Zwierzęta
Ciekawostki o nosaczach sundajskich
Gwiazdy internetowych memów
Te sympatyczne ssaki z rodziny koczkodanowatych mieszkają na największej wyspie Archipelagu Malajskiego, na Borneo. Charakteryzuje je posiadanie ogromnego nosa, dzięki któremu te mało znane małpy stały się bohaterami śmiesznych memów. Polacy pokochali te zwierzaki i wykorzystując ich podobizny, zaczęli nadawać im imiona lub role społeczne. Powstały śmieszne obrazki z "typowym Januszem", jego żoną "typową Grażyną/Halyną", ich dziećmi Dżesiką i Pjoterem oraz "typowym somsiadem". Fenomenem tych małp zajęli się nawet naukowcy (pomysłodawczyni badań dr. Magdalena Lidia Lenda z Instytutu Ochrony Przyrody PAN), którzy przeprowadzili poważne badania o śmiesznych obrazkach z nosaczami sundajskimi.
1
Gatunek nosacza sundajskiego (Nasalis larvatus) został opisany po raz pierwszy w 1787 roku. Istnieją dwa podgatunki Nasalis larvatus:
- Nasalis larvatus larvatus-nosacz sundajski
- Nasalis larvatus orientalis-nosacz trąbowy
2
Nosacze sundajskie żyją na Borneo, w przybrzeżnych lasach namorzynowych i w lasach deszczowych wzdłuż rzek i estuariów. Nie są spotykane w pobliżu ludzkich osiedli. Borneo jest jedną z Wielkich Wysp Sundajskich, leżących w Azji Południowo-Wschodniej. Jest największą wyspą Archipelagu Malajskiego i Azji i trzecią pod względem wielkości na świecie (po Grenlandii i Nowej Gwinei).
3
Tubylcy z Borneo nazywają nosacze monyet belanda (holenderska małpa) lub orang belanda (Holender). Nosacze kojarzą im się z holenderskimi osadnikami, którzy mają duże brzuchy i długie czerwone nosy.
4
Nosacze sundajskie są jednymi z największych małp, które żyją w Azji, jedynym gatunkiem, który je przewyższa jest makak tybetański. Samce nosaczy mierzą zwykle od 66 do 76 cm, a ważą przeważnie od 16 do 22 kg. Samice są zwykle o połowę mniejsze od samców.
5
Największą różnicą między samicą a samcem jest wielkość nosa. Nos samca jest znacznie większy od nosa samicy i może osiagać długość nawet do 17,5 cm. Jest wydatny, zwisający, ma kształt ogórka. U starych samców nos się wydłuża. Samice mają nosy krótsze, nieco zadarte w górę, szpiczaste.
6
Ubarwienie nosaczy nie jest w jednolitym kolorze. Grzbiet może być czarno-brązowy, jasnopomarańczowy lub żółtawy. Brzuch może być barwy szarej lub żółtej, a głowa zwykle jest pomarańczowo-żółta. Wokół szyi nosacze posiadają beżowo-różowy kołnierz. Kończyny i ogon są szare.
7
Dzieki długim kończynom nosacze z łatwością przemieszczają się po drzewach. Pomagają im w tym również długie palce u stóp oraz ogon, którego długość nieznacznie przekracza długość ciała. Długi i smuky ogon pozwala nosaczom utrzymać równowagę podczas skakania po drzewach.
8
Nosacze sundajskie od stycznia do maja żywią się głównie owocami, a od czerwca do grudnia liśćmi. Ich największym przysmakiem są młode liście goździkowca. W ich diecie mogą znaleźć się również nasiona i małe bezkręgowce.
9
Nosacze sudnajskie żywią się co najmniej 55 gatunkami roślin i mogą jeść tylko niedojrzałe owoce. Cukier zawarty w dojrzałych owocach powoduje fermentację, która może prowadzić do śmiertelnych wzdęć.
10
Zwierzęta prowadzą dzienny i głównie nadrzewny tryb życia. Największą aktywność zyskują późnym popołudniem, aż do zmroku. Dzień spędzają na wędrówkach, jedzeniu i odpoczynku.
11
Żyją w niewielkich grupach składających się z jednego dorosłego samca i od dwóch do siedmiu samic oraz potomstwa. Te grupy tworzą luźne stado składające się z około 32 osobników. Małpy z jednego stada spędzają noc na sąsiadujących ze sobą drzewach.
12
Nosacze, w przeciwieństwie do innych małp, posiadają zdolność powtórnego przeżuwania pokarmu. Dzięki temu mogą rozdrobnić większe fragmenty pożywienia.
13
Nosacze są najlepszymi pływakami wśród małp. Między palcami kończyn posiadają błonę pławną, która im to ułatwia. Dzięki umiejętności szybkiego pływania mogą uciec krokodylowi, który jest ich naturalnym wrogiem.
14
Największymi wrogami nosaczy są pytony, krokodyle, warany, orły i pantera sundajska.
15
Nosacze potrafią wydawać bardzo różne dźwięki, z których każdy ma inne znaczenie dla osobników ze stada. Wysoki dźwięk, podobny do trąbienia wydawany jest wówczas, gdy dany osobnik chce podkreślić swoją pozycję w stadzie. Inny dźwięk stanowi ostrzeżenie przed zbliżającym się zagrożeniem.
16
Samice nosaczy osiągają dojrzałośc płciową około piątego roku życia, samce natomiast około siódmego. Małpy dobierają się w pary od lutego do listopada, a porody odbywają się między marcem a majem.
17
Kopulacja między samicą a samcem trwa około pół minuty.
18
Ciąża u nosaczy trwa od 166 do 200 dni. Samica rodzi zwykle jedno młode, które wylizuje do czysta, a później zjada łożysko. Młode do siódmego miesiąca życia żywią się mlekiem matki, choć już od siódmego tygodnia zaczynają przyjmować także pokarm stały.
19
Średnia życia nosaczy sundajskich to 13 lat. Nie nadają się do hodowli w ogrodach zoologicznych, chociażby ze względu na specyficzne wymagania pokarmowe.
20
Są gatunkiem zagrożonym wyginięciem. W ciągu ostatnich 40 lat populacja nosaczy zmniejszyła się prawie o 50%. Główną tego przyczyną jest utrata siedlisk w wyniku wycinania lasów, w których żyją nosacze, a także polowania urządzane przez tubylców, którzy uważają mięso nosacza za przysmak.
21 Przygotowaliśmy dla Ciebie quiz o nosaczach sundajskich. Dzięki quizowi sprawdzisz, jak dobrze pamiętasz o czym pisaliśmy w ciekawostkach :)
