Nazywany jest przez nas srebrnym globem. Od wieków rozbudzał ludzką wyobraźnię i był wszechobecny w ludowych opowieściach i legendach. Dopiero w II połowie minionego wieku udało się człowiekowi postawić na nim stopę. Było to jedno z największych osiągnięć cywilizacyjnych ludzkości. Obecnie Księżyc jest przedmiotem intensywnych badań prowadzonych przez rozmaite agencje kosmiczne. Planowany jest powrót człowieka na jego powierzchnię i założenie tam stałej bazy już w latach 20 XXI wieku.
1
Księżyc powstał około 4,527 miliarda lat temu czyli około 30 do 50 milionów lat po uformowaniu się Układu Słonecznego.
2
Istnieje wiele teorii powstania Księżyca jednak najbardziej prawdopodobną jest ta głosząca, że w początkach Układu Słonecznego proto-Ziemia zderzyła się z ciałem niebieskim wielkości Marsa, a uderzenie to umożliwiło wytworzenie energii wystarczającej do wyrzucenia na orbitę okołoziemską ilości materii pozwalającej uformować Księżyc.
3
Jest piątym pod względem wielkości księżycem w Układzie Słonecznym.
Rozmiarami ustępuje tylko Ganimedesowi, Tytanowi, Kalisto oraz Io.
4
Księżyc porusza się wokół ziemi po elipsie o mimośrodzie 0,0554 dlatego jego odległość od Ziemi zmienia się od 363 104 km do 405 696 km.
Moment maksymalnego zbliżenia się do Ziemi nazywamy perygeum a największego oddalenia – apogeum.
5
Średnica Księżyca wynosi 3474 km co oznacza że stanowi on około 1/4 średnicy Ziemi.
6
Gęstość Księżyca wynosi średnio 3346,4 kg/m3.
Jest on więc drugim pod względem gęstości księżycem w Układzie Słonecznym, ustępując tylko księżycowi Io.
7
Jądro Księżyca składa się ze zbudowanej głównie z żelaza części stałej oraz otaczającej je części półpłynnej.
Jądro stałe ma średnicę 240 km a półpłynne około 330 km.
8
Pole magnetycznie Księżyca jest ponad 100 razy słabsze od ziemskiego i waha się od 1 do 100 nanotesli. Nie ma ono charakteru dipolarnego więc zakłada się, że jego źródłem nie jest jądro a skorupa.
9
Okres okrążenia Ziemi przez księżyc nazywamy miesiącem syderycznym i trwa on 27,3 dnia.
10
Średni czas pomiędzy kolejnymi nowiami Księżyca wynosi 29 dni 12 godzin 44 minuty i 3 sekundy. Okres ten nazywamy miesiącem synodycznym.
Jest on dłuższy od miesiąca syderycznego ze względu na to że w procesie oświetlenia tarczy księżyca musimy uwzględnić zarówno ruch samego Księżyca jak i Ziemi oraz Słońca.
11
Księżyc jest zwrócony w kierunku Ziemi cały czas tą samą stroną.
Dzieje się tak dlatego, że nasz naturalny satelita znajduje się w synchronicznej rotacji z Ziemią. Dawno temu, księżyc obracał się szybciej więc z powierzchni naszej planety można było podziwiać całą jego powierzchnię jednak na skutek ruchów pływowych jego prędkość obrotowa zmalała i utrzymuje się na obecnym poziomie.
12
Pomimo synchronicznej rotacji Księżyc cały czas się odchyla w jedną bądź drugą stronę. Odchylenia takie nazywamy libracjami i dzięki nim możliwe jest obserwowanie z Ziemi aż 59% powierzchni srebrnego globu.
13
Księżyc posiada szczątkową atmosferę, której ciśnienie wynosi 3×10-15 bar. Cała jego atmosfera waży jedynie 10 ton.
14
Atmosfera Księżyca składa się w 25% z helu, 25% neonu, 23% wodoru, 20% argonu i szczątkowych ilości metanu, amoniaku i dwutlenku węgla.
15
Pokruszony i rozdrobniony materiał skalny, który pokrywa powierzchnię Księżyca nazywamy regolitem. Grubość pokrywy regolitowej w obszarach mórz waha się od 3 – 5 m a na wyżynach 10 – 20 m.
16
Powierzchnia Księżyca usłana jest kraterami uderzeniowymi gdyż nie posiada on wystarczająco grubej atmosfery aby unicestwiać zmierzające w jego kierunku kawałki skał.
Największym kraterem na jego powierzchni jest Basen Biegun Południowy – Aitken, ma on 2500 km średnicy i 13 km głębokości.
17
Księżyc jest dotychczas jedynym ciałem niebieskim na którym wylądował człowiek.
Pierwsze udane lądowanie na Księżycu odbyło się 20 lipca 1969 roku o godzinie 21:17 CET. Tuż po wylądowaniu na srebrnym globie amerykański astronauta Neil Armstrong nadał na Ziemię komunikat: „Houston, Tranquility Base here. The Eagle has landed”.
18
Nawet 14 000 km² powierzchni Księżyca może pozostawać w wiecznym zacienieniu. Prawdopodobieństwo występowania wody w tych miejscach jest największe.
19
Drugą stronę Księżyca nazywa się stroną niewidoczną a nie jak niektórzy mówią „ciemną”, gdyż każda część naszego satelity jest zaciemniona w dokładnie przez taki sam okres.
20
Do określania współrzędnych na powierzchni Księżyca używa się współrzędnych selenograficznych.
21
W języku polskim nie ma innego określenia dla naszego naturalnego satelity niż Księżyc.
