 lat, pracował jako księgowy, najpierw w zakładzie brukarskim swojego ojca, a później w innym zakładzie.
4
Ojciec przyszłego papieża ożenił się w Argentynie z Reginą Sivori, Argentynką pochodzenia genueńsko-piemonckiego. Rok później urodził się Jorge Mario. Rodzina mieszkała w Buenos Aires w dzielnicy Flores, w domku wyłożonym bordowymi płytkami. Siostra papieża wspomina, że rodzice kupili ten dom ze względu na olbrzymią kuchnię.
5
Młody Jorge dużo czasu spędzał u dziadków, którzy mieszkali bardzo niedaleko. Dziadkowie rozmawiali między sobą po piemoncku i dlatego przyszły papież przyswoił sobie ten język. Mówił, że to on z całego rodzeństwa miał przywilej rozumienia języka wspomnień dziadków.
6
Ojciec Franciszka do swoich dzieci zwracał się zawsze po kastylijsku, nigdy z nim nie rozmawiał po piemoncku. Ojciec nie tęsknił za Włochami, za Piemontem, ale nie zapominał o swoim pochodzeniu. Często opowiadał dzieciom o Włoszech, o tym jak się tam żyło i jakie wartości były najważniejsze. Wychowywał dzieci w umiłowaniu ziemi, z której się wywodzili.
7
Młody Franciszek grywał ze swoim ojcem w briscola i inne gry karciane. Ojciec grał w koszykówkę w klubie San Lorenzo i dzieci często mu tam towarzyszyły.
8
W soboty o czternastej Jorge wraz z matką słuchali oper transmitowanych przez radio. Mama mówiła kiedy zacznie się najważniejsza i najbardziej znana aria. Papież wspomina, że to przebywanie z mamą i rodzeństwem w sobotnie popołudnia i delektowanie się sztuką było wspaniałą rzeczą.
9
Papież chętnie wspomina chwile spędzane z rodziną, także przy gotowaniu. Matka uczyła ich gotowania, wszyscy potrafili zrobić przynajmniej kotlety po mediolańsku.
10
Siostra papieża Maria Elena twierdzi, że Jorge bardzo przypomina oboje rodziców. Matkę, bo równie znakomicie gotuje i robi przepyszne kalmary faszerowane. Tatę, ponieważ tak jak on kocha muzykę klasyczną, operę, od czasu do czasu dobre tango i Edith Piaf. Jako jedyny w rodzinie jest kibicem San Lorenzo, jak ojciec.
11
Jako chłopiec Jorge grał w piłkę z kolegami z okolicy, kochał sport. Mając 12 lat przyjaźnił się z dziewczynką z sąsiedztwa, wspólnie spędzali wszystkie popołudnia. Kiedyś wyznał jej: "Jeśli się nie ożenię, to zostanę księdzem".
12
Gdy ukończył szkołę podstawową, ojciec powiedział mu, aby oprócz dalszej nauki podjął też pracę. Początkowo pracował w fabryce skarpet, zajmował się sprzątaniem, później powierzono mu pewne zadania administracyjne. W czwartym roku pracy Jorge rozpoczął naukę w instytucie przemysłowym specjalizującym się w chemii spożywczej. Pracował w laboratorium, w którym jak twierdzi: "Nauczył się dobra i zła wszelkiej ludzkiej działalności".
13
Oprócz pracy w laboratorium Jorge pracował również w nocnym klubie w Buenos Aires. Stał na bramce jako wykidajło.
14
Ukończył technikum przemysłowe i obronił dyplom z chemii.
15
Mając 21 lat wstąpił do seminarium w Villa Devoto koło Buenos Aires. W tym czasie zapadł na ciężkie zapalenie płuc. Choroba była na tyle poważna, że młodemu Jorge lekarze zmuszeni byli usunąć część prawego płuca.
16
W 1958 roku wstąpił do zakonu jezuitów. Będąc jezuitą kontynuował naukę w zakonnych domach studiów; studiował nauki humanistyczne, obronił licencjat z filozofii, studiował literaturę i psychologię.
17
Przez dwa lata był również nauczycielem literatury i psychologii w Santa Fe i w Buenos Aires.
18
W latach 1967-70 studiował teologię w Colegio Maximo San Jose w San Miguel. Święcenia kapłańskie przyjął z rąk arcybiskupa Ramona Jose Castellano, emerytowanego metropolity Cordoby. Wieczystą profesję (śluby zakonne) złożył w 1973 roku.
19
Po złożeniu profesji był mistrzem nowicjatu, a jednocześnie profesorem Wydziału Teologii w San Miguel. Przez sześć lat był prowincjałem jezuitów w Argentynie.
