Ciekawostki o Luwrze

Znajduje się w obrębie 1. dzielnicy ( jest to jeden z dwudziestu okręgów Paryża, najmniejszy - jego pow. to 1,826 km2 -najmniej zaludniony), między rue de Rivoli i prawym brzegiem Sekwany oraz ogrodami Tuileries i rue du Louvre.

W 2018 roku paryskie muzeum odwiedziła rekordowa ilość gości, bo ponad 10 mln. Trzy czwarte turystów muzeum stanowili turyści zagraniczni. Przypuszcza się, że do tej rekordowej frekwencji przyczyniło się nakręcenie w Luwrze teledysku do piosenki "Apeshit" przez ekipę filmową Beyonce i Jay-Z. Władze muzeum zauważyły, że odwiedzający szczególnie interesują się miejscami, gdzie realizowano teledysk - zaczęto nawet organizować specjalne wycieczki śladami teledysku. Wideo Beyonce i otwarcie filii muzeum w Abu Zabi sprawiło, że o Luwrze mówiono na całym świecie, czego konsekwencją był spektakularny wzrost odwiedzających.

Pałac, oprócz największego muzeum sztuki na świecie, mieści jeszcze wiele instytucji o charakterze naukowym, m.in. Ecole du Louvre - francuską Grande ecole o statusie uczelni publicznej.

Jego poszczególne elementy tworzą potężny gmach zbudowany na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta. Składa się z trzech części: wschodniej - najstarszej, z zabudowaniami wokół Cour Carree, południowej z XVII i XVIII wieku i północnej, z pierwszej połowy XIX wieku.

Znajdujące się tam muzeum posiada około 35 tys. dzieł sztuki światowego dziedzictwa od czasów najdawniejszych po połowę wieku XIX. Wśród nich znajdują się takie bezcenne artefakty, jak np. stela z kodeksem Hammurabiego (babiloński zbiór praw, zredagowany i spisany w XVIII w. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, szóstego przedstawiciela I dynastii z Babilonu), Nike z Samotraki (marmurowa rzeźba hellenistyczna z III lub II wieku p.n.e.), Mona Lisa - najsłynniejszy obraz Leonarda da Vinci.

Zamek został wzniesiony poza murami ówczesnego Paryża. Była to budowla warowna z centralnym donżonem ( średniowieczna wieża obronna, najczęściej na planie koła, o znacznej wysokości i dużej grubości murów), w celu zabezpieczenia miasta od północnego zachodu. Fragmenty zamku widoczne są w podziemiach, które stanowią dziś rezerwat archeologiczny będący częścią ekspozycji poświęconej historii Luwru. Nie jest wykluczone, że ta warownia została wzniesiona przez króla Filipa na zrębie wcześniejszej budowli obronnej.

Zamek został włączony do miasta, ponieważ Paryż otoczono nowym pierścieniem murów. Monarcha przeniósł tu swoją siedzibę ze starego zamku położonego na wyspie Cite. Rdzeniem budowy był donżon, który umieszczono w czworobocznym dziedzińcu, wokół którego wzniesiono zabudowania o jednolitej wysokości. Zamek miał plan zbliżony do kwadratu i otoczony był murami, a sam budynek zamku zajmował 1/4 zabudowań wschodniej części obecnego Luwru. Pamiątką po fundacjach króla są m.in. figury pary królewskiej (Karola V i Joanny de Burbon) zdobiącej wejście do zamku.

Początkowo architekt, Pierre Lescot zaplanował budowlę na planie prostokąta z wielkim dziedzińcem (Cour Carree), jednak ostatecznie przyjęto plan kwadratu. Za życia Lescota wzniesiono jedynie część skrzydła zachodniego od strony południowej - jest to najstarsza część obecnego Luwru. Zastosowano tu formy klasyczne połączone z francuską tradycją wysokich dachów z lukarnami. Wzniesiono Wielką Salę (Sala Kariatyd), co było rezultatem sprowadzenia przez Henryka II figury Artemidy (Diana z Wersalu) - Henryk II Walezy otrzymał ją od papieża Pawła IV, następnie ustawił ją w Ogrodzie Królowych w Fontainebleau, a w 1602 roku przeniósł ją do Luwru. Było to pierwsze rzymskie dzieło tego typu sprowadzone do Francji.

Koncepcję tę realizowano długo. Za panowania Henryka IV ukończono Małą Galerię (Petit Gallerie) i rozpoczęto budowę Wielkiej Galerii (Grand Gallerie). Za Ludwika XIII wzniesiono Pavillon de I'Horloge, a za panowania Ludwika XIV zamknięto dziedziniec (Cour Carree) zabudowaniami.

