Ciekawostki o Jane Austen

Jako obiecujący młodzieniec zdobył stypendium naukowe, które umożliwiło mu studia w oksfordzkim St. John`s College, gdzie także pracował, jako wicekapelan i dziekan Wydziału Sztuk Wyzwolonych. W toku studiów zdobył tytuł bakałarza nauk humanistycznych, magistra i bakałarza teologii, a także wykładał grekę.

Swoją żonę, młodszą o osiem lat, ojciec Jane poznał, gdy ta przyjechała do Oxfordu w odwiedziny do swojego wuja.  Na ślubie nie była obecna rodzina George`a, a panna młoda miała na sobie czerwony strój do jazdy konnej.

Był to wówczas dochód skromny, dla porównania, wykwalifikowany robotnik - kowal czy stolarz, mógł zarobić około 100 funtów rocznie a typowy roczny dochód rodziny szlacheckiej wynosił od 1000 do 5000 funtów. Z listów Jane pisanych do rodziny (zachowało się ponad 100 listów pisanych do Cassandry) można się dowiedzieć, że dzieciństwo miała szczęśliwe, otoczona była troską i miłością.

Jej najstarszy brat James otrzymał święcenia kapłańskie, a pod koniec życia pełnił obowiązki w parafii Steventon. Drugi z braci – George – od urodzenia był upośledzony i prawdopodobnie głuchoniemy, nie mieszkał z rodziną w Steventon, rzadko o nim wspominano. Edward – trzeci z braci – został adoptowany przez kuzynostwo Austenów - Thomas'a i Catherine Knight i odziedziczył pokaźny majątek w hrabstwie Kent. Jane Austen przyjaźniła się z jego najstarszą córką – Fanny Knight. Czwarty brat - Henry - był ulubieńcem Jane. Był bardzo przystojny i tak jak najstarszy brat studiował w Oxfordzie. W 1797 r. ożenił się ze starszą od siebie o 10 lat Elizą Feuillide, kuzynką Austenów. Dwaj najmłodsi bracia – Frank i Charles – wstąpili do marynarki i walczyli w brytyjskiej flocie. Siostra Jane - Cassandra - zaręczyła się z Thomasem Fowlem, który jako kapelan pojechał na Karaiby, gdzie zaraził się febrą, na którą zmarł. Jane była silnie związana emocjonalnie z Cassandrą i stale utrzymywała z nią kontakt korespondencyjny. Ich listy stanowią bogate źródło informacji o życiu pisarki.

Rodzice Jane byli zapalonymi czytelnikami, do czego również gorąco zachęcali córkę. Biblioteka ojca Jane liczyła pół tysiąca książek. Okazjonalnie Jane uczęszczała także do szkoły (Pani Cawley w Oxfordzie, w Southampton a następnie w Abbey School – szkole z internatem w Reading), dzięki czemu otrzymała szerszą edukację niż jej rówieśnicy.

W latach 1787 – 1793 tworzyła historyjki i farsy (w tym humorystyczne opowiadania oraz historię Anglii, zilustrowaną przez siostrę Cassandrę) które początkowo dostarczały rozrywki tylko jej rodzinie. Jej wczesne utwory cechowała elokwencja i wnikliwa obserwacja. W latach 1795–1799 powstały pierwsze szkice powieści -” Pierwsze wrażenia” i “Susan”, które ostatecznie wiele lat później zostały wydane jako “Duma i uprzedzenie” i “Opactwo Northanger”.

Pierwsza wersja powieści, wcześniej nosząca tytuł “Elinor i Marianne”, powstała w 1795 roku jako zbiór listów. Fabuła powieści toczy się wokół losów dwóch sióstr – Eleonory Dashwood, która wykazuje się spokojem ducha, inteligencją i rozwagą w najtrudniejszych nawet sytuacjach, oraz Marianny Dashwood, która ma bardziej romantyczny i uczuciowy charakter.