20
W 1973 roku zaczęto określać go "głową argentyńskiego kościoła". Później przyszły papież przebywał w Niemczech, w Cordobie, gdzie ponownie został rektorem Colegio Maximo de San Jose i był spowiednikiem w Residencia Mayor. W dalszym ciągu pogłębiał swoją wiedzę na wydziale teologicznym St. Georgen.
21
W 1992 roku papież Jan Paweł II prekonizował (uroczyste ogłoszenie przez papieża nominacji nowego biskupa) go na biskupa pomocniczego Buenos Aires i biskupa tytularnego Auca. Biskup tytularny jest biskupem mającym tytuł dawnej, już nieistniejącej diecezji. Tytuł taki nadawany jest wszystkim biskupom nieposiadającym własnej diecezji, czyli biskupom pomocniczym ordynariuszy, a także wyższym urzędnikom Kurii Rzymskiej.
22
Był arcybiskupem metropolitą Buenos Aires, a gdy skończył 75 lat złożył rezygnację z tego urzędu. Pełnił jednak tę funkcję aż do wyboru na papieża w 2013 roku.
23
W 2001 roku został wyniesiony przez Jana Pawła II do godności kardynalskiej i nadał mu tytuł prezbitera San Roberto Ballarmino (kościół parafialny i tytularny w Rzymie).
24
W czasie konklawe w 2005 roku kardynał Bergoglio był najpoważniejszym kontrkandydatem dla Ratzingera. Był wymieniany w gronie papabile ( ewentualny kandydat na stanowisko papieża).
25
Przez dwie kadencje był przewodniczącym Konferencji Episkopatu Argentyny. Kadencja trwała trzy lata.
26
Kardynał Bergoglio zawsze był bardzo skromnym człowiekiem. Przez lata sam sobie gotował, korzystał z publicznych środków lokomocji, zawsze dostrzegał chorych i potrzebujących. Odwiedzał hospicja, w jednym z nich umył i ucałował stopy 12 chorym na AIDS.
27
Papież Franciszek jest honorowym członkiem i kibicem argentyńskiego klubu piłkarskiego CA San Lorenzo de Almagro.
28
W 2013 roku podczas drugiego konklawe, zwołanego w związku z rezygnacją papieża Benedykta XVI, w piątym głosowaniu Jorge Mario Bergoglio został wybrany papieżem. Wybrał imię Franciszek chcąc zwrócić w ten sposób uwagę na problemy biednych i wykluczonych, na wzór św. Franciszka z Asyżu.
29
Dzień po wyborze na papieża, Franciszek opuścił Watykan, udając się do Bazyliki Matki Bożej Większej. Bazylika jest miejscem szczególnym dla jezuitów, gdyż tam pierwszą mszę św. odprawił św. Ignacy Loyola (założyciel zakonu jezuitów).
30
W 2005 roku kardynał Bergoglio został oskarżony o współpracę w latach 70-tych z juntą przy porwaniu jezuitów. Było to w okresie, gdy Bergoglio był przełożonym jezuitów argentyńskich. Oskarżenia się nie potwierdziły. Tuż po wyborze na papieża sprawa ta odżyła, rzecznik Watykanu przedstawił oficjalne stanowisko oświadczając, że wszelkie zarzuty są bezpodstawne, a nagonka na kardynała prowadzona była od bardzo dawna. Są dowody na godną postawę kardynała, który uczynił wiele aby ochronić licznych prześladowanych w czasie dyktatury wojskowej. Bergoglio doprowadził do przeproszenia przez argentyński Kościół Argentyńczyków za postawę kleru podczas brudnej wojny.
31
Inauguracja pontyfikatu papieża Franciszka odbyła się 19 marca 2013 roku. W uroczystej mszy inauguracyjnej wzięło udział blisko 200 tys. wiernych.
32
Papież Franciszek zachował swą biskupią dewizę Miserando atque eligendo - Spojrzał z miłosierdziem i wybrał. Zawołanie to zostało wybrane wraz z sakrą biskupią w 1992 roku. Motto papieskie pochodzi z homilii św. Bedy komentującego przypowieść z Ewangelii o powołaniu św. Mateusza.
33
Papież Franciszek zatrzymał też swój dotychczasowy herb. Został on jedynie nieco zmodyfikowany, aby symbole były bardziej czytelne. Dotychczasową pięcioramienną gwiazdę zamieniono na ośmioramienną, nawiązującą do ośmiu błogosławieństw, natomiast symbolowi św. Józefa (szpikanardowi) nadano wyraźny wygląd kwiatu.
34
Osobistym sekretarzem papieża został mianowany ks. prałat Alfred Xuereb. Jest to maltański duchowny, arcybiskup, nuncjusz apostolski Korei i Mongolii, osobisty sekretarz Benedykta XVI, a teraz Franciszka.