Świadomość artystyczna królów francuskich w odniesieniu do Luwru ma już swój początek w okresie gotyckim, kiedy to Karol V Mądry kontynuował zapoczątkowaną na szeroką skalę przez Ludwika IX tradycję sztuki dworskiej. Był on znany z licznych fundacji artystycznych, z których część stanowi zbiory Luwru. Kolekcjonowanie dawnych dzieł oraz mecenat królewski w sztuce francuskiej prowadzone były przez wszystkich Walezjuszów i Burbonów, z Franciszkiem I i Ludwikiem XIV na czele. Franciszek I nabył wiele dzieł sztuki, które stały się rdzeniem muzeum (m.in. Dama z gronostajem Leonarda da Vinci).  Wiele dzieł zgromadzono podczas francuskich ekspedycji na tereny starożytnych cywilizacji, a także dzięki prywatnym kolekcjonerom. Zgromadzone dzieła sztuki dały asumpt do utworzenia miejsca, gdzie te zbiory będą mogły być prezentowane

Ludwik XV zaakceptował ten projekt i w 1750 roku zaprezentował publiczności ekspozycję złożoną z części królewskich zbiorów. Otwarto salę, która była dostepna do publicznego oglądanai w środy i w soboty. Prezentowano w niej dzieła antyczne i nowożytne, w tym dzieła Andrea del Sarto (włoski malarz renesansowy) i Rafaela (najmłodszy z trójki słynnych artystów włoskiego renesansu, obok Michała Anioła i Leonarda da Vinci).

Proponowano zaadaptowanie Grande Galerie na salę ekspozycyjną, która miała stać się główną częścią Muzeum Francji. Proponowano także adaptację części pałacu na muzeum ze stałą ekspozycją, ale żaden z tych pomysłów nie uzyskał aprobaty króla.

W maju 1791 roku Zgromadzenie Narodowe zadeklarowało, że Luwr zostanie "miejscem przynoszącym razem świadectwa wszystkich nauk i sztuk". W sierpniu 1792 roku Ludwik XVI został uwięziony, a wszystkie zbiory królewskie stały się własnością narodu. Ogłoszono nakaz zabezpieczenia zbiorów przed atakami wandalizmu i kradzieży. Po zakończeniu rewolty zdecydowano o wydaniu nakazu udostepnienia zbiorów narodowi i urządzenie ekspozycji.

Nadworni architekci Napoleona Bonaparte wznieśli północne skrzydło zabudowań łączących pałac Tuileries i Pavillon de I'Horloge. W ten sposób zabudowania Luwru i Tuileries utworzyły wewnatrz przestronny dziedziniec znany jako Place du Carrousel, w obrębie którego wzniesiono łuk triumfalny.

Powstały wtedy zabudowania nazwane Nowym Luwrem. Przylegają one symetrycznie do zachodniego skrzydła z XVI wieku i mają charakter eklektyczny, z przewagą elementów klasycyzujących. Łączą się ze starszymi pawilonami tworząc po trzy pary dziedzińców wewnętrznych. Podczas Komuny Paryskiej spłonął pałac Tuileries, pozostały tylko dwa narożne pawilony de Mersan i Flory. Powstała w ten sposób oś widokowa na zachód w stronę Pól Elizejskich.

Najstarsze rzeźby i reliefy zachowały się na zachodniej elewacji od strony Cour du Carree, zaprojektowane przez Lescota. W większości przeważają dzieła rzeźbiarzy z XIX wieku.

Muzeum otrzymało nazwę Centralne Muzeum Sztuk Pięknych (Museum Central des Arts). Publiczność otrzymała darmowy wstęp przez trzy dni w tygodniu. Zbiory początkowo liczyły 537 obrazów i 184 dzieła rzeźby i rzemiosła artystycznego. Trzy czwarte zbiorów stanowiły skonfiskowane przez rewolucjonistów dobra królewskie i kościelne.

Tą metodą sprowadzono m.in. Grupę Laokoona (starożytna rzeźba będąca albo dziełem greckim z okresu hellenistycznego, albo rzymskim, będącym kopią hellenistycznego oryginału) i Apolla Belwederskiego (rzymska rzeźba pochodząca prawdopodobnie z II w. będąca kopią greckiego oryginału z IV w. p.n.e.). Nowe władze Republiki ofiarowały 100,000 liwrów (jednostka monetarna do 1795 roku) rocznie na rozwój i modernizację muzeum.

Ponownie  Luwr otwarto 14 lipca 1801 roku, w dwunastą rocznicę zdobycia Bastylii. Zbiory ułożono w porządku chronologicznym, zaaranżowano nowe oświetlenie sal ekspozycyjnych.

Napoleon I wyznaczył na dyrektora muzeum Dominique Vivant Denona, który 1803 roku zaproponował nazwę dla muzeum "Musee Napoleon". Do sal muzeum zaczął on sprowadzać dzieła malarstwa hiszpańskiego, austriackiego, holenderskiego i włoskiego. Część tych zbiorów pochodziła z kontrybucji wojennych, a część, jak np. Kolekcja Borghese została zakupiona przez Napoleona.

Administracja Luwru nie przyjmowała tych żądań, część zbiorów ukryto w zbiorach prywatnych władz muzeum i urzędników. Po międzynarodowej interwencji ( głównie brytyjskiej) Luwr zgodził sie oddać znaczną część kolekcji innych państw, ale nie wszystkie dzieła zostały zwrócone prawowitym właścicielom.

