13 ciekawostek o wiośnie
Wiosna jest tą porą roku, na którą szczególnie czeka się po mroźnych, śnieżnych i pozbawionych światła słonecznego dniach zimowych. Budzi się nowe życ ...
Jesień to pora roku, którą się albo lubi albo nienawidzi. Niektóre jej aspekty urzekają: ciepła słoneczna pogoda, feeria barw na drzewach i krzewach, babie lato. Gorzej, gdy pokazuje swoje smutniejsze oblicze w postaci ulewnych deszczy, silnego październikowego wiatru i chłodu. Poza tym jest to okres przemijania, który wywołuje smutek, nostalgię i napawa depresyjnie. Często wynikiem tych nostalgicznych nastrojów bywa liryczna twórczość poetycka, malarska, muzyczna. Ale przede wszystkim jest to nieunikniona pora roku, dzięki której na wiosnę odrodzi się nowe życie.
Za jesień klimatyczną przyjmuje się okres w roku następujący po lecie, w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 °C.
Jesień astronomiczna rozpoczyna się od równonocy jesiennej, która trwa aż do przesilenia zimowego, co na półkuli północnej oznacza okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia.
Fenologia jest nauką, która bada zależność między zmianami czynników klimatycznych, a cyklicznymi zjawiskami w przyrodzie ożywionej, takim jak kiełkowanie, kwitnienie, owocowanie, zrzucanie liści u roślin, zapadanie w sen zimowy, odloty ptaków, wystąpienie dwóch pokoleń u niektórych owadów.
Ze względu na przedmiot badań można wyróżnić fitofenologię, zoofenologie i agrofenologię.
Proces ten rozpoczyna się już pod koniec lata, kiedy większość gatunków drzew zmniejsza poziom aktywności, odprowadzając składniki rezerwowe z liści do pnia i korzeni.
Drzewa liściaste zrzucają liście, które i tak zimą nie mogły by prowadzić fotosyntezy. Materiały zapasowe są odprowadzone, ustaje przewodnictwo wodne, w związku z tym liść obumiera i odpada. To przystosowanie drzew wynika również z faktu, że od października wieją silne wiatry, a brak liści zmniejsza opór wiatru.
W okresie jesiennego przygotowania roślin wieloletnich do zimowego spoczynku, zawarty w liściach chlorofil ulega rozkładowi na proste związki, które transportowane są w głąb rośliny i magazynowane w pniu i korzeniach.
Liście pozbawione chlorofilu stają się żółte, pomarańczowe, czerwone, gdyż w wyniku zaniku zielonego barwnika, widoczne staja się inne barwniki: antocyjany, dające barwę czerwoną, karoteny - barwa pomarańczowa i flawonoidy - barwa żółta.
Wszystkie produkty, które urosły i dojrzały latem bywają przetwarzane i przygotowywane do przechowywania. Wykopywane są w końcu września ziemniaki, buraki, marchew, a w lasach zbiera się grzyby, których największa różnorodność występuje jesienią.
W wiejskich społecznościach wykopki są tradycyjnie okazją do świętowania: palenia wieczorem ogniska, śpiewów i pieczenia ziemniaków. Organizowane są imprezy pod hasłem "wykopki" ale też "święto ziemniaka" lub "święto pieczonego ziemniaka".