35
Katedrą Franciszka jako biskupa Rzymu jest bazylika św. Jana na Lateranie. W czasie ingresu Franciszek użył po raz pierwszy srebrnego krzyża (feruli) Pawła VI, używanego przez Jana Pawła II podczas jego pontyfikatu.
36
W ceremonii odsłonięcia nowego pomnika Michała Archanioła w Ogrodach Watykańskich wzięli udział dwaj papieże: Benedykt XVI i Franciszek. Było to historyczne współdziałanie.
37
W pisaniu papieskich wystąpień Franciszka wspiera ks. prałat Paolo Luca Braida.
38
Papież Franciszek otrzymał honorową nagrodę im. Martina Fierro przyznawaną przez argentyńską telewizję za prowadzenie programu telewizyjnego. Jako arcybiskup Buenos Aires prowadził 32 odcinki programu "Biblia, dalogo vigente", emitowanego w należącej do stołecznej archidiecezji stacji Canal 21.
39
Po raz pierwszy w historii, papież Franciszek dokonał kanonizacji dwóch swoich poprzedników: Jana Pawła II i Jana XXIII. Uroczysta eucharystia odbyła się w Niedzielę Miłosierdzia Bożego na Placu św. Piotra, 27 kwietnia 2014.
40
Papież Franciszek jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła katolickiego, spotkał się na Kubie ze zwierzchnikiem Kościoła prawosławnego, patriarchą moskiewskim i całej Rusi, Cyrylem I. Podpisano wspólną katolicko-prawosławną deklarację.
41
W marcu 2020 roku, w związku z koronawirusem, papież po raz pierwszy w historii, przewodniczył modlitwie Anioł Pański z Biblioteki Watykańskiej. Audiencja generalna z papieżem też odbyła się bez udziału wiernych w Bibliotece Watykańskiej.
42
Papież Franciszek nie mieszka tak jak jego poprzednicy w Pałacu Apostolskim, ale w mieszkaniu w Domus Sanctae Marthae. Tam przyjmuje niewielkie delegacje i organizuje audiencje prywatne. Mszę codzienną odprawia w jednej z pięciu niewielkich kaplic wydzielonych w tym budynku.
43
Papież zrezygnował z noszenia charakterystycznych butów papieskich i papieskiego pektorału (ozdobny krzyż noszony na piersi przez wyższe duchowieństwo).
44
Po Watykanie porusza się pieszo lub samochodem marki Volkswagen, należącym do Żandarmerii Watykańskiej.
45
Wiernych pozdrawia tylko w języku włoskim. Kiedyś robiono to w kilku językach.
46
Jego Pierścień Rybaka jest tylko pozłacany, a nie złoty.
47
Podróże zagraniczne odbywa jako obywatel Argentyny, a nie jako obywatel Watykanu.
48
Wakacji nie spędza w letniej rezydencji papieży w Castel Gandolfo.
49
Jeśli chce zatelefonować, robi to sam, bez udziału sekretarza.
50
Z wiernymi wita się słowami Dzień dobry, Dobry wieczór, a na koniec modlitwy Anioł Pański mówi do zebranych: Dobrej Niedzieli oraz smacznego obiadu.
51
Papież Franciszek naucza o potrzebie szacunku i niedyskryminowania osób homoseksualnych i wygłasza pogląd, że Kościół powinien przeprosić osoby homoseksualne za ich marginalizację i obrażanie.
52
Jednym z ulubionych dań papieża jest pizza.
53
Jest także wielkim miłośnikiem czerwonego wina.
54
Od 1990 roku nie ogląda telewizji, ponieważ taką obietnicę złożył Matce Boskiej.
55
Bardzo kocha zwierzęta i ponoć potrafi rozmawiać z psami.
56
Tęskni za życiem duchownego niższego szczebla, za życiem zwykłego człowieka, brakuje mu jazdy metrem i zakupów w supermarketach.
57
Jego ulubionym kompozytorem jest Wolfgang Amadeus Mozart. Ceni zwłaszcza Mszę C-moll "Et Incarnatus Est".
58
Ulubionym obrazem papieża jest "The White Crucifixion" Marca Chagalla.
59
Jedną z ulubionych książek Franciszka jest "Władca pierścieni" Tolkiena, do którego odwołuje się czasami w swoich kazaniach.
60
Bardzo ceni sobie "La Stradę", film Federico Fellini'ego z 1954 roku.
61
Ojciec Święty posługuje się językiem hiszpańskim, włoskim, niemieckim, portugalskim, francuskim, łaciną, porozumiewa się także po piemoncku.