Nabyto wówczas Wenus z Milo. Po utworzeniu Drugiej Republiki w 1848 roku, nowy rząd zainwestował dwa miliony franków w konserwację zbiorów i i gmachu. W kolejnych latach muzeum wzbogaciło się o kolejne 20 tys. dzieł, oraz Pavillon de Flore, a Grande Galerie została przekształcona według nowego projektu.

Choć w dobie Trzeciej Republiki państwo było osłabione, zbiory Luwru rozrastały się dzięki zakupom i darom. Działające przy muzeum Towarzystwo Miłośników Luwru ofiarowało gotycki obraz Mistrza Piety z Avignon. Francuska ekspedycja działająca w rejonie Morza Egejskiego odkryła w 1846 roku słynną Nike z Samotraki, którą wystawiono w Luwrze po konserwacji dopiero w 1884 roku. Luwr wzbogacił się o 7 tys. dzieł ze zbiorów prywatnych (kolekcje Campany, Duranda, Salta, Lacaze - m.in. "Batszeba w kąpieli" Rembrandta.

21 sierpnia 1911 roku doszło do kradzieży z Luwru słynnej Mona Lisy. Dokonał tego Włoch, Vincenzo Peruggia, pracownik muzeum, który wyniósł obraz chowając go pod płaszem. Tłumaczył się, że chciał odzyskać obraz włoskiego mistrza dla swojego narodu, ale rzeczywistymi pobudkami były pieniądze - chciał go sprzedać do florenckiej Uffizi.

Na spadek składało się 4 tys. miedziorytów, 3 tys. rysunków oraz 500 ksiąg ilustrowanych, a także obraz Georges'a de La Tour "Święty Tomasz".

Muzeum zmodernizowano i podzielono na sześć działów:

• Sztuki Starożytnego Wschodu
• Sztuki Starożytnego Egiptu
• Sztuki Starożytnej Grecji i Rzymu
• Rzemiosła Artystycznego (której podlegało Musee de Cluny)
• Rzeźby
• Malarstwa

Ewakuacja Luwru trwała do końca grudnia 1939 roku i aż do wyzwolenia Francji muzeum było niemalże puste.

Przywracano je według ustalonego wcześniej podziału na sześć działów, w których wyodrębniono jeszcze: w Dziale Sztuki Starożytnego Wschodu - sekcję sztuki islamskiej, a w Dziale Sztuki Starożytnej Grecji i Rzymu - sekcję sztuki starochrześcijańskiej. Natomiast Musee de Cluny stało się niezależną od Luwru jednostką.

W 1988 roku uroczyście otwarto nowe wejście do Luwru - szklaną Piramidę Luwru. Ta dość kontrowersyjna dla wielu budowla, która stała się kolejną osobliwością Luwru, posiada 21,65 m wysokości, a bok podstawy wynosi 35,42 m. W piramidzie znajdują się 603 szklane tafle o kształcie rombu i 70 tafli trójkątnych, co daje łącznie 673 elementy. Krążyła swego czasu plotka, że jest ich 666, co wykorzystał w swojej powieści "Kod Leonarda da Vinci" Dan Brown. Nachylenie ścian wynosi 51 stopni (wzorem proporcji była piramida Cheopsa, której nachylenie wynosi 51 stopni 50'). Cała konstrukcja waży 180 ton. Pod piramidą znajduje się główny hall wejściowy do muzeum, z którego prowadzą trzy podziemne ścieżki do poszczególnych skrzydeł pałacu. Półpiętro każdej z nich zadaszone jest dodatkowo małą piramidką.

Znajdują się tam znaleziska archeologiczne, dzieła wszystkich sztuk plastycznych, jak rzeźba, malarstwo, rysunek, grafika, rzemiosło artystyczne, a także detale architektoniczne. Luwr posiada również wielką biblotekę, archiwum, pracownie konserwatorskie, instytucje naukowe o charakterze badawczym i dydaktyczny,.

Dziennie zwiedzajacych jest około 15 tys., z czago 65% stanowią turyści. W 2018 roku padł rekord w ilości osób zwiedzających muzeum, było to 10,2 mln osób.

Sale muzeum pojawiły się w filmie "Kod da Vinci". Za nakręcenie kadrów w Luwrze muzeum zarobiło 2,5 mln dolarów. Muzeum było również miejscem, w którym Beyonce nakręciła jeden ze swoich teledysków.

Tym razem kolekcję podzielono na osiem działów:

• Sztuki Starożytnego Egiptu
• Sztuki Bliskiego Wschodu, który mieści sztukę Mezopotamii, Persji, sztukę akadyjską i syryjską
• Sztuki Starożytnej Grecji i Rzymu, zawierający sztukę etruską i starochrześcijańską
• Sztuki Islamu
• Rzeźby
• Malarstwa
• Rzemiosła Artystycznego
• Rysunku i Grafiki

Nowe muzeum nosi nazwę Louvre-Lens i składa się z kompleksu sześciu czworokątnych budynków zwieńczonych szklanym dachem. Kompleks zaprojektowali japońscy architekci. Druga filia Luwru według projektu Jeana Nouvela została otwarta w 2017 roku w Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.