Architektura
Ciekawostki o Mont Saint-Michel
Wyspa Mont Saint-Michel wraz ze wzniesionym na niej sanktuarium Michała Archanioła jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w Normandii.
Rocznie odwiedza to miejsce średnio 3,2 mln osób, co sprawia, że poza Wieżą Eiffla i Wersalem jest to najczęściej odwiedzana atrakcja turystyczna we Francji.
Miasteczku znajdującemu się na wyspie nadano status pomnika historii, a UNESCO umieściło obiekty na wyspie i zatokę, w której się ona znajduje, na liście światowego dziedzictwa.
1
Mont Saint-Michel (Wzgórze Świętego Michała) to granitowa, skalista wysepka pływowa o obwodzie około 960 metrów, w Zatoce Mont-Saint-Michel. Jest fragmentem lądu, którego połączenie z lądem stały odsłania się tylko podczas odpływu (regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie poziomu wody w oceanie wywołane oddziaływaniem grawitacyjnym Ziemi z Księżycem i Słońcem).
Wysepka połączona jest z lądem stałym za pomocą sztucznej grobli o długości 1800 metrów.
2
Wyspa usytuowana jest na Kanale La Manche, w południowo-zachodniej Normandii. Położona jest na wschód od ujścia rzeki Couesnon, w departamencie Manche.
3
Zatoka Mont-Saint- Michel, jej pas przybrzeżny, ze względu na swoje walory estetyczne i znaczenie dla tradycji chrześcijańskiej, w 1979 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Zatoka ma powierzchnię około 500 km2, obok wyspy Mont Saint-Michel znajduje się w niej druga granitowa wysepka - Tombelaine.
Ze względu na znaczne ruchy pływowe w tym regionie (największy zasięg pływów w Europie), duża część zatoki jest odsłonięta podczas odpływu. Morze cofa się z dużą prędkością na ponad 10 km, ale równie szybko powraca.
4
Na wyspie wzniesiono sanktuarium Michała Archanioła, które stanowi niewielką część terytorium Mont Saint-Michel. Oryginalna nazwa sanktuarium, która obowiązywała przez całe średniowiecze, to: Mons Sancti Michaeli in periculo mari (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu).
5
W starożytności Mont Saint-Michel zamieszkiwały plemiona celtyckie. Wzgórze wówczas poświęcone było Belenowi, galijskiemu bogu Słońca.
6
W okresie panowania rzymskiego w Armoryce (kraina historyczna na terenie starożytnej Galii), wyspa znana była jako Mont Tombe (Góra Cmentarna). Rzymianie nadal rozwijali tam kult boga Słońca, którego zwali Mitrą. Miejscowa legenda głosi, że na wzgórzu został pochowany w złotych butach i trumnie Juliusz Cezar.
7
W IV wieku, gdy w Armoryce pojawiło się chrześcijaństwo, na wyspie wzniesiono kaplicę poświęconą św. Szczepanowi, pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi. Później u stóp skały pojawiła się kaplica ku czci św. Synforiana, pierwszego męczennika Galów. Istniały tam też pustelnie, nad którymi kaplice te sprawowały pieczę.
8
Według legendy, w 709 roku biskupowi Avranches, św. Aubertowi, objawił się Archanioł Michał, który prosił go o zbudowanie sanktuarium na skale. Biskup dwukrotnie zlekceważył prośbę wyrażoną w objawieniu, aż w końcu św. Michał dotknął palcem głowy biskupa i wypalił w niej dziurę, nie uśmiercając go jednak - czaszka z otworem należąca do św. Auberta do dziś przechowywana jest w katedrze w Avranches.
W niedługim czasie wybudowano kaplicę w grocie i nazwano ją Mont Saint-Michel-au-péril-de-la-Mer (Wzgórze Świętego Michała w niebezpiecznym morzu).
9
Budowa sanktuarium związana była z rzekomymi cudami. Według legendy, poranna rosa wyznaczyła zarys fundamentów sanktuarium, skradziona krowa ukazała się w miejscu, gdzie powinien znaleźć się pierwszy złom granitu, a trzymane na rękach niemowlę stopami odsunęło głaz zagradzający drogę. Ponoć ukazał się także sam św. Michał, który wskazał źródło słodkiej wody.
10
W 966 roku na wyspę przybyli z Saint-Wandrille mnisi, którzy założyli tam nowe opactwo benedyktyńskie - opactwo św. Wandrille'a z Fontenelle. W latach 1256 i 1264 król Francji, Ludwik IX Święty odbył pielgrzymkę do opactwa. Przybywali tam też liczni pielgrzymi i aby zapewnić im należytą opiekę, u stóp sanktuarium powstało miasteczko.
