Geografia

Ciekawostki o strefie śródziemnomorskiej

Znaleźliśmy 16 ciekawostek na temat strefy śródziemnomorskiej

Granica drzewa oliwnego

Świat śródziemnomorski był od najdawniejszych czasów jednym z centralnych regionów świata. W starożytności w krajach położonych nad Morzem Śródziemnym rozwijały się zaawansowane cywilizacje starożytnych Egipcjan, Hetytów, Izraelitów, Fenicjan, Greków i Rzymian. Morze Śródziemne było pomostem pomiędzy Wschodem i Zachodem w dziedzinie handlu i wymiany kulturalnej, było też granicą między chrześcijańskim Zachodem na północy, a światem islamskim na południu. Obecnie jest to region o zróżnicowanym składzie etnicznym, wielu językach i religiach. Jest terenem silnie zurbanizowanym, posiadającym dużą liczbę gęsto zaludnionych obszarów. Gospodarka regionu śródziemnomorskiego oparta jest na rolnictwie, handlu i transporcie, ale przede wszystkim na turystyce.

Strefa śródziemnomorska
1
Strefa śródziemnomorska, zwana też basenem Morza Śródziemnego, obszarem śródziemnomorskim lub Mediterraneum, to duży obszar wokół Morza Śródziemnego.
Jest to obszar międzykontynentalny obejmujący Morze Śródziemne z jego wyspami oraz przybrzeżne regiony kontynentalne trzech kontynentów: Europy, Azji i Afryki.
2
Obszar ten obejmuje w sumie ponad 1,3 mln km2 lądu i 2,5 mln km2 obejmujących Morze Śródziemne.
Jego granice są ściśle określone. Na południu graniczy z Saharą, na wschodzie z Pustynią Syryjską, na północy z Górami Dynarskimi, Alpami i Masywem Centralnym.
3
Region Morza Śródziemnego podzielony jest na trzy kontynenty: Europę, Afrykę i Azję.
W Europie rozciąga się w całości lub częściowo - z zachodu na wschód - przez Portugalię, Hiszpanię, Andorę, Francję, Monako, Włochy, San Marino, Watykan, Maltę, Słowenię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Albanię, Grecję i europejską część Turcji. Część azjatycka obejmuje Turcję w Azji Mniejszej, a także Syrię, Liban, Izrael, Terytorium Palestyny, Jordanię i Cypr.

W Afryce region śródziemnomorski obejmuje północne części Egiptu, Libii, Algierii i Maroka.



4
Region Morza Śródziemnego jest określany także przez pasma górskie otaczające je.
Należą do nich: Pireneje, Alpy, Góry Dynarskie, Rodopy, Taurus, Liban i Atlas.
5
Region ten wyznaczany jest także przez naturalny i potencjalny zasięg drzewa oliwnego, dlatego nazywany jest on również granicą drzewa oliwnego.
Kraje, które zlokalizowane są na tym obszarze noszą nazwę krajów śródziemnomorskich. Większość tych krajów należy tylko w niewielkiej części do Morza Śródziemnego, jak np. Francja, Turcja, czy kraje Afryki Północnej. Portugalia i Jordania są przypisywane do świata śródziemnomorskiego ze względów kulturowych i klimatycznych, choć w ogóle nie posiadają wybrzeża tego morza.
6
Strefa śródziemnomorska charakteryzuje się zróżnicowaną i kontrastową topografią.
Występują tam stale zmieniające się krajobrazy: wysokie góry, skaliste wybrzeża, nieprzeniknione zarośla, półpustynne stepy, przybrzeżne mokradła, piaszczyste plaże i niezliczone wyspy o różnych kształtach i rozmiarach.

W europejskiej części regionu w krajobrazie wyróżniają się wzgórza oraz płaskowyże (200-500 m n.p.m.) ciągnące się pomiędzy niskimi pasmami górskimi. Wybrzeża są skaliste z piaszczystymi plażami i zatokami. Zróżnicowana topografia terenu jest wynikiem aktywności tektonicznej, która spowodowała wypiętrzenie się tam dużych pasm górskich, jak Apeniny, Sierra Nevada, Pindos i Taurus, oraz  wulkanicznej tych obszarów.  Występuje tam kilka czynnych wulkanów, jak Etna, Wezuwiusz , Stromboli.
7
Strefa śródziemnomorska bogata jest w liczne wyspy, których jest około 5000.
Należą do nich: Cypr, Kreta, Malta, Sycylia, Korsyka, Sardynia, Baleary i wyspy Morza Egejskiego. Ich wybrzeże liczy łącznie około 18 tys. km, co stanowi prawie 40% całego wybrzeża Morza Śródziemnego (długość wybrzeża wynosi ponad 46 tys. km).
8
Od nazwy regionu wziął nazwę występujący tam klimat - klimat śródziemnomorski.
Jest to rodzaj klimatu podzwrotnikowego (subtropikalnego). Jego charakterystyczną cechą są ciepłe i suche lata, o temperaturze powyżej 20°C oraz łagodne zimy o temperaturze powyżej 0°C , a także fakt, że występuje głównie bezpośrednio nad morzem. Opady tam są bardzo rzadkie. Klimat ten sprzyja rozwojowi rolnictwa i turystyki masowej.
9
Region Morza Śródziemnego charakteryzuje się szczególną różnorodnością gatunków - bioróżnorodność szacuje się na 400 do 600 tys. gatunków zwierząt i roślin, co odpowiada około 1/12 globalnej różnorodności biologicznej.
Samo Morze Śródziemne jest domem dla 13 tys. z 300 tys. endemicznych gatunków na świecie.
10
Roślinność w strefie śródziemnomorskiej powstała w wyniku zmian klimatu i selekcji naturalnej w trzeciorzędzie.
Wraz z końcem epoki lodowcowej, w regionie tym dominowały wiecznie zielone rośliny twardolistne lub iglaste. Choć pierwotna roślinność tego regionu jest trudna do ustalenia, prawdopodobnie był on pokryty całkowicie lasami tych gatunków. Typowymi przedstawicielami na zachodzie są dąb ostrolistny (Quercus ilex) i dąb korkowy (Quercus suber), na wschodzie drzewo oliwne (Olea europaea) i szarańczyn strąkowy (karob).