Manuskrypt o tytule „Pierwsze wrażenia” został poprawiony przez Jane w 1812 roku i ze zmienionym tytułem ukazał się jako jednotomowa powieść „Duma i uprzedzenie”. Bez wątpienia jest to najbardziej znana powieść autorki. Fabuła “Dumy i uprzedzenia” opowiada o losach Elizabeth Bennet, która zakochuje się w Panu Darcym – bogatym arystokracie o niejednoznacznej reputacji. Odkrywając stopniowo jego historię, najpierw z ust osób postronnych, później opowiedzianą przez samego Darcye'go, dziewczyna uczy się, że nie warto polegać na plotkach. Gdy w końcu Darcy zostaje oczyszczony ze wszelkich zarzutów, para szczęśliwie może być razem.  

Powieść prędko doczekała się kolejnych wydań o różnej ilości tomów. 

Jane pisała ją od 1811 do 1813 roku. Główna bohaterka tej powieści diametralnie różni się od bohaterek “Dumy i uprzedzenia” czy “Rozważnej i romantycznej” i to sprawia, że “Mansfield Park” to unikat w kanonie literackim autorki. Powieść skupia się na losach Fanny Price, która wychowuje się w domu zamożnych krewnych. Sama Fanny nie jest jednak bogato urodzona, ma także raczej cichą i skromną naturę. Na co dzień prowadzi dość bezbarwne życie, doskonale zdając sobie sprawę z faktu, że jej niski stan majątkowy właściwie przekreśla normalną przyszłość. W świecie, w którym żyje, nie liczy się bowiem osobowość kobiety, ważne są tylko pieniądze i pozycja społeczna. Dopiero przyjaźń z dobrze sytuowanym kuzynem Edmundem, który docenia w niej kobiecość, powoli uświadamia Fanny, że nie wszystko jest stracone.

Powieść powstała między 21 stycznia 1814 a 29 marca 1815 roku. Jane, rozpoczęła pracę nad książką o bohaterce, której, według jej własnych słów, nikt poza nią nie polubi. Powieść powiada o losach Emmy Woodhouse – dobrze urodzonej, młodej i rozpuszczonej panny, która próbuje bawić się w swatkę. Jej ingerencja w życie miłosne mieszkańców wioski Highbury, doprowadza do wielu nieszczęśliwych, ale także zabawnych nieporozumień.

Na wieść, że przed publikacją “Emmy” Jane Austen przebywa w Londynie, książę polecił swojemu bibliotekarzowi, wielebnemu Jamesowi Stainer Clarke, by oprowadził pisarkę po królewskiej bibliotece. Podczas tej wizyty pan Clarke zasugerował, że Jane powinna się zastanowić nad zadedykowaniem księciu regentowi następnej powieści. Początkowo Jane postanowiła zignorować tę propozycję, ponieważ nie znosiła księcia, jednak pod wpływem siostry Cassandry i brata Henry'ego zmieniła zdanie. Rodzeństwo uświadomiło jej, że był to książęcy rozkaz, przekazany w formie sugestii. Jane zmuszona była zatem posłać dedykację wydawcy.

Pierwsza z powieści napisana została w latach 1798-1799 pod tytułem - „Susan”. Mimo, że rękopis sprzedano wydawnictwu, książka nie została wydana. W 1816 roku Henry Austen zdołał odkupić książkę od wydawcy. „Perswazje” powstały w okresie od 8 sierpnia 1815 do 1816 roku. Obie powieści opublikowano w czterech tomach już po śmierci Jane Austen jako dzieło „Autorki Dumy i Uprzedzenia, Mansfield Park i in.”. Wydanie to zawierało jednak notę biograficzną autorki.

 
“Opactwo Northanger”  jest parodią tak zwanej powieści gotyckiej, gatunku literackiego niezwykle popularnego w Wielkiej Brytanii na przełomie XVIII i XIX wieku. Główna bohaterka tej powieści – młoda i naiwna Katarzyna, musi nauczyć się odróżniać rzeczywistość od nierealistycznej gotyckiej fikcji. Mimo, że Jane Austen lubowała się w powieści gotyckiej, w “Opactwie Northanger” autorka śmieje się z tego gatunku.  
“Perswazje” to opowieść o losach Anny Elliot, dwudziestosiedmioletniej panny, która za namową swojej rodziny nie zgodziła się na małżeństwo ze swoim ukochanym Fryderykiem Wentworthem - Fryderyk nie był zabezpieczony materialnie, kiedy prosił Annę o rękę. “Perswazje” jest szczególnie chwaloną pozycją Jane Austen, głównie ze względu na charakter głównej bohaterki, która jest postacią nie jednowymiarową i wiarygodną. 

