Zwierzęta
Ciekawostki o Ziębie zwyczajnej
Fringilla coelebs
Zięby zwyczajne to jedne z najbardziej powszechnych ptaków Polski. Znane są ze swojego ciekawego ubarwienia i fantastycznego śpiewu, dwóch cech obecnych jedynie u samców. Niestety ich wokalny talent stał się również ich fatum, gdyż jeszcze sto lat temu powszechne było łapanie tych ptaków w celu organizowania konkursów śpiewu. Ich nazwa gatunkowa, Fringilla coelebs, nadana przez Karola Lineusza wywodzi się właśnie od ich samczych cech, gdyż fringilla oznacza po łacinie ptasi pisk a coelebs – kawalera.
1
Zięba zwyczajna należy do rodziny łuszczakowatych, obejmującej ponad 220 gatunków. Wyróżniamy kilkanaście podgatunków zięby zwyczajnej.
2
Zięby zamieszkują praktycznie całą Europę, za wyjątkiem Islandii. Można je też spotkać w zachodniej Azji i północnej Afryce.
3
Jest jednym z bardziej licznych ptaków Polski. Krajową populację zięb szacuje się na około 8 milionów par. Pod względem populacji ustępują miejsca jedynie skowronkom.
4
Są niewielkimi ptakami, które osiągają długość ciała do 16 cm. Masa dojrzałej zięby wynosi od 18 do 26 g, przy czym samce są nieznacznie większe od samic.
Rozpiętość skrzydeł zięby wynosi od 24 do 29 cm.
5
Samce są dużo bardziej okazałe i barwne od samic. Czubek ich głowy pokryty jest stalowymi piórami, które przechodzą w rudawo-rdzawe kolory po bokach głowy i rozciągają się aż do podbrzusza. Skrzydła są czarne z kilkoma kontrastującymi, białymi piórami.
6
Samice są brązowo-bure i dość niepozorne. Przypominają osobniki młodociane, ich ciało nie posiada żadnych rudawych elementów, a na skrzydłach mogą pojawiać się pojedyncze pióra o lekko żółtawym zabarwieniu.
7
Ich dieta ulega zmianie w zależności od sezonu. W okresie lęgowym ich głównym źródłem pożywienia są dżdżownice, owady oraz inne bezkręgowce. Młode są karmione wyłącznie pokarmem zwierzęcym. Poza sezonem lęgowym zięby żywią się głównie pokarmem roślinnym takim jak nasiona roślin.
8
Zięby żyją w stadach, czasem nawet pośród innych gatunków. W ten sposób najczęściej spędzają zimę by na wiosnę odłączyć się od stada i utworzyć parę.
9
Osiągają dojrzałość płciową po roku od narodzin. Większość zięb jest monogamiczna choć oczywiście zdarzają się wyjątki.
10
Podczas lęgu samica składa od 3 do 6 jaj o rozmiarach 19 na 14 mm. Jaja są jasnozielone i upstrzone ciemnymi i rdzawymi plamami. Zaraz po złożeniu ostatniego jaja rozpoczyna się wysiadywanie, które trwa od 11 do 15 dni. W czasie inkubacji samiec jest odpowiedzialny za dokarmianie partnerki.
11
Świeżo wyklute osobniki pozostają w gnieździe przez około 2 tygodnie. Pod koniec tego okresu, pomiędzy 12 a 15 dniem zyskują zdolność do lotu.
12
Zięby migrują do cieplejszych regionów tylko z miejsc, w których zima bywa naprawdę sroga. W bardziej łagodnym klimacie zimują na terytorium. Podczas swoich wędrówek mogą zawędrować w dość niespotykane i odległe miejsca jak na przykład Stany Zjednoczone.
13
Około 70% młodych nie przeżywa pierwszego roku życia. W drugim roku umiera 55% a w trzecim 50% ptaków. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za wysoką śmiertelność są drapieżniki.
14
Choć ich średnia długość życia wynosi około 3 lat, zięby mogą żyć znacznie dłużej. Rekordzista trzymany w niewoli dożył wieku 29 lat podczas gdy najdłużej żyjąca dziko zięba osiągnęła wiek 15 lat i 6 miesięcy.
15
Samce śpiewają dwa do trzech rodzajów pieśni. Zdolność do śpiewu u tych ptaków jest zależna od czynników zarówno środowiskowych jak i biologicznych. Młode zięby, które w okresie dorastania nie zetkną się ze śpiewem innych samców nie będą w stanie opanować prawidłowo swojego własnego śpiewu.
16
Są najczęściej śpiewającymi ptakami w naszym regionie. Podczas obserwacji okazało się, że samiec zięby może śpiewać nawet 2000 razy dziennie. Śpiew tych ptaków jest uznawany za jeden z ładniejszych.
17
Kastracja samców zięby powoduje całkowite zahamowanie śpiewu. Jak widać hormony płciowe mają ogromny wpływ na zachowanie tych ptaków. Odnotowano na przykład, że podanie samcom dodatkowego testosteronu owocowało zwiększeniem ilości oraz długości śpiewu. Zięby śpiewały nawet w listopadzie, czyli w okresie gdy naturalnie nie wydają już dźwięków godowych.
18
Szacuje się, że globalna populacja tych ptaków może wynosić ponad miliard sztuk. Nie odnotowano drastycznych spadków którejkolwiek z populacji zięby więc nie jest to gatunek zagrożony wyginięciem.
19
W Polsce zięba zwyczajna podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