11
W czasie wojny stuletniej Anglicy wielokrotnie usiłowali zdobyć wyspę, bezskutecznie. Sanktuarium i miasteczko otoczono pierścieniem murów obronnych. Pamiątką po szturmach są dwie machiny oblężnicze pozostawione pod murami.
12
Od 1523 roku opata sanktuarium wyznaczał bezpośrednio król Francji. Często zdarzało się, że była to osoba świecka, korzystająca z dochodów klasztoru. Klasztor się wyludnił, również na skutek wojen religijnych, a na terenie opactwa wybudowano więzienie.
w 1622 roku klasztor przeszedł w ręce benedyktynów z kongregacji św. Maura, którzy nie wykazywali troski o utrzymanie opactwa w dobrym stanie.
13
W okresie rewolucji francuskiej wyspa zmieniła nazwę na Mont-Michel i Mont-Libre. Po wydaleniu z opactwa ostatnich mnichów, po 1791 roku zamieniono je w więzienie, w którym przetrzymywano ponad 300 księży odmawiających przyjęcia nowej konstytucji cywilnej.
Na szczycie wieży dzwonniczej zainstalowano stację telegrafu optycznego, włączając Mont Saint-Michel w szlak linii telegraficznej z Paryża do Brestu.
14
W 1863 więzienie zostało zamknięte, a opactwo przeszło w ręce biskupa z Coutances. W 1879 roku ufortyfikowano groblę, dzięki czemu Mont Saint-Michel przestało być wyspą, a stało się wysuniętym w morze cyplem.
15
Mury miejskie wokół kompleksu na wyspie pochodzą z XIII - XV wieku. W ich skład wchodzi sześć wież podwójnie okolonych i wieża bastionowa. Miasteczko usytuowane na skalistym wzgórzu pod opactwem, rozrosło się wokół jedynej ulicy Grande Rue, która prowadzi do sanktuarium.
W północnej części wyspy znajduje się gotycki klasztor La Merveille, wybudowany w latach 1211-1228. Mieści się w nim m.in. skryptorium, w którym mnisi przepisywali manuskrypty, a w 1469 roku sala ta stała się miejscem zebrań członków zakonu rycerzy św. Michała.
16
Na wierzchołku iglicy kościoła opactwa znajduje się posąg św. Michała. Granitowa skała, na której wzniesiono opactwo, wznosi się na wysokość 92 metrów nad poziom morza. Wraz z posągiem św. Michała sięga 170 metrów.
17
W Zatoce Mont-Saint-Michel występuje zjawisko ruchomych piasków. Zjawisko to wywołane jest wyjątkowym skokiem pływów morskich - do 14 metrów różnicy poziomów. Było to powodem wielu utonięć w przeszłości, które sporadycznie zdarzają się i dziś, choć częściej dotyczy to zbyt długo zaparkowanych samochodów w miejscach niżej położonych.
Dzięki tak spektakularnym pływom, wyspa była bardzo trudna do zdobycia.
18
W czasach celtyckich brzeg morza znajdował się 48 km od Mont Saint-Michel i Tombelaine. Wokół tych miejsc rozciągał się las Scissy. Począwszy od III wieku poziom wód podnosił się stopniowo i morze pochłonęło las. Szczególnie gwałtowny przypływ w równonocy 709 roku dokończył dzieła.
19
Na wybrzeżu Mont Saint-Michel hoduje się owce moutons de pré-salé (barany słonych łąk). Hodowlę tę zapoczątkowała księżna Anna Bretońska, która nakazała uporządkowanie terenu i przygotowanie go pod uprawę i hodowlę. Zwierzęta hodowane tam dają mięso o wyjątkowym smaku (słonawe pastwiska).
Występuje tam też bogaty nawóz - tangue - tworzony przez materiał niesiony przez rzeki, zmieszany ze skruszonymi muszlami niesionymi przez pływy morskie.
20
Dwa razy do roku na Mont Saint-Michel przybywają pielgrzymi - katolicy. Ma to miejsce w pierwszą niedzielę maja i 29 września, kiedy to odbywają się uroczystości związane z kultem Michała Archanioła. Zwykle pojawia się tam około 60 tys. pątników.
21
Wyspa jest inspiracją dla artystów filmowych, muzyków i pisarzy. Na Mont Saint-Michel rozegrała się m.in. akcja filmu Mindwalk z 1990 roku. W 1996 roku Mike Oldfield skomponował utwór instrumentalny dedykowany wyspie.
W 2005 roku francuski pisarz, Maxime Chattam w swojej książce Le Sang du Temps uznał Mont Saint-Michel jednym z najważniejszych miejsc.
22
Za brytyjski odpowiednik Mont Saint-Michel uznawana jest kornwalijska, także pływowa, wyspa St.Michael's Mount. Znajduje się na niej też obiekt sakralny - kaplica św. Michała z XV wieku.