Z Irlandczykiem Thomasem Leyfroyem, studentem prawa, którego poznała na przełomie 1795 i 1796 roku flirtowała na trzech balach, po czym zakończyła tę znajomość. Jednak na podstawie dzisiejszych informacji, pochodzących głównie z zachowanych do dziś listów możemy przypuszczać, że związek ten mógł trwać dłużej, a sama Austen była bardziej w niego zaangażowana (pisała do siostry: "Aż boję się ci wyznać, jak się zachowywaliśmy. Wyobraź sobie wszystko, co najbardziej występne i szokujące w dziedzinie tańca i siedzenia obok siebie"). 

Drugą miłosną przygodę Austen przeżyła podczas jednej z corocznych podróży nad morze. W czasie, gdy z rodziną mieszkała w Bath, poznała tu sympatycznego, młodego mężczyznę, który zdaniem Cassandry bez reszty zakochał się w Jane i jego oświadczyny zostałyby przyjęte. Okoliczności sprawiły jednak, że młodzieniec musiał wyjechać i wkrótce do sióstr dotarła wiadomość, że młodzieniec zmarł. 
W grudniu 1802 r. Jane i Cassandra były u znajomych rodziny w Hampshire – państwa Bigg Manydown. Tam poznała młodszego o 6 lat Harrisa Bigg-Withera, który oświadczył się Jane - bez wahania zgodziła się wyjść za niego za mąż. Niestety już następnego dnia wycofała się z decyzji i wspólnie z Cassandrą pospiesznie wróciły do Bath. Austen przyznawała, że jej narzeczony miał "złą budowę ciała". Do tego był mrukiem, mówił niewiele, a jeśli już, to bywał agresywny i zupełnie pozbawiony taktu. 

Przyczyna śmierci pisarki nie jest znana. Spekuluje się, że mogła umrzeć na chorobę Addisona (niedoczynność kory nadnerczy), gruźlicę lub nowotwór. Niedawno pojawiła się nowa wskazówka. Według pracowników British Library, Austen mogła przypadkowo otruć się arszenikiem. Przemawia za tym kilka faktów łączących się z pogarszającym się wzrokiem pisarki.

Wielu Hollywoodzkich produkcji doczekały się powieści: “Duma i uprzedzenie”, która była ekranizowana aż 10 razy, “Rozważna i romantyczna”,” Mansfield Park” oraz “Emma”.

W role Elizabeth Bennet i Pana Darcy’ego wcielili się Greer Garson i Laurence Olivier.

W tytułową bohaterkę - Emmę Woodhouse wcieliiła się Gwyneth Partlow.

W “Zakochanej Jane” w rolę Jane wcieliła się Anne Hathaway, a w “Jane Austen żałuje” , opisującej ostatnie lata życia pisarki, Olivia Willliams.

W czasach, w których picie piwa bywało bezpieczniejsze niż spożywanie permanentnie skażonej wody, w domach produkowano regularnie niskoalkoholowe piwa. Napój spożywano podczas wszystkich posiłków, podawano je także dzieciom. O piwie świerkowym Austen pisała w "Emmie".

Jest to jedyny brytyjski banknot, na którego rewersie znajduje się wizerunek kobiety (prócz brytyjskiej królowej, której wizerunek znajduje się na awersie, jako wizerunek monarchy).

Pisarka mieszkała w Bath w latach 1801 – 1806. W tym mieście dzieje się akcja jej dwóch powieści: “Opactwo Northanger” i “Perswazje”. Centrum Jane Austen oferuje stałą wystawę opowiadającą historię najsłynniejszej mieszkanki Bath. Aktorzy w kostiumach z epoki prowadzą wykład wprowadzający, można skosztować potraw z epoki, przebrać się w kostium z okresu Regency i zrobić sobie zdjęcie z woskową figurą Jane Asten.