Na wilgotnych terenach do dziś przetrwały resztki lasów wawrzynowych. Ponad to dominują tam sosny, cyprysy i cedry. Na terenach zalewowych i dolinach rzecznych pospolite są drzewa liściaste, takie jak: wiązy, topole, jawory i kasztanowce. Granice tych form roślinności tworzą: wilgoć na północy, susza na południu i wschodzie oraz zimno na dużych wysokościach.

Na przestrzeni wieków rozwinęła się zdegenerowana forma lasu twardolistnego, osiągającego wysokość do 5 m, znacznie bogatsza w gatunki, gdzie występuje runo leśne - makia, a także jej bardziej zdegenerowana postać - garig.

O roślinności w klimacie stepowym decydują sukulenty, cierniste krzewy i inne kserofity. Trawa halfa, cierń syryjski (cierń Chrystusa), piołun są gatunkami endemicznymi ale rozpowszechnione są także rośliny introdukowane, takie jak opuncja i agawa.
11
Fauna na obszarze śródziemnomorskim jest bardzo zróżnicowana.
Na wyższych wysokościach, zwłaszcza w Atlasie zachowała się część oryginalnej dużej fauny: niedźwiedzie brunatne, żbiki, dziki, lisy, jelenie, wilki. W strefie śródziemnomorskiej występuje duża ilość ptaków, w większości wędrownych, a także różne gatunki orłów, jastrzębi, sów, bażanty, kuropatwy, perliczki i wiele ptaków śpiewających.

W pobliżu mokradeł swoje terytoria mają pelikany, flamingi i żurawie. Powszechne są jaskółki, zwłaszcza jaskółka domowa. Mała fauna charakteryzuje się m.in. dużą liczbą gadów.

Ze względu na działalność człowieka, gatunki pierwotne dla rejonu Morza Śródziemnego już tam nie występują. Przykładem są lwy, krokodyle, tur, które zostały wytępione już w XVII wieku.
12
Samo Morze Śródziemne jest niezwykle bogate w gatunki.
Występują tam liczne gatunki ryb, takie jak sardynki, tuńczyk, włócznik, rekiny i dorada, a także migrujące lub endogenne ssaki morskie: delfiny i różnego rodzaju wieloryby. Istnieje też wielka bioróżnorodność jeżowców, kalmarów, małży, krabów i ślimaków morskich.
13
Strefę śródziemnomorską w 2010 roku zamieszkiwało 466 mln osób.
Najwięcej z nich zamieszkuje Turcję, Egipt, Francję, Włochy. Największe skupiska ludzi występują w strefie przybrzeżnej, szczególnie w zachodniej strefie śródziemnomorskiej, na zachodnim wybrzeżu Adriatyku, na wschodnim wybrzeżu Morza Egejskiego i Lewantyńskiego i w Delcie Nilu.
14
Wśród krajów śródziemnomorskich znajdują się takie, które zajmują czołowe miejsca pod względem liczby obiektów listy światowego dziedzictwa UNESCO.
Są to Włochy zajmujące pierwsze miejsce z 53 takimi obiektami, następnie Hiszpania - 46 obiektów, Francja - 43, Grecja - 18.
15
Od 2013 roku dieta śródziemnomorska figuruje na liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.
Dieta ta opiera się na pokarmach zwykle spożywanych w krajach śródziemnomorskich, gdzie je się duże ilości zboża, owoce, warzywa, nasiona, oliwę z oliwek, natomiast znacznie rzadziej je się czerwone i tłuste mięso. Umiarkowane jest spożycie ryb, drobiu, roślin strączkowych, jaj, produktów mlecznych, czerwonego wina i słodyczy.
16
Dominującym zbożem uprawianym w basenie Morza Śródziemnego jest pszenica.
Charakterystyczną rośliną uprawną jest oliwka, a także figi, winorośl i ryż.
Lubisz ciekawostki?

