Architektura
Ciekawostki o Pałacu w Wersalu
Dawna rezydencja królów Francji
Pałac wersalski jest jednym z największych kompleksów pałacowych w Europie. Stanowi część historyczno-kulturowego dziedzictwa Francji, jako symbol monarchii despotycznej określanej francuskim mianem ancien regime. Od połowy XVII wieku aż po Rewolucję Francuska był główną rezydencją królów Francji. Ten barokowy budynek uważany jest za perłę europejskiej architektury pałacowej, na której wzorowało się wiele innych budowli pałacowych od XVII do XIX wieku.
1
Pałac wersalski, jedna z najznakomitszych budowli baroku klasycznego, usytuowany jest w Wersalu, na przedmieściach Paryża. Wersal znajduje się w regionie Ile-de-France w departamencie Yvelines. Położony jest na zachodnich przedmieściach stolicy Francji, 17,1 km od centrum Paryża.
W XXI wieku Wersal stanowi bogate przedmieście Paryża z gospodarką opartą na usługach, a także na turystyce. Miasto liczy ponad 85 tys. mieszkańców.
2
Wersal, jako nowe miasto, założony został z woli króla Ludwika XIV i stał się de facto stolicą Francji. Funkcję tę pełnił przez ponad sto lat, od 1682 do 1789 roku, zanim stał się kolebką Rewolucji Francuskiej. Po utracie statusu miasta królewskiego w 1790 roku Wersal stał się prefekturą departamentu Seinte-et-Oise, a od 1968 roku Yvelines.
3
Pierwsze wzmianki o Wersalu na obrzeżach Paryża pochodzą z 1038 roku, jako o małej rolniczej wsi otoczonej lasami. W XVII wieku znajdował się w niej zrujnowany zameczek i młyn. Grunty i majątki należały w większości do miejscowej rodziny Gondi. Pozostała, mniejsza część była własnością królewską.
Ludwik XIII, który często odwiedzał te bogate w zwierzynę okolice udając się na polowania, sporadycznie zatrzymywał się w średniowiecznym zamku, a nawet w młynie.
W 1623 roku król kazał wybudować w miejscu młyna niewielki zameczek myśliwski, w którym po raz pierwszy przebywał w 1624 roku. Rezydencja ta, czasem wyśmiewana jako zamek karciany (domek z kart), była tak mała, że nie posiadała nawet kwatery dla królowej.
4
Król nabył ziemie rodziny Gondi i zlecił rozbudowę budynku w trójskrzydłowy pałacyk myśliwski, a na 70 ha gruntów przylegających do pałacyku urządzono park. Do dziś pałacyk myśliwski stanowi rdzeń kompleksu pałacowego w Wersalu, zamykając marmurowy dziedziniec.
5
Po śmierci Ludwika XIII posiadłość przeszła na własność jego syna i następcy Ludwika XIV. Ludwik XIV bywał w pałacyku myśliwskim jako dziecko. Lubił tam przebywać, gdyż mógł swobodnie korzystać z natury i urządzać tam swoje pierwsze polowania.
Gdy po raz pierwszy został ojcem, postanowił przebudować pałacyk dla większej wygody królewskiej rodziny. Zainstalowano wówczas balkon na pierwszym piętrze, wyprostowano fosy i na nowo urządzono park.
Na miejscu warzywnika architekt Le Vau zbudował Oranżerię, gdzie przechowywane były podczas zimy drzewka pomarańczowe i cytrynowe. Na terenie Oranżerii znajdował się jeden z trzech okalających pałac parterów kwiatowych.
6
Posiadłość powiększono o kolejne grunty do 500 ha. W miejscu dawnej fermy zbudowano Menażerię (na wzór średniowiecznych ogrodów zwierzęcych), z balkonu której można było podziwiać siedem dziedzińców z egzotycznymi zwierzętami : słoniami, wielbłądami, strusiami, pelikanami i rzadkimi odmianami kur.
Mimo tych zmian uważano, że Wersal jest niegodną króla Francji wiejską rezydencją.
7
Z tego powodu Ludwik XIV postanowił gruntownie przebudować pałac. Miał on wyglądać jak baśniowy "Pałac Słońca (Palais du Soleil), a rezydujący w nim król Ludwik XIV byłby Królem - Słońce (Roi Soleil).
W związku z tą koncepcją, w ogrodzie zainstalowano liczne fontanny i rzeźby przedstawiające historię Apollina, antycznego boga słońca.
Słynny bajkopisarz Charles Perrault zaproponował, aby wybudować grotę, która przywodziłaby na myśl mityczną morską grotę słońca, gdzie słońce miało wypoczywać po zmierzchu.
Grota powstała na północ od pałacu. Wykończona była różnokolorowymi muszlami, koralami, kamieniami morskimi i lustrami. W parku zainstalowano kolejkę górską, labirynt, huśtawki, liczne fontanny (39) dekorowane rzeźbami słynnych postaci z bajek.
8
Zaproponowany przez Louisa Le Vau projekt została zaakceptowany przez Ludwika XIV latem 1668 roku. Architekt sugerował, aby zlikwidować istniejący pałacyk myśliwski Ludwika XIII, ale król nie wyraził na to zgody. Został on wkomponowany w kompleks pałacowy i otoczony nowymi budynkami.
Ponieważ rozbudowa pałacu zakłócała spokój i intymność króla, dlatego w odległości półtora kilometra, w ciągu trzech miesięcy wybudowano kolejny pałac Trianon de Porcelaine.
9
Remont głównego pałacu zakończył się w 1670 roku. Pałac zyskał nową fasadę od strony ogrodu, z ogromnym marmurowym tarasem oddzielającym dwa skrzydła, które powstały na miejscu dawnej fosy.
Jedno skrzydło należało do króla - były tam jego apartamenty, drugie do królowej i pozostałych członków rodziny królewskiej. Przedłużono też pałac od strony dziedzińca w kierunku kuchni i stajen, rozpoczęto budowę pawilonów dla ministrów.
Na przestrzeni lat pałac wielokrotnie był powiększany, w zasadzie budowany był w czasie całego życia Ludwika XIV.
W budowie uczestniczyło ponad 30 tysięcy pracowników. Według szacunków, koszty związane z rekonstrukcja, remontowaniem, a potem konserwacją rezydencji stanowiły około 25% królewskiego skarbca.
10
Początkowo Ludwik XIV często zmieniał swoje siedziby. Przebywał w Fontainebleau, Paryżu, w Saint-Germain, ale już w 1677 roku rozważał uczynienie z Wersalu swojej głównej siedziby. Król przeprowadził się do Wersalu 6 maja 1682 roku i stopniowo przenosił tam również dwór królewski.
Pałac w Wersalu stał się oficjalna rezydencją Ludwika XIV i jego ministrów, a tym samym Wersal przejął od Paryża rolę stolicy Francji.
Wersal stał się największym pałacem w Europie, mieszkało w nim kilkanaście tysięcy dworzan i służby.