Podobne tematy

34 ciekawostki o Cyprze
34 ciekawostki o Cyprze
Legendarne miejsce narodzin Afrodyty
Cypr jest azjatycką wyspą leżącą na Morzu Śródziemnym - jest jednym z najmniejszych krajów azjatyckich. Mieszczą się na niej dwa odrębne państwa - Rep ...
23 ciekawostki o Sardynii
23 ciekawostki o Sardynii
Wyspa skarbów
Sardynia jest wyspą Morza Śródziemnego. Położona między Europą a Afryką, zachwyca różnorodnością form geologicznych, wyjątkowym wybrzeżem i bogatą, ci ...
27 ciekawostek o Santorini
27 ciekawostek o Santorini
Wyspa zakochanych
Santorini to magiczna wyspa na Morzu Egejskim, wchodząca w skład archipelagu Cyklad. Choć jest niewielkich rozmiarów, to zachwyca swym krajobrazem i a ...
27 ciekawostek o Korsyce
27 ciekawostek o Korsyce
"Wyspa wszystkich cudów świata"
Starożytni Grecy nazywali ją "wyspą piękna", współcześni Korsykanie mówią o niej "wyspa wszystkich cudów świata". Ta francuska wyspa na Morzu Śródziem ...
16 ciekawostek o Minorce
16 ciekawostek o Minorce
Wyspa ukarana przez generała Franco
Minorka jest jedną z wysp archipelagu Balearów, leżącego w zachodniej części Morza Śródziemnego, w pobliżu wschodniego wybrzeża Półwyspu Iberyjskiego. ...
24 ciekawostki o Krecie
24 ciekawostki o Krecie
Największa grecka wyspa
Historia Krety sięga tysięcy lat wstecz, a jej ciągłość, jak powiadają Grecy, tkwi w naturze. Na każdym kroku spotkać tam można ślady przeszłości. Naw ...
30 ciekawostek o Efezie
30 ciekawostek o Efezie
Jedno z najwspanialszych antycznych miast
Efez jest prawdopodobnie najlepiej zachowanym starożytnym miastem w rejonie Morza Śródziemnego. Założony w najpiękniejszych zakątkach Zachodniej Anato ...
32 ciekawostki o Sycylii
32 ciekawostki o Sycylii
Największa wyspa Morza Śródziemnego
Sycylia jest największą wyspą na Morzu Śródziemnym i jednym z dwudziestu regionów Włoch. Wyspa kształtem przypomina przewrócone na bok, czy według nie ...

Najnowsze tematy

11 ciekawostek o chlebie
11 ciekawostek o chlebie
Symbol wspólnoty
Chleb - symbol żywności, która od tysięcy lat odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Od starożytnych cywilizacji po współczesność, chleb był stałym ...
16 ciekawostek o marihuanie
16 ciekawostek o marihuanie
Kontrowersyjna używka
Marihuanę, zwyczajowo nazywaną również konopiami indyjskimi, od dawna otacza aura kontrowersji i fascynacji. Jest to roślina, której historia sięga ty ...
14 ciekawostek o Salem
14 ciekawostek o Salem
Amerykańska stolica grozy
Salem, nazywane "Miastem Czarownic", budzi skojarzenia z tajemnicą, historią i niezwykłymi wydarzeniami. Położone na wschodnim wybrzeżu, w stanie Mass ...
19 ciekawostek o Kirunie
19 ciekawostek o Kirunie
Szwedzkie miasto z lokalną anomalią magnetyczną
Kiruna, miasto zakorzenione w sercu Laponii, stanowi nie tylko ośrodek górniczy, lecz także fascynujące centrum kultury, historii i natury arktycznej. ...
16 ciekawostek o Bali
16 ciekawostek o Bali
Wyjątkowe miejsce na ziemi
Bali to wyspa w archipelagu Indonezji, jedna z najbardziej popularnych wysp w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Słynie z bogatej kultury i tradycji ...
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
9 ciekawostek o żółwiu Jonathanie
Najstarsze znane żyjące zwierzę lądowe
Żółw Jonathan to wyjątkowa postać w krainie zwierzęcych legend. Jego imponujący wiek i niezwykła historia życia uczyniły go jednym z najbardziej znany ...
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
19 ciekawostek o Aleksandrze Wielkim
Strategiczny geniusz, którego rządy rozpoczęły epokę hellenistyczną
Aleksander Macedoński, znany także jako Aleksander Wielki, jest jedną z najbardziej fascynujących postaci w historii starożytnej. Uważany za militarne ...
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
17 ciekawostek o Auguste Rodinie
Francuski Michał Anioł
Auguste Rodin, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XIX wieku, pozostaje jedną z najbardziej wpływowych postaci w historii sztuki. Jego prace, odznacz ...

Podobne tematy